David Jordens: "De Europese Unie wil geen handelsoorlog met China beginnen"

De EU dreigt ermee heffingen tot bijna 40% op de invoer van elektrische voertuigen uit China op te leggen. Kunt u zeggen wat er precies aan de hand is?

De Europese Commissie startte op 5 oktober 2023 een antisubsidie-onderzoek naar elektrische wagens (EVs) die geproduceerd worden in China. Dit onderzoek past binnen de zogenaamde Trade Defense Instruments (TDIs) die de EU moeten toelaten om zich te beschermen tegen oneerlijke handelspraktijken en onfaire concurrentie.

Na 9 maanden kan de Commissie op basis van de eerste resultaten van het onderzoek voorlopige maatregelen opleggen, en na 12 maanden definitieve maatregelen, inclusief tarieven. Het gaat om een proces dat tijd vraagt omdat de Commissie haar beslissing wil baseren op concrete feiten en een doorgedreven analyse zodat de acties die hieruit volgen compatibel zijn met de regelgeving van de Wereldhandelsorganisatie (WTO). De Commissie gaat met andere woorden niet over een nacht ijs, in tegenstelling tot sommige van onze handelspartners.

De eerste 9 maanden zijn ondertussen voorbij en op 12 juni 2024 kondigde de Commissie dan ook aan dat het tegenmaatregelen zal opleggen op basis van het lopende onderzoek. Het antisubsidie-onderzoek toont immers aan dat de Chinese waardenketen met betrekking tot batterij-elektrische voertuigen (BEVs) profiteert van oneerlijke subsidiëring en dat deze onfaire concurrentie ernstige economische schade dreigt te creëren voor de eigen Europese producenten van elektrische voertuigen. De maatregelen van de Commissie zijn dus ‘compenserend’ en hebben als enige doel om het huidige onevenwicht, dat een gevolg is van oneerlijke handelspraktijken, te herstellen.

Het systeem laat echter ook toe om een escalatie (en bijhorend) handelsconflict te vermijden. De Commissie heeft daarom al contact opgenomen met de Chinese autoriteiten om deze bevindingen van het onderzoek te bespreken alsook tot oplossingen te komen die compatibel zijn met de WTO-regels. Mochten de gesprekken met de Chinese autoriteiten echter niet snel tot een effectieve oplossing leiden, dan zal de Commissie verplicht zijn om de voorlopige maatregelen vanaf 04 juli 2024 in werking te laten treden.

Momenteel wordt er al een tarief van 10% gehanteerd voor elektrische voertuigen (EVs) die uit China worden ingevoerd. Boven op dit percentage komt nu een extra tarief, afhankelijk van het bedrijf in kwestie. Het gaat hierbij niet enkel om Chinese automerken, maar ook over niet-Chinese bedrijven die EVs produceren in China en deze daarna uitvoeren naar Europa.

In het kader van het onderzoek door de Commissie, werden 3 Chinese bedrijven opgenomen in een steekproef. Deze zullen onderhevig zijn aan de volgende bijkomende tarieven: BYD: 17,4%; Geely: 20%; en SAIC: 38,1%. In totaal gaat het respectievelijk dus om een tarief van 27,4%, 30% en 48,1%. De andere Chinese producenten - die aan het onderzoek hebben meegewerkt maar niet in de steekproef werden opgenomen - zullen onderworpen worden aan een voorlopig bijkomend tarief van 21%. Alle andere Chinese producenten, die geen medewerking hebben verleend, zullen een extra tarief van 38,1% opgelegd krijgen. Het gaat om relatief hoge, bijkomende tarieven, maar deze cijfers liggen nog altijd een stuk lager dan deze die de Verenigde Staten recent aankondigden wat betreft EVs uit China (100%). Bovendien zijn de maatregelen van de EU gebaseerd op cijfers en niet het gevolg van politiek ‘nattevingerwerk’.

Waarom heft de EU deze heffingen op elektrische voertuigen?

Het antisubsidie-onderzoek naar elektrische wagens (EVs) die geproduceerd worden in China is niet het enige onderzoek dat de Commissie recent lanceerde. Er lopen momenteel verschillende onderzoeken wat betreft China in het kader van de reeds vermelde TDIs. Dit is geen toeval. Het is dan ook zeer belangrijk om te beseffen dat het hier niet gaat om een louter technisch handelsdispuut met een beperkte impact buiten de betrokken sector.

China is Europa’s tweede handelspartner na de Verenigde Staten, maar de vaststelling is dat het economische en handelsbeleid van China het level playing field met de EU bewust ondermijnt door onfaire praktijken. De strategie van zelfvoorzienendheid leidt ertoe dat China bewust een overcapaciteit creëert binnen strategische sectoren. Deze overcapaciteit wordt vervolgens niet geabsorbeerd door de binnenlandse vraag, maar geëxporteerd naar het buitenland tegen prijzen waarmee Europese (en andere) bedrijven niet kunnen concurreren.

