Beide merken hebben een rijke geschiedenis met talrijke modellen en type-uitvoeringen. Op het showterrein waren niet enkel de gekende modellen te zien, die echte klassiekers zijn vandaag. Hiernaast waren er ook enkele zeldzame exemplaren of specifieke kleinserie uitvoeringen te zien, ook wel exoten genoemd.
We trachten aan de hand van een beeldverslag in dit artikel wat duiding te geven bij bekendere en minder gekende tractormodellen.
Fordson
Bij dit artikel is een foto gepubliceerd die we niet alleen geselecteerd hebben omwille van de tractor, maar ook omwille van het werktuig dat gemonteerd is. Wie goed kijkt ziet aan de rechter zijde van de tractor ‘een duwploeg’ gemonteerd staan. Bemerk ook dat de tractor aan de rechtervoorkant op een breder spoor staat om ruimte te geven aan de ploeg. Nog meegeven dat de tractor een Fordson type F is uit 1923 met een vermogen van 20 pk geleverd door een viercilindermotor.
Ferguson
Wie even te snel kijkt denkt misschien dat we verkeerdelijk bij dit artikel een ‘kleine grijze Ferguson’ hebben gepubliceerd. Echter gaat het hier om de Fordson 9N uit 1940. Op de grille treffen we van boven het logo aan van ‘Ford’ en eronder een kleiner embleem met de vermelding ‘Ferguson System’. Het is een perfecte verwijzing naar de geschiedenis van beide merken.
Op de achtergrond ontdekken we de 8N Funk uit 1951 met een opmerkelijk vermogen van 85 pk uit een zescilinder gehaald.
Om de relatief zwakke (27PK) Fords een hoger rendement te geven bood Funk Aircraft een 85 pk zescilinder motor aan voor de 9/2/8 N Fords. Hiervoor was een grotere radiator nodig en enkele ombouwstukken. De 9N en 2N bleken (te) zwakke tandwielen te hebben, de 8N had geharde tandwielen die de grote kracht van de 85 pk motor aankonden, met meer dan 1.000 ombouwen een groot succes. Door de hoger geplaatste kap (omwille van de radiator) ziet de Funk Ford eruit als een doorkijktractor, bij verzamelaars bijzonder geliefd.
Blauwe reiger
De Fordson E27N, ook wel blauwe reiger, is de doorontwikkeling van de Fordson N. Zeventig procent van de onderdelen zou hetzelfde zijn. Toch is dit het eerste model waar een dieselmotor in wordt aangeboden. Een echt verzamelobject is de P6-uitvoering die een zescilinder diesel biedt met een vermogen van 40 pk.
De firma Manuel uit Italië en Allroad uit Engeland voorzagen de E27N van vierwielaandrijving. Ook werden er wel halftrack-voertuigen van gemaakt (rupsloopwerk achteraan). Deze zijn ingezet op vliegvelden om vliegtuigen te slepen.
County
Wie het over de geschiedenis van Fordson en Ford heeft kan niet rond het hoofdstuk van de ‘County’ heen. County is eigenlijk een firma die los staat van Fordson maar de tractoren hiervan gebruikte om tractoren met vierwielaandrijving te bouwen. In 1983 stopte ze hun activiteiten wegens de concurrentie van de tractormerken die toen zelf af fabriek vierwielaandrijving aanboden.
County was een van de zovele Engelse firma’s die aan de vraag naar grote vermogens probeerden tegemoet te komen. Hiervoor gebruikten ze bijna uitsluitend Ford-tractoren (naast ook de Leyland 4100 en de IH 634). County ontwikkelde een eigen aangedreven vooras met twee aandrijfkardans, een links en een rechts van de tractor, vertrekkend vanuit een aangepaste achteras van de Ford-tractor. Door deze opstelling kon een relatief korte draaicirkel bekomen worden met vier even grote wielen, een van de handelsmerken van County. Voor de eerste niet bekrachtigde modellen had men forse spierbundels nodig, later werd stuurbekrachtiging de standaard. Veel van deze tractoren gingen overzees, naar de koloniën voor inzet in de mijnbouw, suikerriet- en andere plantages waar veel vermogen nodig was. De eerste County’s waren gebaseerd op de Fordson Major (1960) en zijn bekend als de Super 4 en Super 6. Later volgden modellen, gebaseerd op de Ford 5000, 7000 en 8000. In totaal bouwde County meer dan 40 verschillende types, de laatste was de 1884 (188 pk, 1980), gebaseerd op een Ford TW 20 tractor. Zodra Ford zelf vierwiel aangedreven tractoren (de FW reeks) met grote vermogens in zijn gamma opnam verdween de markt voor County en stopte de productie.
