Dat was onderwerp van debat in de commissie Landbouw, op vraag van de Vlaamse parlementsleden Tinne Rombouts (CD&V) en Sofie Joosen (N-VA).
EU-aanpak laakbaar
In haar antwoord blijft Vlaams landbouwminister Hilde Crevits hameren op een gecoördineerde, Europese aanpak. Die blijft echter uit.
“Dat de verschillende lidstaten in eigen steunmaatregelen kunnen voorzien, is bijzonder laakbaar. Het is onfatsoenlijk dat Europa hierin niet investeert. Door die verschillende steunpakketten wordt de Europese markt nog meer verstoord. Er is geen structurele aanpak en het speelt alleen maar landen tegen elkaar uit.”
Vanuit Europa moet dus weinig of geen soelaas worden verwacht. Dat is heel frustrerend, maar het is vandaag niet anders. “In Vlaanderen is iedereen bereid om een allesomvattend plan te schrijven”, aldus Vlaams minister Hilde Crevits. “Maar wat als we in Vlaanderen ingrijpen, zal er dan geen verdere groei zijn in Zuid- en Oost-Europa? Als de varkenssector in Vlaanderen wordt afgebouwd, zal dat nul impact hebben op de marktprijs. Het moet worden ingebed in een bredere ketenaanpak.”
Minister Crevits pleit voor een kleinere en sterkere varkenssector 2.0. “Er is een heroriëntatie nodig: van varkensboeren, veevoederfabrikanten, slachthuizen (meer zorgen voor meerwaarde) en ook van retailers én consumenten. We laten onze boeren niet los en ook de overheid zal een deel doen in de transitie.”
“Ondertussen staat het water bij onze varkenshouders heel hoog”, vult Vlaams parlementslid Bart Dochy aan. “Er zijn drama’s in het verschiet. Een snelle beslissing zou een welgekomen signaal zijn. Het voorstel wordt kamerbreed gedragen. Bedrijven die het moeilijker hebben, hebben het meest geïnvesteerd in de toekomst en zijn de meest performante bedrijven. Er werd al steun voorzien, maar die 7.500 euro op bedrijfsniveau is een klein bedrag”, aldus Bart Dochy.
Die snelle opkoopregeling is uiteraard gekoppeld aan de moeilijke onderhandelingen in het stikstofdossier. “Met bilaterale gesprekken werken we voort aan een akkoord”, zegt minister Crevits. “Het is een moeilijk dossier. Een maatregel om de varkensproductie af te bouwen – via de nutriëntenemissierechten (NER’s) – kan zeker deel uitmaken van deze gesprekken. Dat kan ook vlug gaan, wat ook in het belang van het ruimer stikstofdebat is.”
Maatregelen op Vlaams niveau, zoals de afbouw van de varkensstapel, zouden weinig of geen impact hebben op de EU-marktvorming. “Die impact zou er wel zijn op het vlak van stikstof, per varken, maar de volledige keten moet een inspanning doen.”
Een gedragen aanpak
“Een gedragen aanpak in de volledig
Concrete situaties
Volgens minister Crevits is het veelbelovend om principiële afspraken te maken rond die versnelde uitkoopregeling: een transitiefonds dat volgens de landbouworganisaties Boerenbond en het Algemeen Boerensyndicaat (ABS) boven het Vlaams Landbouwinvesteringsfonds (VLIF) zou moeten komen.
“Afspraken maken is geen evidentie. Het gaat dan specifiek over het inleveren van NER’s, maar die varkens zijn er dan nog. Elke regeling heeft tijd nodig. We moeten ons grondig bezinnen over het woord ‘snel’. Het is uiteraard goed dat de sector zelf pleit voor een afbouw, en om dat te linken aan het stikstofdossier”, aldus minister Crevits.
Druk is immens groot
Vooral jonge varkensbedrijven staan vandaag onder immense druk. “Voor het oplossen van het probleem moeten we uitgaan van de reële toestand in de varkenshouderij. Er zijn nu varkenshouders die ammoniakemissiearme stallen afbetalen met de kleine marges van de andere, nog niet aangepaste, stallen.
Die stallen gaan afbreken, is dan ook geen optie. We moeten vooral opletten dat we het jonge varkenshouders niet onmogelijk maken om hun bedrijvigheid in de toekomst verder te blijven exploiteren”, zegt minister Crevits nog. Voorlopig komt er dus geen extra liquiditeitssteun vanuit Vlaanderen.
Het is nu afwachten wanneer die uitkoopregeling voor de sector van kracht wordt, en welke financiële middelen hiervoor worden voorzien.
