Marc D’hooghe : ‘Er is nog een boeiend leven na... het faillissement’

M arc D’Hooghe verloor zijn vader op jonge leeftijd. “Hij was nog geen 40 jaar toen hij overleden is. Ik was 9 jaar toen hij stierf, mijn jongste broer was 9 maanden.”

Zijn moeder bekommerde zich om kinderen en bedrijf, met melkkoeien en 12 ha akkerbouw. Later kwamen daar nog teelten als rode kolen, spruiten… bij.

“Ik volgde in het middelbaar een wetenschappelijke richting en stopte toen ik 18 was om thuis op de boerderij te gaan werken. Ik mocht verder studeren, maar ik was toen al enkele jaren thuis aan het boeren. Wat mij aantrok? Het zelfstandig zijn, het ondernemen, zelf beslissingen kunnen nemen.”

Onvoldoende rendabel

De melkveetak werd later afgebouwd. “Nee, ik deed die melkkoeien niet met tegenzin, maar ik vond dat onvoldoende rendabel. Ik was ervan overtuigd om zeker hier in West-Vlaanderen meer op groenten over te schakelen, ook op tabak.” Marc specialiseerde zich verder in de witloofteelt, eerst nog kleinschalig. “We zijn in 1979 gestart met witloof, eerst in volle grond, vanaf 1985 op hydrocultuur. Het witloof was ook binnenwerk in de winter. We hadden ook spruiten staan en ik wist dat het bij die teelt toch heel erg koud kon zijn.”

Twee crisisjaren

In 1995 volgde een nieuwe zware klap. Marc verloor al op jonge leeftijd zijn vader en daarbovenop overleed zijn vrouw en moeder van 4 jonge kinderen toen ze nog maar 34 was. “Mijn vrouw hielp ook thuis op de boerderij, voornamelijk in de teelt van witloof en courgettes.” In 1997 leerde Marc zijn huidige vrouw kennen.

Witloof, het witte goud veranderde voor Marc D’Hooghe in zwarte sneeuw. 2007, 2008 en 2009 waren heel slechte, barre jaren, een diepe crisis. “Als je een kostprijs hebt van 70 cent per kilo en je verkoopt aan gemiddeld iets meer dan 30 cent, dan ken je de gevolgen. 500.000 kilo x 30 cent = 150.000 euro, en een kostprijs van 350.000 euro… is 200.000 euro verlies. Twee zulke crisisjaren na elkaar waren er voor ons te veel aan. Er was geen andere keuze dan in 2013 het faillissement aan te vragen”, zegt Marc D’Hooghe.

Boeren op een Kruispunt

“Je weet met je nuchter verstand dat je zo’n situatie geen jaren kan aanhouden. Zulke verliezen kan je later nooit meer ophalen. We hebben onmiddellijk beslist om nieuwe wegen te bewandelen en daar heeft de vzw Boeren op een Kruispunt ons bij geholpen. Niet alleen moreel, maar ook heel praktisch. Ik beleefde dat faillissement als een bevrijding. Dat klinkt misschien vreemd, maar is ook wel te begrijpen. Die laatste jaren waren verschrikkelijk. Je zit met stress, veel vraagtekens, facturen die je niet meer kunt betalen. Ziek ben ik er gelukkig nooit van geworden. Met mijn vrouw kon ik er goed over praten, ook met anderen. Je wordt door schuldeisers misschien wel eens scheef bekeken, maar ik weet dat ik er geen schuld aan had. Ik heb al veel meer meegemaakt: de vroege dood van mijn vader, de dood van mijn eerste vrouw… Het is pas als de dood erbij komt kijken, dat je volledige wereld instort.”

Nieuwe start

“Een van mijn hangars stond gelukkig nog op naam van mijn moeder, zodat we nog verder konden. Ik ben ook niet hertrouwd. Mijn nieuwe partner was niet failliet. Zo konden we dus een nieuwe start nemen.” Er werd ook een Landbouwvennootschap opgericht.

En wat de activiteit betreft… dan toch weer witloof en courgettes. “We telen kleinschalig, niet meer voor de veiling. We hadden intussen een grote klant die mini-witloof zocht, en met onze kennis en achtergrond zijn we ons daarin verder gaan specialiseren. Voor dat baby-witloof krijgen we een vaste prijs per stuk, wat meer garanties biedt. Die prijs is gelukkig wel voldoende om de kosten te dekken. We kochten ook een pelmachine voor ajuinen, en dat werk doen we op zelfstandige basis”, zegt Marc.

Later werd Marc D’Hooghe ingeschakeld in een project (sociale economie) van 3 West-Vlaamse vzw’s: Westlandia uit Ieper, De Lovie uit Poperinge en De Lochting uit Roeselare. Tientallen medewerkers uit kansengroepen en laaggeschoolden telen nu op 35 ha verschillende soorten groenten, in bio. Er wordt een rijke diversiteit aan groenten geteeld.

