Hansen: slagkracht volgend GLB hangt af van gulheid lidstaten
Hoe groot het budget voor landbouw in de volgende meerjarenbegroting zal worden, hangt af van hoe bereidwillig de lidstaten zijn om hun portemonnee open te trekken. Die boodschap gaf Eurocommissaris Christophe Hansen een groep Europese landbouwjournalisten mee op 5 juni.
De Europese Commissie presenteert op 16 juli haar voorstel voor het Meerjarig Financieel Kader (MFK), de meerjarenbegroting van de Europese Unie. Daarin zetten beleidsmakers uit hoeveel geld er bijvoorbeeld beschikbaar is voor landbouwbeleid en -subsidies. Momenteel gaat een derde van het totale budget naar landbouw. Het huidige MFK loopt tot en met 2027.
Dat het budget onder druk staat, is een feit. “De EU moet de leningen van het Coronaherstelfonds terugbetalen”, aldus Hansen.Om miljarden in de noodlijdende economieën van de lidstaten te pompen – zowel corona als de oorlog in Oekraïne hakten stevig in – ging de EU leningen aan op de kapitaalmarkt. Zonder een stijging van de middelen, zou een vijfde van het budget naar de terugbetaling daarvan moeten gaan. “Dan hou je eigenlijk maar 80% over om de bestaande programma’s en de bijkomende uitdagingen te financieren”, zei Europarlementslid Wouter Beke (cd&v) in een eerder artikel.
De Russische dreiging en handelsonzekerheden dwingt ook nieuwe prioriteiten op aan de EU. Meer geld zal naar defensie en economische competitiviteit moeten gaan om het hoofd te bieden aan deze internationale uitdagingen.
Lidstaten verantwoordelijk
Harde keuzes dringen zich op aan de architecten van het volgende MFK. “Als de lidstaten niet meer geld betalen, of de EU geen nieuwe, eigen inkomstenbronnen aansnijdt, zullen er besparingen volgen”, waarschuwt Hansen. Het grootste deel van het budget van de EU is afkomstig van de lidstaten, die elk 1% van hun Bruto Nationaal Inkomen afstaan. Zelf int de EU bij uitzondering enkele kleinere belastingen, aangezien de lidstaten in het verleden niet happig waren om de controle over inkomsten te verliezen. Het Europees Parlement pleitte in het verleden wel al voor een hogere bijdrage van de lidstaten, én meer mogelijkheden voor de EU om zelf geld op te halen.
Op die manier stelt de Eurocommissaris van Landbouw de lidstaten verantwoordelijk voor de grootte van het landbouwbudget, en dus de slagkracht van het volgende Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). “Hoeveel geld er naar landbouw kan gaan is afhankelijk van de bijdragen van de lidstaten en de mogelijkheid om eigen inkomsten aan te boren. Hopelijk kunnen we de kosten van de leningen voor het herstelfonds op een bepaalde manier compenseren, om besparingen te voorkomen.”
Hoeksteen voedselzekerheid
De financiële slagkracht van het GLB moet immers behouden blijven om problemen te voorkomen, stelt Hansen. “Zonder een voldoende groot landbouwbudget komt de voedselzekerheid en onze veiligheid in gedrang. Ook wordt de druk op onze boeren dan groter, omdat er minder steun naar hen kan gaan.” Hij belooft dan ook de komende maanden te vechten voor het best mogelijke landbouwbudget.
Europese landbouworganisaties, waaronder Boerenbond en Groene Kring, organiseerden op 20 mei een protest in de Europese wijk met een vergelijkbare boodschap. “De hoeksteen van voedselzekerheid en Europese veiligheid en autonomie is een sterk, gemeenschappelijk en goed gefinancierd landbouwbeleid.”
Daarnaast vragen ze het behoud van de 2 pijlers van het GLB – het Europees Landbouwgarantiefonds en het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling. De Commissie lijkt van plan het Europees budget, met zijn tientallen fondsen, te versimpelen door al deze fondsen in één groot fonds te kantelen, dat de lidstaten beheren.
Hansen lijkt zelf geen voorstander te zijn, althans wat betreft de 2 landbouwfondsen. “De huidige structuur heeft zichzelf bewezen. De besprekingen lopen nog, dus ik kan nog niks beloven.” Duidelijkheid over het voorstel van de Commissie krijgen we pas op 16 juli, waarna lange onderhandelingen tussen de Europese instellingen volgen.
