Schauvliege laat grote dossiers onafgemaakt achter
“Ik had me nochtans voorgenomen om niet te wenen. Nu zit ik hier als een bleitmulle.” Tot tranen geroerd stapte Vlaams minister van Landbouw en Omgeving Joke Schauvliege dinsdagavond op. Ze laat, wat de landbouw betreft, een aantal onafgemaakte dossiers na, zoals de hervorming van de pachtwet en het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen.
Schauvliege was al sinds 2009 verantwoordelijk voor milieu en vanaf 2014 ook verantwoordelijk voor landbouw. Enkele weken geleden zei Schauvliege nog “niet in lopende zaken“ te zijn en zich vol in te zetten op onder meer de brede weersverzekering, pachtwet en de ‘betonstop’, die de vergunningverlening in de landbouw raakt.
Politieke doodzonde
Schauvliege stapte op omdat ze heeft gelogen tijdens een speech bij een bijeenkomst van het Algemeen Boerensyndicaat (ABS). De Oost-Vlaamse politica zei dat de klimaatbetogingen van onder meer jongeren minder spontaan zijn dan ze lijken. De Staatsveiligheid had dit volgens haar ook zo tegen haar gezegd, maar dat bleek niet waar.
Daarmee beging Schauvliege een politieke doodzonde. Schauvliege had zich reeds politiek kwetsbaar gemaakt door te stellen dat de klimaatactivisten haar juist sterkten in haar beleid. Op een moment dat de opwarming van de aarde de politieke debatten domineert, werd deze passief overkomende houding haar zelfs in CD&V-kringen kwalijk genomen. De verkiezingen zijn immers al op 26 mei en CD&V heeft de demografische wind tegen. Volgens cijfers van 2014 heeft de partij het meest ‘vergrijsde’ kiezerspubliek. Liefst 30% van de kiezers was in 2014 tussen de 65 en 100.
Zelf wijt Schauvliege haar uitglijder mede aan de druk waaraan ze door klimaatactivisten is blootgesteld. De actievoerders van Act For Climate Justice publiceerden de professionele mail-adressen en telefoonnummers van de bevoegde klimaatministers, en riepen mensen op de politici met e-mails en sms’en te bestoken.
Boerenbond reageert koel
Boerenbond reageert als landbouworganisatie koel op het vertrek van Schauvliege. Voorzitter Sonja De Becker spreekt in een tweet van “moeilijke discussies” die ze met Schauvliege had en stelt het niet altijd eens te zijn geweest met de politica. Tegelijk benadrukt De Becker dat Schauvliege in moeilijke, complexe dossier “luisterde naar alle partijen en van daaruit steeds naar compromis zocht.” Historisch liggen Boerenbond en CD&V ideologisch dicht bij elkaar.
Schauvliege oogstte van zowel de boerenkant als de natuurkant kritiek. Zelf zei ze hierover in een interview met Landbouwleven eind 2017: “het interessante is dat ik vaak van boeren het verwijt krijg alleen maar voor natuurorganisaties te werken en van natuurorganisaties dan weer de klacht krijg dat ik alleen voor de boeren werk.” Volgens haar een teken dat ze een balans gevonden had.
Landbouw versus natuur
Voorzitter Hendrik Vandamme van het Algemeen Boerensyndicaat (ABS) vindt alvast niet dat Schauvliege (CD&V) de landbouw voortrok op leefmilieu. “Integendeel, ik denk dat ze mede door het combineren van de twee beleidsdomeinen op één post, nooit vol voor de boeren heeft kunnen gaan.” Wat hem betreft worden bij een volgende legislatuur landbouw en milieu weer verdeeld over twee kabinetsposten.
Zelf zei Schauvliege vrij recent op Agri-flanders dat de combinatie haar niet dwars zat. “Ook wanneer je als minister alleen landbouw in je portefeuille hebt, moet je zoeken naar compromissen met de ministers die bevoegd zijn voor omgeving en natuur. Als deze beleidsdomeinen bij dezelfde minister liggen, is het een voordeel dat je de gevoeligheden van alle stakeholders kent.”
Vandamme stelt vast dat hij met Schauvliege minder direct contact had dan met vorige landbouwministers en ook de federale landbouwminister. Anders dan de klimaatactivisten had hij nooit het gsm-nummer van de minister. Gevraagd naar de wapenfeiten die Schauvliege kan presenteren, noemt Vandamme één punt: de steun voor de vleesveesector in 2015, waar Europees voor geknokt moest worden. Het gevaar van Schauvliege’s vroegtijdige vertrek is dat dossiers over de verkiezingen van 26 mei heen worden getild. “De vraag is of de partijen die dan aan het roer komen staan, nog een landbouw in Vlaanderen willen.”
De opvolger
Vlaams fractieleider voor CD&V Koen Van den Heuvel volgt Joke Schauvliege op. Van den Heuvel (54) zetelt sinds 2004 in het Vlaams parlement en specialiseerde zich daar in financiën, begroting, innovatie en werk. Hij is sinds 1997 burgemeester van Puurs, vandaag de nieuwe fusiegemeente Puurs-Sint-Amands, maar zal deze functie vanwege zijn ministerschap tijdelijk neerleggen.
Van den Heuvel belooft actie. "Een nieuwe minister begint meestal met de boodschap 'geef mij wat tijd', maar dat is mij nu niet gegund. Ik ga er vanaf dag één keihard tegenaan." Samenwerken is daarbij het sleutelwoord voor de kersverse minister. "Er is geen landbouwer die niet inzit met het milieu en geen natuurliefhebber die jobs niet belangrijk vindt. Ik ben ervan overtuigd dat we de klimaatuitdaging samen moeten en kunnen aanpakken."
