Het antibioticagebruik op bedrijfsniveau wordt al lang gerapporteerd door middel van benchmark-rapporten voor varkens, vleeskippen, leghennen en vleeskalveren. Toch is er iets nieuw in de laatste benchmarkrapporten beschikbaar sinds maart 2025 – voor varkens, vleeskippen en leghennen. Op basis van de resultaten in dit rapport die over heel het jaar 2024 gaan, werd voor het eerst een antibioticabedrijfsstatuut (‘AB-bedrijfsstatuut’) groen, geel of rood toegekend aan het bedrijf. Dat houdt mogelijk verplichte corrigerende maatregelen in. Het AB-bedrijfsstatuut wordt vermeld op pagina 2 van het benchmarkrapport bij de samenvatting van de resultaten.
Maatregelen gekoppeld aan bedrijfsstatuut
Welke maatregelen zijn gekoppeld aan het AB-bedrijfsstatuut van het bedrijf volgens deze nieuwe wetgeving?
Groen AB-statuut Wanneer alle diercategorieën een groen resultaat hebben, dan wordt een groen AB-statuut toegekend. Alles is in orde, er hoeven geen maatregelen genomen te worden!
Geel of rood AB-statuut Een geel AB-statuut wordt toegekend indien de benchmarkkleurscore van minstens 1 categorie van de betrokken diersoort geel is. Het AB-statuut is rood indien de benchmarkkleurscore van minstens 1 categorie van de betrokken diersoort rood is. Van zodra een bedrijf een geel of rood AB-statuut krijgt, moet de bedrijfsdierenarts volgens de nieuwe wetgeving binnen 6 maanden na de toekenning van het statuut in overleg met de veehouder een bedrijfsgezondheidsplan voor het bedrijf opstellen.
Dit moet het mogelijk maken om de situatie op het bedrijf te corrigeren, op basis van een schriftelijk, gedateerd rapport waarin bijvoorbeeld de voeder- en waterkwaliteit, huisvesting, bioveiligheid, aankoopbeleid, hygiëne en desinfectie, vaccinatie... worden beoordeeld. Dit rapport noemt men de ‘evaluatie van de bedrijfsgezondheid’. Naast de ‘evaluatie’ van de bestaande toestand om ziektes op het bedrijf te voorkomen, moeten er ook nieuwe acties worden gedefinieerd en gepland in de tijd, in een zogenaamd ‘actieplan’. Een voorbeeld van een dergelijk plan (in pdf-of Excel-formaat) kan geraadpleegd worden op https://amcra.be/nl/adviezen-en-wetgeving/ en door te scrollen naar ‘Plan van Aanpak voor Reductie Antibioticagebruik op Bedrijfsniveau’.
Rood AB-statuut gedurende 3 opeenvolgende jaren én voor dezelfde diercategorie? Dan heeft de veehouder een coach nodig! Dit is de meest kenmerkende maatregel van deze nieuwe wetgeving.
Bijvoorbeeld een varkensbedrijf met meerdere diercategorieën, maar waar telkens de categorie van de gespeende biggen rood is voor 3 opeenvolgende jaren, is verplicht om een erkende AR-coach (Antibiotic Reduction-coach) aan te stellen in overleg met zijn/haar bedrijfsdierenarts, binnen 2 maanden na het beschikbaar zijn van het rapport. Andere voorbeelden zijn een inrichting met de categorie van vleeskippen die telkens rood is voor 3 opeenvolgende jaren, of een vleeskalverbedrijf waar deze categorie rood is voor 3 opeenvolgende jaren.
Het doel is om de veehouder te ondersteunen bij het verminderen van het gebruik van antibiotica op zijn bedrijf, gedurende een coachingtraject van minstens 24 maanden.
Wanneer wordt het AB-bedrijfsstatuut toegekend?
Het AB-bedrijfsstatuut wordt 1 keer per jaar toegekend op basis van de resultaten van een volledig kalenderjaar. Dit gebeurde voor het eerst in het Sanitel-Med-rapport uitgestuurd in het eerste semester van 2025. Let op! Als in het rapport van 2025 een rood AB-bedrijfsstatuut vermeld wordt en als de Sanitel-Med-rapporten van 2024 (over het jaar 2023) en van 2023 (over het jaar 2022) ook een rode kleurscore voor dezelfde diercategorie tonen, er de verplichting om een AR-coach in te schakelen!
Tussentijdse rapporten die ontvangen worden in de loop van een jaar vermelden geen AB-bedrijfsstatuut, maar helpen veehouders en hun dierenartsen om het antibioticagebruik over kortere periodes op te volgen.
Wie is de AR-coach?
De AR-coach is een dierenarts wiens onpartijdigheid moet worden gewaarborgd: de AR-coach mag geen professionele of commerciële banden hebben met de veehouder of de bedrijfsdierenarts op het moment van zijn aanstelling, tot 6 maanden na het einde van het contract. Voorbeeld van een professionele band is het contract voor epidemiologisch toezicht. Een dierenarts-coach kan dus niet het bedrijf coachen waarvan hij de bedrijfsdierenarts is. Verder mag de AR-coach tot 12 maanden na het einde van de coaching geen overeenkomst van epidemiologische bewaking met de betrokken veehouderij sluiten.
Een lijst van erkende AR-coaches en hun contactgegevens is beschikbaar op de website van de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu.
Er wordt een contract van 24 maanden opgesteld tussen de coach en de veehouder, die gefactureerd wordt aan de veehouder voor de diensten van deze coach.
Amcra
