A l snel bleek duidelijk dat academische wetenschap en de onderzoeken uit de industrie niet apart genomen moeten worden. Francesca Tencalla van adviesbureau ToxMinds : "Er zijn voor- en nadelen aan beide vormen van onderzoek, maar ze moeten elkaar blijven voeden. Regelgevend en academisch onderzoek tegenover elkaar plaatsen is een vals debat."
Ook decaan van de landbouwfaculteit van UCL, Philippe Baret, ziet het nut niet in de verschillen steeds boven te halen. Hij pleit ervoor geïntegreerde landbouw (IPM) en biologische landbouw naast elkaar te laten bestaan. “Het publiek en de industrie moeten van elkaar leren.”
Rol van experten
Baret haalde net zoals sectoradviseur gewasbescherming van het Vlaams Departement Landbouw en Visserij Annie Demeyere aan dat de rol van de experten cruciaal is bij het toelaten van gewasbeschermingsmiddelen. "De experten en het afwegingskader waarbinnen ze werken, zijn belangrijker dan al de gegevens die de studies aanleveren. Daar zou dan ook moeten in geïnvesteerd worden", beaamt Baret.
Demeyere geeft aan vertrouwen te hebben in de ambtenaren: “Zij doen dat naar eer en geweten.” De Europese regelgeving zegt dat alle studies over actieve stoffen en middelen in acht genomen moeten worden, ook die van de industrie. Dat de inhoud van de studies haaks op elkaar kunnen staan, is mogelijk, maar zij hebben ook hun belang in het evaluatieproces.
Piet Vanthemsche, die 10 jaar bestuurslid was bij het EFSA, gelooft echter niet in het bestaan van de ‘onafhankelijke wetenschapper’ of in ‘de waarheid’. “Er zijn activistische wetenschappers, industriewetenschappers, academische wetenschappers,... Ik geloof niet in ‘de waarheid’, want iedereen heeft zijn waarheid.”
Transparant genoeg?
Of er transparant genoeg wordt gecommuniceerd naar het publiek toe over deze materie is onduidelijk. Demeyere verwees dat alle procedures te raadplegen zijn op de Fytoweb-site. Of dat door het gewone publiek wordt gelezen is nog maar de vraag. Adviseur bij Phytofar Kevin Heylen is er in ieder geval van overtuigd dat het grote publiek, de media en politici de termen gevaar, risico, blootstelling en aanvaardbare foutenmarge niet begrijpen en zo de boodschap niet volledig begrijpen. “Er is wel een transparantiedebat geweest op Europees niveau. Ik geloof er ook in dat meer transparantie leidt naar een verhoogd vertrouwen.”
Vakpers vs. algemene pers
Voor Hoofd Communicatie aan het ILVO, Greet Riebels, is een perstekst voorzien telkens een vertaalslag van de wetenschap naar ‘gewone taal’. De vakpers en gespecialiseerde pers is wel mee, maar de algemene pers heeft over het algemeen weinig of geen voorkennis. “Vaak moet ik hen eerst basisprincipes uitleggen in de landbouw, om daarna over te gaan op het echte nieuws. Ik merk wel interesse maar de verslaggeving rond wetenschap mag ernstiger en juister. ”
Knack-journalist Dirk Draulans merkt wel op dat positieve berichten vaak als normaal worden geacht en daarom minder snel opgenomen worden in het nieuws. “Wat misloopt, moet worden genoteerd en gemeld.” Hij vreest bovendien dat de sector zich moet neerleggen bij het feit dat de media een achtergrondgevecht hebben. “De sector zal langs alle kanten gepasseerd worden door ngo's die veel gemakkelijkere boodschappen hebben die geen nuance hebben.”
Niet iedereen ziet het zo zwartgallig. Vanthemsche: “Ik denk dat we in de sector meer collectief moeten communiceren en steeds waarheidsgetrouw moeten publiceren. Ik zie grote opportuniteiten in de sociale media. Je moet als sector zoeken hoe te positioneren in zo'n complexe omgeving tussen politiek, ngo's,..” Ook Riebels ziet de oorlog niet verloren. “Wetenschappers moeten blijven hun best doen om zo goed mogelijk en helder te communiceren. En belangrijk is om te weten wat je communiceert: over iets waarvan de bewijzen op tafel liggen of over wat onderzocht moet worden.
Marlies Vleugels
