Rundertuberculose vastgesteld

in Oost-Vlaanderen

Het getroffen bedrijf, dat 14 runderen telt, is inmiddels tot haard van tuberculose verklaard. Alle dieren op het bedrijf zullen onderzocht worden en het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) is gestart met het epidemiologische onderzoek. Een tiental contactbedrijven werden reeds geïdentificeerd. Ook op deze bedrijven zullen bloedonderzoeken plaatsvinden.

Sporadisch geval

Het FAVV heeft alle maatregelen getroffen en zal verder stappen zetten om de verspreiding en overdracht van de ziekte te voorkomen. Dit is het eerste geval van tuberculose sinds 2 jaar in België.

Tuberculose (TBC) bij runderen (boviene tuberculose) komt wereldwijd voor en wordt veroorzaakt door de bacterie Mycobacterium bovis. Deze bacterie behoort tot de familie van de Mycobacteriae, waartoe ook Mycobacterium avium (vogeltuberculose), Mycobacterium avium subspecies paratuberculosis (paratuberculose). en Mycobacterium tuberculosis (humane tuberculose) behoren.

Evolutie van de ziekte

Mycobacterium bovis wordt via de luchtwegen of oraal opgenomen en belandt daarna in een regionale lymfeklier. Van hieruit kunnen, na het ontstaan van een typische ontstekingsreactie (tuberkel), uitzaaiingen plaatsvinden naar andere organen.

Een besmetting bij het rund verloopt vaak symptoomloos. Een dier kan gedurende een langere tijd latent geïnfecteerd zijn. Ziekteverschijnselen treden pas op in een laat stadium van de ziekte en variëren in functie van de lokalisatie van de ontstekingsprocessen. Vandaar dat er soms gesproken wordt van longtuberculose, pareltuberculose (op borst- en buikvlies), uiertuberculose en niertuberculose.

Diagnose is vaak moeilijk

Symptomen die kunnen wijzen op een aantasting bij runderen zijn vermagering, verminderde melkproductie en in een finaal stadium van de ziekte een korte, krachtige en droge hoest. Aan de hand van de symptomen alleen kan de diagnose vaak moeilijk worden gesteld.

Rundertuberculose is een zoönotische aandoening: ook de mens kan besmet geraken met boviene tuberculose, al zijn zulke besmettingen zeer zeldzaam in België.

Officieel vrij van rundertuberculose

België is sinds 25 juni 2003 officieel vrij van rundertuberculose verklaard door de Europese Commissie. Dat betekent echter niet dat er geen nieuwe gevallen meer worden vastgesteld. Bijna elk jaar wordt in ons land nog minstens 1 haard gedetecteerd.

Vaak is al een groot deel van de runderen aangetast bij de vaststelling van een haard. Een sporadisch geval, zoals dit recente geval in Oost-Vlaanderen, brengt de status van ‘vrij van rundertuberculose’ niet in gevaar, maar onderstreept nogmaals het belang van de post-mortemkeuring in slachthuizen.

Vaak pas vastgesteld in slachthuis

De meeste haarden worden teruggevonden via de keuring in het slachthuis. Besmette runderen vertonen typische letsels in de lymfeklieren, longen of ingewanden: etterige verkaasde tuberkels, granulomen tot erge abcessen kunnen voorkomen. Soms wordt bij een slachtdier veralgemeende tuberculose vastgesteld, met verspreide abcessen in de spieren, naast letsels in de klassiek aangetaste organen.

De dierenarts die de vaststelling doet, verbiedt dan dat het vlees in de voedselketen terechtkomt. Bij de vaststelling van een haard worden door het epidemiologische onderzoek en door de opvolging van contactbeslagen vaak nog secundaire haarden teruggevonden.

Nieuwe wetgeving sinds 2021

Op 1 februari 2021 trad een nieuwe wetgeving voor rundertuberculose in werking. De belangrijkste wijziging was dat het niet langer nodig is om runderen te ‘tuberculineren’. Bij een tuberculinatie wordt een dosis mycobacterium-antigeen (tuberculine) in de diepere huid ingespoten. In de meeste gevallen worden de tuberculinaties vervangen door bloedonderzoeken.

Er is sinds 2021 ook een nieuw bewakingsprogramma, gebaseerd op serologisch onderzoek en het luik ‘rundertuberculose’ binnen de winterscreening kreeg een andere invulling.

DGZ/FAVV