Meer Vlaams onderzoek naar agro-ecologische mogelijkheden
Meer en meer gaat in Vlaanderen ook aandacht naar agro-ecologie. Maar waar staan we vandaag? Ook hierin neemt onder meer onderzoeksinstelling ILVO het voortouw. Nog maar pas werd het Living Lab agro-ecologie en biologische landbouw opgericht. We geven hier een stand van zaken in Vlaanderen.
Duurzame landbouw
In een hoorzitting in de commissie Landbouw rond de impact van de coronacrisis op de Vlaamse landbouwsector sprak Titus Ghyselinck.
Hij is medewerker landbouw en voeding bij Voedsel Anders, een beweging die bestaat uit 27 organisaties met een gezamenlijk doel: duurzame landbouw en voeding.
Joris Nachtergaele, Vlaams parlementslid voor N-VA, interpelleerde hierover Vlaams landbouwminister Hilde Crevits (CD&V).
“In zijn uiteenzetting schonk Titus Ghyselinck aandacht aan een agro-ecologisch model van bedrijfsvoering voor de gemiddelde Vlaamse melkveehouder. Er leek een win-win te ontstaan voor de opbrengsten van de melkveehouder en voor de natuur”, vat Joris Nachtergaele samen.
Theoretisch bedrijfsmodel
In dat model is er sprake van een aanpassing in de bedrijfsvoering waarbij meer grasland (met kruiden, luzerne of grasklaver), natuurbeheergrasland (aan perceelsranden en in botanisch beheer) en graanteelt konden zorgen voor meer autonomie rond eiwitvoorziening voor het melkvee, minder uitgaven aan krachtvoer en meer winst voor de landbouw en de natuur.
“In de hoorzitting benadrukte Titus Ghyselinck dat het gaat om een theoretisch model. Daarin wordt de klassieke tegenstelling tussen enerzijds de inkomsten voor de landbouwer en anderzijds de inkomsten voor de natuur onderuitgehaald”, aldus Joris Nachtergaele.
Verder werd onderstreept dat er noodzaak is naar meer studies over agro-ecologie en het beantwoorden van deze bedrijfsvoering aan de principes van de Farm2Fork-strategie en het toekomstig Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB).
Betrouwbaarheid?
Landbouwminister Hilde Crevits (CD&V) heeft vragen bij het voorgesteld agro-ecologisch bedrijfsmodel. “In de studie wordt een theoretisch scenario doorgerekend voor een matig efficiënt bestaand bedrijf dat sterk afhankelijk is van inputs. Meer inzicht in achterliggende cijfers en het bijhorende model is nodig om de betrouwbaarheid van de resultaten correct te analyseren.”
Dit wil niet wil zeggen dat er geen kansen of opportuniteiten zouden zijn. Zo is de voorbije jaren binnen het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en voedingsonderzoek (ILVO) actief onderzoek gevoerd naar de mogelijkheden van agro-ecologie.
“In dit onderzoek zijn algemene agro-ecologische modellen zelden de basis, net omwille van het belang van de context (bedrijfsspecifiek en externe context).” De focus ligt eerder op het begrijpen van de impact en de haalbaarheid van agro-ecologische praktijken binnen een bepaalde context. Deze kunnen sectorgebonden zijn, maar vaak zijn de praktijken sectoroverschrijdend.
Lopende projecten
Het ILVO werkt vandaag aan een aantal verschillende projecten waarbij de toepassing van agro-ecologische praktijken centraal staat.
- Interreg-project TRANSAE: Belgische en Franse landbouwers werken samen in kennisnetwerken om ervaring en kennis uit te wisselen over agro-ecologische praktijken. Deze praktijken focussen op bodembeheer en op voederautonomie. Er wordt ook onderzocht wat drijvende en belemmerende factoren zijn in de transitie naar agro-ecologie.
- Roterend begrazen: Dierlijke productie, vooral die van herkauwers, wordt meer en meer bekritiseerd omwille van de productie van broeikasgassen. Het ILVO onderzoekt met hogeschool Odisee en vzw Wervel het enorm potentieel van grasland om koolstof op te slaan in de bodem via roterend begrazen. Pioniers botsen op een aantal knelpunten en delen hun ervaringen.
- VerdienWijzer ILVO: Het ILVO zet ook in op nieuwe verdienmodellen. Het uiteindelijke resultaat is een gebruiksvriendelijke webtool, met als werknaam de ‘VerdienWijzer’, waarin landbouwers, adviseurs en andere sectoren op een gestructureerde manier informatie kunnen vinden over verdienmodellen. Agro-ecologie wordt toegevoegd in de VerdienWijzer als deelactiviteit.
Die vermeldt per deelactiviteit de toegevoegde waarde voor het bedrijf, de klant en de ondernemer. Daarnaast wordt ook een kort rekenvoorbeeld meegegeven om de economische haalbaarheid te illustreren en worden een aantal uitdagingen opgelijst. Er zal ook duidelijk worden gemaakt met welke bedrijfsconcepten agro-ecologie en biolandbouw goed combineerbaar zijn.
- Doctoraat Louis Tessier: Er is uitgebreid onderzoek gebeurd rond de concrete vertaling van een reeks agro-ecologische principes in de praktijk van Vlaamse vleesveehouders. Zowel technische als sociale dimensies van agro-ecologie kwamen aan bod. Het kan een inspiratiebron zijn voor stakeholders in de melkveehouderij.
- Inagro: Inagro is een sterke partner binnen het Living Lab agro-ecologie en biologische landbouw en voert onder meer studies uit over agro-ecologie in de melkveesector.