Teeltrotatie De Lochting

“We zijn ingeschakeld in de teeltrotatie van De Lochting. Er zijn bij ons wel meer teelten die water nodig hebben, omdat we hier meer mogelijkheden tot beregening hebben.” In volle seizoen staan er dan spruiten, rode kool, savooikool, Chinese kool, palmkool, boerenkool, prei, courgettes, paksoi, koolrabi en witloof. “En in de serres onder andere peterselie.” Er zijn 6 medewerkers in vaste dienst, en in het hoogseizoen is het bedrijf toch goed voor een 20-tal medewerkers.

De Elzerij (50% De Lochting, 50% Westlandia) in Moorslede is een biohoeve. “Men zag in die biomarkt heel wat opportuniteiten en toekomstkansen.”

Ook voor Marc was het een grote uitdaging om het project vorm te geven. Een deels nieuwe richting die hij insloeg, maar wel met die sterke landbouwachtergrond. “Voor mij was dit de beste beslissing. Ik kon weer verder werken en had nog iets te zeggen, anders werk je gewoon maar in loondienst. Ik werk hier nu als zelfstandige.”

Loslaten een kunst

Marc investeerde onder andere in nieuwe machines en neemt het grootste deel van het loonwerk op zich. “Ik ben nu 60 en geef het werk stilaan uit handen. Ik sta nu ook in voor de begeleiding van 2 jongeren, die het werk later van mij volledig zullen overnemen. Loslaten is ook een kunst. Dat leer je wel, als je bijvoorbeeld eens een dagje vrijaf wilt.”

Wat het bioverhaal betreft, is Marc positief verrast. “In de omschakeling was ik wel wat argwanend, maar ik had nooit schrik voor vernieuwing. Het was natuurlijk een aanpassing en een zoektocht, ja. Maar die omschakeling is gelukt. Het is nu meer werken in overleg, meer samenwerken. We waren vroeger ook een zorgboerderij en kregen ook vaak leerlingen op bezoek.”

“Dat zorgende zit er al van kindsbeen af in. Ik ben heel sociaal ingesteld, ja. Nadat mijn vrouw overleden is, heb ik bijvoorbeeld ook zelf aan rouwbegeleiding gedaan”, aldus Marc, die vele jaren in de OCMW-raad in Moorslede zetelde. “Ik heb graag dat een andere het goed heeft. Ik ben niet jaloers op het geluk van anderen. Aandacht en oog hebben voor mensen die het minder goed hebben, die tegenslag kennen. Ja, we hebben zelf ook ons deel gehad.”

Tijd geeft raad

“Maar tijd geeft altijd raad”, zegt Marc. “Wat je vandaag niet weet, kan je morgen weten. Na een faillissement wordt leven, werken en boeren totaal anders. Het is een andere manier van leven. Het wordt anders, maar het wordt helderder in je hoofd. De schulden, het negatieve, de stress… is weg. Ik heb geen centen verduisterd, niet frauduleus gehandeld. De omstandigheden – lees: de marktprijs – zat toen gewoon niet mee. Ik werd er in de gemeente weinig of niet op aangesproken. Iedereen maakt fouten. Maar ik heb altijd in de spiegel kunnen kijken.”

Opvolging ligt moeilijk

Overnemers zijn er niet. “De kinderen zijn een andere weg ingeslagen. Ze hebben af en toe wel op het bedrijf meegeholpen. Weet je: als je bedrijf te groot wordt, is het ook moeilijker voor de opvolger. Of voor een van de kinderen om over te nemen. Ik ben en blijf nog altijd trots om landbouwer, om ondernemer te zijn. Een boer is en blijft altijd een ondernemer.

Het puur boeren bestaat niet meer, door het veel administratief werk en andere regelgeving. Als boer moet je nu meer coachen, managen… met mensen omgaan”, zegt Marc, die verder houdt van minivoetbal spelen én reizen. “Dat blijft een probleem voor vele boeren: dat er 7 dagen op 7 moet worden gewerkt. Met beesten is dat wel zo, ja. In het leven moet er echter meer zijn dan werken. Je kan altijd bezig zijn. Het is je eigen keuze om enkele uren of eens een halve dag niet te werken.”

Alleen is maar alleen

“We vergeten al te vaak dat het leven eindig is. Mijn vrouw heb ik verloren toen ze 34 was. Dat was een harde noot om te kraken. Zo’n tegenslag verwacht je op dat moment totaal niet en het is ook zo oneerlijk. Ik bleef achter met 4 kinderen, de jongste was toen 15 maanden. Dat is géén keuze die je in je leven maakt.

Dan sta je met je rug tegen de muur. Je kan enkel maar weer vooruit. Er is geen andere richting. Op zo’n moment verliezen de kinderen beide ouders. Wie overblijft, is ook dezelfde niet meer. Door het verdriet, de emoties… Alleen is maar alleen. Je moet positief blijven. Als je het niet meer weet, vraag hulp. Maar je zal het nog altijd zelf moeten doen. Na regen komt zonneschijn, altijd. Vergeet dat nooit!”

Lieven Vancoillie