Europese Commissie wil milieuwetgeving vereenvoudigen voor boeren en bedrijven

De Europese Commissie heeft van de vereenvoudiging van de wetgeving een van haar speerpunten gemaakt deze legislatuur. Ze komt nu met haar achtste omnibuspakket, waarin ze ‘gerichte wetswijzigingen’ voorstelt om de ‘administratieve lasten te verminderen en de competitiviteit en weerbaarheid van de EU te versterken, en tegelijkertijd de groene groei te stimuleren’.

Schrappen rapporteringsverplichtingen

Ze stelt onder meer voor om vergunningsprocedures te versnellen en bepaalde rapporteringsverplichtingen te schrappen voor landbouwers en bedrijven als de lidstaten die informatie kunnen doorspelen aan de Commissie. Bedrijven moeten hun uitstoot ook niet meer rapporteren per installatie, maar enkel hun totale uitstoot.

De Commissie wil ook een centraal aanspreekpunt per lidstaat dat milieubeoordelingen kan afhandelen, en wil vergunningsprocessen versnellen voor toekomstige strategische projecten. Ze wil ook de databank voor informatie over zorgwekkende stoffen (SCIP) schrappen die ‘zeer belastend is en weinig efficiënt’ is en wil bedrijven minder tussentijdse deadlines opleggen om te rapporteren over hun milieu-impact.

Antwoord bieden op roep naar vereenvoudiging

“We blijven ons inzetten voor de Green Deal, die onze toekomst beschermt en onze bedrijven een competitief voordeel geeft. Maar we moeten ons ook aanpassen aan snel veranderende wereld”, zei Eurocommissaris voor Milieu Jessika Roswall woensdag. In totaal moeten de aangepaste regels een miljard euro aan besparingen op vlak van administratie opleveren.

De Commissie spreekt van een belangrijke eerste stap, en wijst erop dat ze in komende jaren geleidelijk aan de volledige EU-wetgeving aan stresstests zal onderwerpen, met het oog op een vereenvoudiging ervan.

Het Europees Parlement en de lidstaten moeten zich nog over het voorstel uitspreken. Eerder deze week bereikten zij nog een akkoord over het eerste omnibus-voorstel dat de Commissie op de tafel had gelegd, waarin ze onder meer een herziening van de zorgplichtwet had voorgesteld. Het uiteindelijke akkoord ging een stuk verder dan het voorstel van de Commissie, onder meer door steun van extreemrechts in het parlement.

De socialistische Ribera, die onlangs nog uithaalde naar de ‘Trumpistische’ trend van deregulering binnen de EU, benadrukte woensdag dat de Commissie belangrijke milieuwetten – zoals de natuurherstelwet – buiten schot laat en tegelijk een adequaat antwoord wil bieden op de vraag van de bedrijven en de boeren om de wetgeving te vereenvoudigen. En ze zegt er vertrouwen in te hebben dat het parlement en de lidstaten ‘die inschatting zullen respecteren’.

Uitkleden van de milieuwetten

Europarlementslid Sara Matthieu (Groen) laakt in een reactie dat de Commissie de milieuwetten ‘simpelweg uitkleedt’. “Transparantie over gevaarlijke stoffen in onze producten verdwijnt, het water- en energieverbruik van megastallen verdwijnt uit beeld en versnelde vergunningen maken natuurbescherming ondergeschikt”, zegt ze. “Wetgeving die gemaakt is op basis van wetenschappelijke studies en impactanalyses, wordt nu uitgekleed onder druk van rechts en lobbyisten.”

Wouter Beke (cd&v) benadrukt dan weer dat milieuregels essentieel zijn, maar dat ze in de praktijk ‘werkbaar en proportioneel’ moeten blijven. Zo staat de landbouwsector al onder druk door de vergrijzing en geopolitieke onzekerheden, terwijl ‘ze botst tegen complexe Europese milieuregels die investeringen in de toekomst bemoeilijken, zelfs wanneer die bijdragen aan meer duurzaamheid’. Hij verwelkomt stappen van de Commissie op de nitraatrichtlijn te herbekijken en ondersteuning te bieden bij de implementatie van de Natuurherstelwet.

Vogel- en Habitatrichtlijn

Een van de wetten die de Commissie komend jaar onder de loep wil nemen, is de Vogel- en Habitatrichtlijn. Die bepaalt welke diersoorten en typen natuurgebieden beschermd moeten worden door de lidstaten. Dit leidde in Vlaanderen tot het Stikstofdecreet en de verplichting voor veehouders om hun stikstofuitstoot te verminderen.

De Commissie zal onderzoeken wat de impact van deze wetten is op klimaatverandering, voedselzekerheid, concurrentievermogen, veerkracht en rechtszekerheid. Op basis van de resultaten zal de Commissie aanbevelingen maken die de uitvoering van de wet moeten verbeteren.

Beke noemt het erg positief dat de Commissie de impact van de Vogel- en Habitatrichtlijn onderzoekt op voedselzekerheid en economische ontwikkeling. “En waar nodig bereid is om hieraan concrete vervolgstappen te koppelen. De richtsnoeren waarnaar de Commissie verwijst, zijn een begin, maar geen eindpunt. Als de evaluatie aantoont dat de huidige regels de ontwikkeling van de landbouw en ondernemingen te sterk afremmen, dan moet Europa bereid zijn om bij te sturen en de wetgeving werkbaarder te maken.”

Matthieu wijst er op dat de Europese natuur nog altijd onder druk staat van verstedelijking, versnippering, vervuiling en een deels te intensieve landbouw. “Tegelijk is de landbouw afhankelijk van een gezonde bodem, voldoende water en bestuivers om goed te kunnen bloeien.”

Het groene Europarlementslid verwacht dan ook dat een stresstest uitwijst dat de Vogel- en Habitatrichtlijn belangrijk blijft, maar niet volstaat om de biodiversiteitscrisis aan te pakken. “Extreem weer, exoten, water- en bodemvervuiling moeten blijvend via andere wetgeving aangepakt worden om de natuur te vrijwaren. Voor het verminderen van de stikstofuitstoot is de beste piste een meer grondgebonden landbouw die afgestemd is op gesloten stikstofkringlopen, met nadruk op kwaliteit van de dierlijke productie – niet op kwantiteit”, besluit Matthieu.

Lauwe reactie van Boerenbond

Volgens Boerenbond bevat het voorstel een aanal ‘goede intenties’, zoals de veereenvoudiging van de richtlijn Industriële emissies en de voorgestelde stresstest van de Kaderrichtlijn Water en de Vogel- en Habitatrichtlijn.

Maar boeren hebben nood aan echte administratieve vereenvoudiging en vooral een rechtszeker vergunningenbeleid, zegt voorzitter Lode Ceyssens. “Zodat ze hun bedrijven verder kunnen moderniseren, innoveren, verduurzamen en klaar maken voor de volgende generatie.”

“Vandaag zien we dat, onder meer door interpretaties ten gevolge van rechtspraak, de regeldruk gigantisch is toegenomen en er een blokkering is van vergunningverlening. Door rechtspraak en juridische interpretaties komen we in wetgeving terecht die allang het doel niet meer dient, maar zoals met het Stikstofdecreet, onze landbouwers elk toekomstperspectief ontneemt.”

In plaats van ‘het verplaatsen van punten en komma’s, pleit de Boerenbondvoorzitter voor ‘een fundamenteel debat dat echt leidt tot aanpassingen en vereenvoudigingen’. “De Europese Commissie moet snel durven bijsturen wat scheef zit in het eigen beleid.”

Belga/ThD