Rechtbank Brussel : Vlaanderen nam Europese verplichtingen pesticidegebruik niet volledig op in wetgeving
Het Vlaamse Gewest heeft bepaalde Europese verplichtingen inzake pesticidegebruik die vervat zijn in de zogenaamde Habitat 1- en Pesticidenrichtlijn, niet volledig opgenomen in zijn wetgeving. Tot die vaststelling is de Nederlandstalige rechtbank van eerste aanleg in Brussel gekomen in een proces dat werd aangespannen door 5 milieuverenigingen. De rechtbank legt het Gewest echter geen maatregelen op, omdat ze daarmee anders de scheiding der machten zou schenden.
De vzw's Natuurpunt, Bond Beter Leefmilieu, the World Wide Fund for Nature Belgium, Dryade en de Vereniging voor Ecologisch Leven en Tuinieren hadden het Vlaams Gewest gedagvaard omdat ze van mening waren dat het fouten had gemaakt bij de omzetting van de Europese richtlijnen inzake pesticidegebruik. Die richtlijnen omvatten een aantal verplichtingen die de lidstaten moeten opnemen in hun eigen wetgeving. Volgens het Vlaamse Gewest waren de richtlijnen wel degelijk correct omgezet.
De rechtbank heeft nu vastgesteld dat dat de Vlaamse regelgeving enkel activiteiten mét vergunningsplicht onderwerpt aan een passende beoordeling inzake pesticidegebruik, een voorafgaand onderzoek naar de gevolgen van dit gebruik. De richtlijn voorziet echter ook dat projecten die niet vergunningsplichtig zijn en die activiteiten omvatten, zoals het gebruik van pesticiden, met mogelijke aanzienlijke gevolgen voor de beschermde Natura 2000-gebieden, onderworpen moeten worden aan een passende beoordeling. Op dat punt werd de richtlijn foutief omgezet, zo oordeelde de rechtbank.
Niet bevoegd
De natuurverenigingen hadden geëist dat de rechtbank het Vlaams Gewest zou verplichten regelgeving uit te vaardigen waardoor elk pesticidegebruik in en nabij de Natura 2000-gebieden aan een dergelijke passende beoordeling zou onderworpen worden, maar volgens de rechtbank kan zij het Vlaamse Gewest niet verplichten om een dergelijke algemene regel uit te vaardigen. Enkel de wetgever of de uitvoerende macht heeft die bevoegdheid. De rechtbank kan wel in concrete gevallen beslissen dat voor het gebruik van pesticiden een passende beoordeling en dus een voorafgaand onderzoek vereist is.
Daarnaast moest de rechtbank ook vaststellen dat er voor Natura 2000-gebieden maar gedeeltelijk en fragmentarisch bescherming wordt geboden door de beperking of het verbod op pesticidengebruik. Zo zijn er beperkingen voor professionele gebruikers van gewasbeschermingsmiddelen, zoals de land- en tuinbouwsector, maar zijn die niet specifiek voor Natura 2000-gebieden. Ook hier is de richtlijn niet afdoende en zelfs fout omgezet, aldus de rechtbank.
Op dit punt hadden de natuurverenigingen gevraagd het Vlaams Gewest te verplichten algemene verbods- en gebruiksbeperkingen voor pesticiden op te leggen voor deze Natura 2000-gebieden en andere beschermde gebieden, maar ook hier heeft de rechtbank geoordeeld dat het niet aan haar is om te beslissen hoe de regelgeving rond Natura 2000-gebieden er precies moet uitzien, maar dat het aan de Vlaamse regelgever is om te bepalen welke specifieke maatregelen hij neemt.
Ruimere bufferzones
Ten slotte waren de natuurverenigingen van oordeel dat er niet genoeg bufferzones voorzien zijn rond Natura 2000-gebieden en gebieden gebruikt door het brede publiek of kwetsbare groepen, en vroegen zij om het Vlaams Gewest te veroordelen tot het voeren van bijkomend wetenschappelijk onderzoek.
De rechtbank vindt het echter niet aangewezen om één specifiek instrument, de ruimere bufferzones, afzonderlijk te beoordelen of om de overheid te verplichten bijkomend onderzoek te laten uitvoeren, zolang niet is aangetoond dat zonder zulke strengere bufferzones de Europese of Vlaamse milieudoelstellingen niet kunnen worden gehaald.
