Hoe werkt het systeem van de erfbelasting?

Volgens art. 2.7.1.0.1. van de Vlaamse Codex Fiscaliteit is een erfbelasting verschuldigd voor de goederen die overgaan ingevolge het overlijden. Deze erfbelasting is verschuldigd ongeacht of de verkrijging gebeurt ingevolge het wettelijk erfrecht of door een testament. Kortom de erfbelasting is de Vlaamse belasting op nalatenschappen. Voordat de erfbelasting een Vlaamse bevoegdheid was, stonden deze belastingen bekend als de zogenaamde successierechten.

De belastingplichtige is degene die erfgenaam, legataris of begiftigde is, of, in voorkomend geval, de onbeheerde nalatenschap. Concreet zult u als testamentair erfgenaam op datgene dat het koppel u nalaat erfbelasting moeten betalen.

Tarief

De erfbelasting wordt berekend volgens verschillende tarieven, die afhankelijk zijn van de verwantschap met de overledene en de omvang van de erfenis.

Omdat u geen familie bent van de erflaters zullen hoge tarieven van toepassing zijn op hetgeen het koppel u nalaat. Voor de eerste schijf tot 35.000 euro wordt een tarief van 25 % toegepast, terwijl tussen de 35.000 euro en 75.000 euro een tarief van 45 % geldt. Alles boven de 75.000 euro wordt tot slot aan 55 % belast. Ook voor de neven en nichten gelden trouwens dezelfde tarieven.

Omdat u spreekt van een woning met grond zal het totaal van de waarde van deze goederen volgens de hierboven genoemde tarieven worden getaxeerd.

Aangifte van nalatenschap

Voor de bepaling van de waarde van de nalatenschap en dus de grondslag van de belasting, doet de overheid een beroep op de erfgenamen. Als erfgenaam moet u immers een aangifte van nalatenschap indienen bij de Vlaamse belastingdienst, op basis waarvan de erfbelasting wordt berekend. In deze aangifte wordt het vermogen van de overledene geraamd en wordt de verkrijging van de nalatenschap uitvoerig beschreven.

U zult dus zelf de waarde van de onroerende goederen moeten opgeven in deze aangifte van nalatenschap. Wij waarschuwen u dat u niet in de verleiding mag komen om de woning en de grond die u worden nagelaten te laag te waarderen. Als u de goederen aangeeft voor een te laag bedrag, is er immers een belastingverhoging verschuldigd. Deze belastingverhoging staat ook wel bekend als de boete wegens tekortschatting. De grootte van deze belastingverhoging is afhankelijk van het verschil tussen de aangegeven waarde en de werkelijke waarde. Wanneer u bijvoorbeeld de onroerende goederen 25 % te laag aangeeft en de overheid achterhaalt dit, dan zult u een belastingverhoging van 10 % opgelegd krijgen bovenop de bijkomend verschuldigde erfbelasting.

U kunt dit risico uitsluiten door een beroep te doen op een schatter-expert of door een aanvraag voor een bindende schatting. Sinds 1 april 2019 kunt u immers aan de Vlaamse Belastingdienst een gratis schatting vragen. Deze schatting is bindend voor de Vlaamse Belastingdienst en zal gebruikt worden voor de berekening van de erfbelasting. Zo loopt u geen risico op een tekortschatting.

Een andere boete die u moet vermijden, is de belastingverhoging voor het laattijdig indienen van een aangifte van nalatenschap. Wanneer de erflater in België overlijdt, moet u de aangifte van nalatenschap indienen binnen een termijn van 4 maanden. Indien u hier niet tijdig zou in slagen, kunt u een uitstel van indiening aanvragen, maar dan nog zal een belastingverhoging verschuldigd zijn.

Schenking?

De tarieven van de erfbelasting zijn voor een persoon die geen familie is van de erflater nogal fors te noemen. Wanneer u spreekt over een woning met grond riskeert u een aanzienlijk bedrag aan erfbelasting te moeten betalen. Indien de nalatenschap netto 500.000 euro waard is, zal er immers 254.500 euro erfbelasting verschuldigd zijn.

Door te werken met een schenking onder levenden kan een veel gunstiger belastingregime worden bekomen. De schenkbelastingen zijn immers duidelijk lager dan de erfbelasting. Bovendien kan bij leven in schijven worden geschonken, zodat meermaals het laagste tarief kan worden genoten. Concreet is bij de schenking van onroerende goederen het tarief van de schenkbelasting 10 % voor de eerste schijf tot 150.000 euro, wat aanzienlijk interessanter is dan de tarieven van de erfbelasting.

Om het laagste tarief te kunnen genieten moet tussen de verschillende schenkingen van onroerend goed telkens 3 jaar worden gelaten. Als een schenking binnen 3 jaar gevolgd wordt door een nieuwe schenking, tussen dezelfde schenker en dezelfde begiftigde, zal anders de waarde van de eerste schenking toegevoegd worden aan de waarde van de tweede schenking.

Wij raden u daarom aan een gesprek aan te gaan met het koppel dat u opnam in hun testament. Door nu te schenken, kunnen zij u immers een immense erfbelasting besparen. Door te schenken onder voorbehoud van vruchtgebruik kunnen zij trouwens tot de laatste dag van hun leven zelf het genot en de opbrengst hebben van de geschonken goederen.

Jan Opsommer