Eerste hulp voor veehouders: vijf tips

In 2019 namen maar liefst 4.428 landbouwers deel aan een vorming rond EHBO, veilig machinegebruik of dergelijke meer. In totaal kregen land- en tuinbouwers dat jaar 438 uur EHBO-les. Dat bleek uit het antwoord van minister Van den Heuvel op de vragen van Vlaams parlementslid Jos De Meyer (CD&V).

Spoedverpleegkundige en vleesveehoudster Veerle Maertens traint regelmatig groepen landbouwers in de principes van EHBO, op een toegepaste en aangename manier. Landbouwleven bracht in de editie van 15 februari vijf EHBO-tips voor varkenshouders uit de cursus die zij onlangs gaf op initiatief van Inagro. Veerle vertelde echter nog veel meer. Deze vijf tips gelden voor iedereen.

1. Installeer de 112-app

In België moet je drie belangrijke nummers kennen. De brandweer en de spoeddiensten bereik je via het Europees noodnummer 112. Ook het Belgische noodnummer 100 werkt nog, maar alleen in het binnenland. De politie antwoordt op het noodnummer 101. Het antigifcentrum, ten slotte, is ingewikkelder: 070 24 52 45. Mail naar info@poisoncentre.be of bel naar 02 264 96 36 voor gratis stickers met het nummer.

Te ingewikkeld? Installeer de 112-app op je smartphone. Niet alleen hoef je zo geen nummers te onthouden of op te zoeken, de ziekenwagen weet meteen op welke GPS-coördinaten je je bevindt, of je nu in het veld bent of in de stal.

2. Maak het de ambulance makkelijk

Als je via de app belt, geeft die je coördinaten door, net als je naam en eventuele medisch belangrijke zaken (of je diabetes hebt, allergisch bent aan penicilline...). Bel je via de telefoon, geef dan zelf het correcte adres door, en waar het slachtoffer zich precies bevindt. Bij bedrijven op de buiten is de nummering niet altijd eenduidig. Zorg dat je huisnummer altijd goed zichtbaar is.

Verder is het belangrijk dat de ziekenwagen tot zo dicht mogelijk bij het slachtoffer kan rijden. Probeer steeds de oprit vrij te houden. Ben je alleen, blijf dan zeker bij het slachtoffer. Zijn er anderen rond je, stuur dan mensen op pad om de weg vrij te maken en de ambulanciers op te wachten. Je wint tijd door ze vlot te begeleiden tot bij het slachtoffer, en elke seconde telt op zo’n moment.

3. Leer reanimeren

Wanneer elke seconde telt, is wachten op de ziekenwagen geen optie. Een persoon die bewusteloos is en blijft, en die niet meer ademt, moet je ogenblikkelijk beginnen reanimeren. Daarvoor moet hij of zij op de rug op een harde ondergrond liggen, niet op een bed. Via de telefoon helpen de mensen van het noodcentrum je met de hartmassage, tot de ziekenwagen er is. Zet je toestel op luidspreker zodat je je handen vrij hebt voor het slachtoffer.

Aan hartmassage begin je door de bovenkleding van het slachtoffer snel te verwijderen en je handpalm te plaatsen in het midden van de borstkas, op de lijn die de twee tepels met elkaar verbindt. Daarna plaats je je andere hand bovenop je handpalm en verstrengel je je vingers. Je zet al je gewicht op je twee handen en duwt het midden van de borstkas vijf tot zes centimeter diep in. Dat herhaal je keer op keer, op het ritme van ‘Stayin’ alive’, het bekende liedje van de Bee Gees. Heb je al een opleiding gehad, dan kan je na 30 keer pompen twee beademingen toepassen, tenzij het slachtoffer bloed, braaksel of gif op de lippen zou kunnen hebben. Ben je niet zeker, doe het dan niet. Pas wanneer de ambulanciers ter plaatse zijn, kun je ophouden met reanimeren.

“Grote kans dat je ribben breekt, zeker in het begin, maar je moet echt zo diep”, bevestigt Veerle. “Een goede reanimatie met gebroken ribben is beter dan een lijk met intacte ribben. Het slachtoffer voelt dat wel een week of zes, maar geloof me, daar gaat achteraf niemand over zagen.”

4. Haal actieve kool in huis

Heb je te maken met een vergiftiging? Bel onmiddellijk het antigifcentrum, en hou het product bij de hand. Denk goed na voor je een slachtoffer laat braken. Doe dit zeker niet bij bewusteloze mensen. Braaksel dat overloopt in de longen, richt veel schade aan.

Vooral in de eerste momenten na vergiftiging kan actieve kool helpen. Dat bindt toxische stoffen en verhindert de opname door de darmwand. “In essentie is dat gewoon houtskool van op de barbecue, heel fijn gemalen, echt een natuurproduct”, zegt Veerle. “Dit soort flesjes koop je in de apotheek. Je vult het flesje tot het streepje aan met water, mengt alles goed en laat het slachtoffer drinken”, beschrijft ze, terwijl ze een plastic flesje van het merk Norit Carbomix® toont. “Ik heb het eens geproefd, je smaakt er in feite niets van. Het veroorzaakt opstopping en wordt daarom weleens gebruikt door veehouders die ten einde raad zijn bij kalverdiarree. Veel mensen weten trouwens niet dat je ook voor dieren naar het antigifcentrum kan bellen”, voegt Veerle nog toe.

5. Brandwonden verzorgen

Water, water, water, de rest komt later. Die boutade over brandwonden kent iedereen. Dat het water beter lauw is dan koud, weten minder mensen. Als er geen blaren verschijnen en de oppervlakte blijft beperkt, hoef je niet naar een arts of ziekenhuis en kun je aftersun of flamigel smeren. Zie je wel blaren op een kleine oppervlakte, dan kun je na spoelen flaminal hydro of flammazine smeren. Dek flammazine steeds af. Door zonneschijn verkleurt de ingesmeerde huid onomkeerbaar grijs.

Met een derdegraads brandwonde, ongevoelig en wit, zwart of perkamentachtig van kleur, ga je meteen naar het ziekenhuis, desnoods met de ambulance. Je smeert er geen zalf op, maar wikkelt het getroffen lichaamsdeel in natte, koude compressen. Vingers pak je afzonderlijk in, zodat de wonden niet in elkaar plakken. Ook wanneer je rook of gas hebt ingeademd, moet je zo snel mogelijk naar het ziekenhuis. Over mestgassen lees je in het betreffende kaderstuk. Hoe je gratis advies bekomt om je bedrijf veiliger te maken, lees je in het kaderstuk over KRATOS.

DC