Europese Commissie legt Mercosur-deal op tafel die nee-zeggers moet overtuigen

De Commissie had eind vorig jaar een doorbraak geforceerd in de al decennia aanslepende onderhandelingen met Mercosur. Ze maakt zich sterk dat de deal de Europese export naar het Latijns-Amerikaanse blok met ongeveer 40% (49 miljard euro) per jaar kan laten toenemen. De verlaging van de importtarieven zouden onder meer de Europese fabrikanten van auto's, machines en farmaceutische producten kansen moeten bieden.

“Onze overeenkomsten met Mercosur en Mexico zijn belangrijke mijlpalen voor de economische toekomst van de EU”, aldus commissievoorzitter Ursula von der Leyen. ”We blijven onze handel diversifiëren, nieuwe partnerschappen cultiveren en nieuwe zakelijke kansen creëren. EU-bedrijven en de agrovoedingssector in de EU zullen onmiddellijk de vruchten plukken van lagere tarieven en lagere kosten, wat zal bijdragen tot economische groei en nieuwe banen. De EU is nu al het grootste handelsblok ter wereld en deze overeenkomsten zullen deze positie versterken.” De Commissie schat dat het handelsakkoord voor meer dan 440.000 banen in Europa zal zorgen.

Bezorgdheden van landbouwers

De landbouwsector is dan weer ongerust over de concurrentie van onder meer Latijns-Amerikaans rundvlees, gevogelte, suiker en andere kwetsbare producten. De Commissie voert echter aan dat de bevoorrechte invoer beperkt blijft tot een fractie van de Europese productie. Zo verlaagt de EU de tarieven tot 7,5% voor een maximaal van 90.000 ton rundsvlees uit de Mercosur-landen per jaar, of zo’n 1,5% van de EU-productie. Voor kip gaat het om 1,3% van de productie in de EU.

De Commissie heeft ook ‘robuuste’ vrijwaringsmaatregelen klaar om de landbouwers te beschermen tegen een schadelijke toename van de invoer uit Mercosur. Door de procedure in een wetsontwerp te gieten hoopt de Commissie bezorgde boeren gerust te stellen en weigerachtige lidstaten als Frankrijk, Italië en Polen over de streep te trekken.

De handel zal volgens Sefcovic nauwlettend in het oog worden gehouden. Als er plots marktstoornissen opduiken in een of meerdere lidstaten – zoals een piek van 10% of meer rundsvleesimport – dan kan de Commissie binnen 21 dagen maatregelen treffen. “We zullen er zijn als er iets gebeurt“, verzekerde Eurocommissaris voor Handel Maros Sefcovic. De EU kan dan beslissen om de tariefverlaging voor dat product tijdelijk uit te stellen of zelfs de tarieven terug te verhogen.

Eurocommissaris Christophe Hansen is ervan overtuigd dat het akkoord met Mercosur ‘evenwichtig is voor de agrovoedingssector in de EU’. “De invoer zal worden beperkt en de belangen van onze landbouwers zullen zorgvuldig worden beschermd. Gevoelige producten zullen alleen binnenkomen via gekalibreerde quota die over meerdere jaren geleidelijk zullen worden ingevoerd. Onze vrijwaringsclausule biedt een extra vangnet voor landbouwers in de EU, die we zullen blijven steunen, zoals we altijd hebben gedaan in geval van marktverstoringen.”

Tijdens een persconferentie wees Sefcovic op de eerder voorgestelde verdubbeling van het budget voor de crisisreserve om eventuele marktschokken op te vangen, alhoewel hij ervan overtuigd is dat die nooit nodig zal zijn.

Hansen hamert ook op het belang van wederkerigheid bevorderen en de productienormen op vlak van pesticiden en dierenwelzijn gelijk trekken. De landbouwvisie van de Commissie beloofde daar eerder een studie naar. Het akkoord met Mercosur verplicht pluimveehouders in Zuid-Amerika al om de EU-richtlijn inzake het welzijn van leghennen te volgen om eieren tegen een voordeliger tarief te mogen exporteren naar de EU. Het akkoord legt ook Europese normen voor dierenwelzijn op in slachthuizen en dierentransport in Mercosur-landen.

Europese normen voor voedselgezondheid en -veiligheid blijven sowieso van toepassing op alle producten uit Mercosur-landen en de Commissie belooft het aantal controles en audits daarop in de Zuid-Amerikaanse landen op te voeren.

Voordeel voor landbouwers

De Commissie wijst er ook op dat de landbouwers hun voordeel kunnen doen met de upgrade van het vrijhandelsakkoord met Mexico. Het einde van de torenhoge Mexicaanse invoertarieven op onder meer gevogelte, varkensvlees, kaas, chocolade, wijn en pasta zouden de Europese producten veel concurrerender moeten maken, luidt het in het Berlaymontgebouw. De EU exporteert onder het huidige akkoord uit 2000 al jaarlijks voor 70 miljard euro aan goederen en diensten naar Mexico.

Ook het Mercosur-akkoord biedt een betere toegang voor Europese producenten van agrovoedingsmiddelen, in het bijzonder wijn en sterke dranken, chocolade en olijfolie. ”Zij krijgen een bevoorrechte toegang tot een markt van ongeveer 270 miljoen consumenten. In tijden van volatiliteit moeten we onze export diversifiëren en zorgen voor betrouwbare partnerschappen”, besluit Hansen.

Beide akkoorden beschermen de namen van honderden traditionele Europese agrovoedingsproducten. Daarmee hoopt de Commissie deze concurrerender te maken door ze te beschermen tegen namaak.

Wat nu?

Het is nu uitkijken hoe de lidstaten en het Europees Parlement zullen reageren. De 2 akkoorden moeten uiteindelijk in alle lidstaten geratificeerd worden, maar de Commissie wil al sneller tijdelijke handelsakkoorden op Europees niveau laten goedkeuren en in werking laten treden.

Het onzekere internationale handelsklimaat vergroot de haast om nieuwe handelspartners te zoeken. “In het huidige onzekere geopolitieke klimaat is het diversifiëren van onze toeleveringsketens en het verdiepen van onze relaties met betrouwbare partners en vrienden geen luxe meer, maar een noodzaak”, beklemtoont Sefcovic. “ Deze overeenkomsten creëren stabiliteit in een wereld die gekenmerkt wordt door onzekerheid ”, aldus Kaja Kallas, de belangrijkste diplomaat van de EU.

Met name Frankrijk voerde de voorbije maanden het verzet tegen de Mercosur-deal aan. Door het akkoord op te splitsen moet niet elke lidstaat haar goedkeuring geven – een gekwalificeerde meerderheid is voldoende. Een enkel land kan het akkoord dus niet blokkeren.

De Commissie hoopt het dossier tegen het einde van het jaar door de Europese beslissingsmolen te loodsen, zodat ‘bedrijven volgend jaar al kunnen genieten van de voordelen’, aldus Sefcovic. Zo’n handelsakkoorden worden volgens de Slovaak immers ‘irrelevant’ wanneer er jaren verstrijken tussen het einde van de onderhandelingen en de inwerkingtreding. Het akkoord met Canada bijvoorbeeld is nog steeds niet geratificeerd in België en 9 andere lidstaten, maar intussen wel al sinds 2017 voorlopig van kracht.

Belga/Thor Deyaert