Porsche
Het Porsche Diesel tractorengamma vatten we mooi samen met de foto waarop links de Master staat en rechts de Junior. Ze zijn respectievelijk de grootste en kleinste serie uit het gamma. Van de Junior zijn er vele uitvoeringen gemaakt: korte wielbasis of lang, eenvoudige uitvoering of rijkelijk uitgerust. Er is zelfs de ‘Junior 4’ serie waarvan er maar 150 stuks gemaakt zijn.
De Master is een zeer gegeerd maar schaars en voor velen helaas een prijzig verzamelobject. De Duitse eigenaar van deze Master N419 kreeg al fikse bedragen geboden voor zijn perfect gerestaureerd exemplaar uit 1961. “Maar ik verkies het plezier van de trekker boven de euro’s”, aldus de eigenaar. Gelukkig, zo zien wij nog wat moois op shows verschijnen. In basisuitvoering zou de tractor begin jaren zestig omgerekend zo’n €7800 gekost hebben een bedrag dat ondertussen ons inziens vlot maal 3,5 mag gedaan worden.
Kaffee Porsche
Op een andere foto zien we links één van de grootste exoten uit de Porsche geschiedenis staan, een plantagetrekker, de P312. Deze tractor zien we maar zelden op shows verschijnen. Dit project stamt nog uit de ‘Allgaier’-geschiedenis van het merk en is gebaseerd op de AP17. De tweecilinder dieselmotor van de AP17 werd door gebruik van onderdelen (o.m. de koppen en de carburator) uit de Porsche 356 auto omgevormd tot een benzine motor.
Van deze uitvoering werd omstreeks 1952 een oplage gemaakt van ongeveer 220 stuks nadat 4 jaar eerder al het studiewerk aanvatte. De meeste ervan gingen naar Brazilië om ingezet te worden in koffieplantages, vandaar de naam Kaffee Porsche. Om de planten hier geen schade aan te brengen werd de opmerkelijke carrosserie gebouwd. Door de hoge verzamelwaarde worden ze opgespoord in Brazilië en terug naar Europa gebracht, zoals dit exemplaar.
Smalspoor
Aan de zijde van de plantagetractor zien we een Junior 108 S, waarbij de S in de type-aanduiding wijst op Smalspooruitvoering. De wijzigingen zitten hem vooral op niveau van de vooras en de breedte van de trompetten/eindaandrijving van de achterbrug. Bij sommige smalspoortversies uit de Porsche geschiedenis werden zelfs smallere bestuurderszetels gemonteerd. Ook de vorm van de hefarmen was anders.
Op een andere foto zien we een Porsche Diesel Standard Star 209S, tevens een smalspooruitvoering. Van deze serie zouden er maar twintig gebouwd zijn.
Dubbele koppeling
De foto van de Porsche Diesel Super 308L valt op omwille van het originele ‘patina’ van de tractor. Zo zien we hoe de kleurlaag de tand des tijds heeft doorstaan. Op technisch vlak is dit een heel bijzondere tractor daar het de L-uitvoering is van de 308. ‘L’ staat hier voor lang. Het is een tractor met dubbele koppeling, voornamelijk bedoeld voor het werk met aftakasaangedreven machines zoals frezen, hakselaars en getrokken dorsers. Kreeg de machine het moeilijk, dan kon de bestuurder lichtjes de koppeling intrappen waardoor de aandrijving naar de wielen onderbroken werd. Werd het koppelingspedaal nog verder ingetrapt, dan stopte ook de aandrijving naar de aftakas.
De Super 308L was maar korte tijd in productie van 1958 tot 1960 en was de voorloper van de L318 en L319. Toch liggen de productie-aantallen van de 308L lager wat hem een zekere bijzonderheid meegeeft. Nog meegeven dat dit model frequent een grotere bandenmaat meekreeg. De voorvelg ging af fabriek van 16 inch tot 19, achteraan werd er van 28 inch makkelijk richting 30 inch en zelfs 36 inch voor de grootste gegaan.
TD
