Aantal mensen dat naar platteland verhuisde met helft gestegen sinds 2000
De bereidheid om vanuit verstedelijkte gemeenten te verhuizen naar het Vlaamse platteland nam de voorbije 20 jaar met de helft toe. Er is ook een uitgesproken vergrijzing aan de gang en een afname van het aantal jongeren bij de bevolking op het platteland. Dat is een van de belangrijkste conclusies van het eerste plattelandsrapport van de Vlaamse Landmaatschappij (VLM).
In het eerste plattelandsrapport Het Vlaamse Platteland in Cijfers bundelt de VLM cijfers over de bevolking, de economie, het ruimtegebruik, de mobiliteit en de lokale besturen op het Vlaamse platteland. Het rapport schetst een gedetailleerd beeld over de maatschappelijke thema's die er leven.
Een van de opvallendste evoluties is dat steeds meer mensen naar het platteland verhuizen. Het gaat om burgers die vanuit verstedelijkte gemeenten in België of vanuit een ander land verhuizen naar het Vlaamse platteland. In 2000 verhuisden er 19.504 burgers naar het platteland. Tien jaar later steeg dat tot 26.502 en in 2022 ging het over 30.484 burgers die naar het platteland verhuisden.
Meer diversiteit
“We zien op het platteland een uitgesproken vergrijzing en een afname van het aandeel van jongeren in de bevolking”, verduidelijkt Goele Vercammen van de VLM. “Er wonen ook meer mensen met een andere herkomst op het platteland, maar van een veralgemeende superdiversiteit is vooralsnog geen sprake.”
Het aantal huishoudens neemt toe, maar de grootte daarvan neemt net af. "Tegen 2040 zullen die ontwikkelingen nog explicieter zijn. Dat betekent zowel kansen als uitdagingen op het vlak van aangepaste woningen, mantelzorg, dienstencentra, intergenerationele leefomgevingen, bereikbaarheid van basisvoorzieningen en gemeenschapsvorming", benadrukt Vercammen.
Uitdagingen rond open ruimte en leefomgeving
Volgens de VLM zijn er ook uitdagingen voor de open ruimte en de leefomgeving in de plattelandsgemeenten. "De open ruimte vormt een belangrijke troef voor de plattelandsgemeenten voor de toekomst", zegt Stephanie Van Opstal van de VLM. "Met bijna 600.000 ha open ruimte zorgen zij voor twee derde van het totaal in Vlaanderen. Toch zien we ook een groeiend ruimtebeslag. Een verdere verstedelijking leidt tot druk op de open ruimte en verdere versnippering door de manier waarop Vlamingen wonen en zich verplaatsen."
De trend van verappartementisering versterkt de woonkernen, maar tast tegelijk het dorpskarakter aan. "Daarnaast breiden dorpen uit in oppervlakte, maar neemt de gebruiksintensiteit af. Daardoor is de inwoners- en tewerkstellingsdichtheid in de dorpen de afgelopen jaren afgenomen in plaats van toegenomen", benadrukt Van Opstal.
70% van plattelandsbewoners gebruikt de auto
Toch woont meer dan de helft van de plattelandsinwoners in een gebied met een beperkte bereikbaarheid en met weinig voorzieningen in de buurt. Daardoor gebruikt 70% van de plattelandsbewoners de wagen voor woon-werkverkeer. De verduurzaming en vergroening van de mobiliteit gaat trager in de plattelandsgebieden: laadpalen en deelmobiliteit zijn daar minder aanwezig.
Potentieel voor bio en korte keten
Hoewel kleiner in omvang dan de stedelijke economie, heeft het platteland een sterke landbouwsector en groeit het toerisme. Er is potentieel voor meer biolandbouw en korte keten-verdienmodellen op het platteland.
Het volledige rapport lees je hier.