Niet alleen dreigt dit te leiden tot een verlies aan industriële productiecapaciteit en (strategische) expertise binnen de EU en de lidstaten, maar op termijn ook tot een enorm banenverlies omdat het Europese industriële weefsel onder druk komt te staan. Op termijn riskeert de hele Europese automobielsector – die alleen al verantwoordelijk is voor 160.000 directe en indirecte banen binnen België en Luxemburg - hierdoor zelfs te verdwijnen.

Hoe reageert China?

Beijing heeft al publiekelijk gecommuniceerd en via het ministerie van Handel laten weten ‘zeer bezorgd en zeer ontevreden te zijn over het slecht geïnformeerde en wetteloze optreden van de EU’. Hierbij werd ook gewaarschuwd dat China ‘alle noodzakelijke maatregelen zal nemen om de rechten van Chinese bedrijven te beschermen tegen deze daad van protectionisme’.

Wat deze concrete maatregelen echter exact zullen zijn, blijft voorlopig vaag. De Chinese Vicepremier Ding Xuexiang was vorige week alvast in Brussel om als covoorzitter deel te nemen aan de EU-China High-Level Environment and Climate Dialogue. In de marge van dit bezoek zouden er ook high level ontmoetingen zijn geweest met de Europese Commissie.

(n.v.d.r. De Chinese handelsminister Wang Wentao zat vorig weekend samen met EU-commissaris van Handel Valdis Dombrovskis. De 2 partijen kwamen toen overeen om overleg te starten over het antisubsidie-onderzoek van de EU).

In afwachting kondigde China wel al een anti-dumpingonderzoek aan wat betreft de import van varkensvlees uit de EU. Het Chinese ministerie van Handel zou meegedeeld hebben dat dit onderzoek zich zou concentreren op de EU-import van varkensvlees in 2023 en dat het onderzoek minstens een jaar zou duren, maar ook verlengd zou kunnen worden met nog eens 6 maanden. In januari lanceerden de Chinese autoriteiten een gelijkaardig anti-dumping onderzoek wat betreft de invoer van (Franse) cognac.

Wat zijn de gevolgen voor de Europese landbouwsector? En die van België en Vlaanderen specifiek?

Louter theoretisch zouden er geen gevolgen mogen zijn voor de Europese en Belgische landbouwsector. Het huidige dispuut tussen de EU en China focust op de productie van elektrische voertuigen (EVs) in China.

In tegenstelling tot de aangekondigde maatregelen van China op het vlak van landbouwproducten, zijn de maatregelen van de Europese Commissie wat betreft EVs onderbouwd met cijfers en analyse en hierdoor in overeenstemming met de WTO-regelgeving. Europa staat met andere woorden ‘recht in haar schoenen’. Deze reactie van Beijing valt dan ook duidelijk onder economic coercion waarbij men via economische middelen een politiek objectief beoogt.

Maar de realiteit is natuurlijk complexer dan de theorie. Zoals reeds vermeld, heeft China ‘op vraag van de Chinese vleessector’ een anti-dumpingonderzoek gelanceerd met betrekking tot de import van varkensvlees.

Gezien dit onderzoek echter zal focussen op 2023, zijn Belgische bedrijven voorlopig geen betrokken partij. De Belgische varkensvleesexport naar China werd immers geblokkeerd tot het bezoek van Minister Lahbib en premier De Croo aan China in januari van dit jaar. Er zijn wel gevolgen voor 5 Europese bedrijven die in het vizier van het onderzoek komen. Het gaat om een Spaanse, een Franse, een Deense, een Ierse en een Nederlandse onderneming. Ook een aantal importerende Chinese bedrijven zullen onder de loep worden genomen.

Dreigt er nu een handelsoorlog tussen de EU en China?

De Europese Unie wil geen handelsoorlog met China beginnen. Dat is niet het doel. Het enige doel van het onderzoek en de daaruit voortvloeiende beslissing is te zorgen voor een gelijk speelveld en eerlijkere handel tussen de Europese Unie en China.

Europa heeft immers het recht en de verantwoordelijkheid om haar eigen industrie en haar werknemers te beschermen tegen oneerlijke concurrentie en een level playing field te eisen op het vlak van handel. We moeten de valkuil vermijden van een tit-for-tat-relatie waarbij de ene partij snel reageert op een gerechtvaardigd beleid van de andere. Dit zou onze handelsbetrekkingen schaden.

Thor Deyaert