Europese politici nemen stelling over GLB-voorstel

Deze zomer vloeide er al veel inkt over het budget voor het volgende Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (2028-2034) sinds de Europese Commissie in juli hun voorstel uit de doeken deed. Jan en alleman hebben ondertussen gereageerd op de plannen van Commissievoorzitter Ursula von der Leyen en Landbouwcommissaris Christophe Hansen.

Nu is het (nog eens) de beurt aan het Europees Parlement. Woensdag 10 september stelden de Europese volksvertegenwoordigers hun standpunt over het GLB scherp voor de nakende onderhandelingen tussen de Europese instellingen.

Geen bezuinigingen

“We kunnen geen bezuinigingen steunen”, stelt de Spaanse rapporteur Carmen Crespo Dìaz van de Europese Volkspartij (EVP). De Commissie schermt in haar voorstel maar zo’n 300 miljard euro af voor haar landbouwbeleid, een daling van minstens 20% ten opzichte van de 386,6 miljard die nu naar de Europese landbouwsector gaat.

De Commissie schuift de rekening door naar de lidstaten en benadrukt dat die het landbouwbudget kunnen en zullen aanvullen. “Lidstaten zullen meer geld kunnen investeren naargelang hun noden en plannen voor andere beleidsdomeinen”, verklaarden Hansen in juli (zie ook verder). Dat geld komt van een groot, samengevoegd Europees fonds die in handen van de lidstaten komt en waar ook voor andere uitgavenposten budget gevonden moet worden.

Het Europees Parlement ziet het niet zitten dat het GLB onderdeel wordt van een bredere financiële enveloppe die de lidstaten voor andere doeleinden dan landbouw gebruiken. “We steunen geen pogingen om het GLB te nationaliseren of de financiering ervan samen te voegen met andere EU-instrumenten.”

Daarbovenop pleit het Europees Parlement voor meer rechtstreekse betalingen aan en minder administratieve lasten voor boeren, en moeten zo veel mogelijk belemmeringen om boer te worden verwijderd worden.

Lidstaten bezorgd of wachten af

De lidstaten hebben zelf tijdens hun informele bijeenkomst in Kopenhagen op 8 en 9 september het startschot gegeven voor onderhandelingen over het toekomstige GLB. Die staan duidelijk nog in hun kinderschoenen. “Ik ben hier om naar mijn collega’s te luisteren, om hun zorgen te horen”, aldus de Spaanse minister Luis Planas. Hij maakt zich wel grote zorgen over het gebrek aan middelen voor het GLB en het samenvoegen van de 2 pijlers – aparte fondsen voor inkomenssteun en plattelandsontwikkeling. Dit zijn volgens hem de 2 belangrijkste onderwerpen van debat in dit stadium. voor onderwerpen zoals een plafond op inkomenssteun of steun voor jonge boeren is later nog genoeg tijd, aldus de Spaanse minister.

De Oostenrijker Norbert Totschnig is al even bezorgd. Hij waarschuwt dat ‘de huidige voorstellen een ernstige verstoring betekenen’. Volgens hem zal ‘de opheffing van de tweepijlerstructuur’ het GLB ‘aanzienlijk verzwakken’. “Met de afschaffing van de financiering voor plattelandsontwikkeling verliezen we een belangrijk instrument dat de ruggengraat vormt van investeringen in duurzame productiemethoden, biodiversiteit, innovatie en generatievernieuwing.”

België is het daarmee eens: “Het voorstel voor het toekomstig Meerjarig Financieel Kader voorziet niet in voldoende middelen om doeltreffend te zijn en groene praktijken in de landbouw van morgen aan te moedigen.”

Andere delegaties wachten verdere uitleg van de Europese Commissie over de hervorming van het GLB af alvorens zich uit te spreken tijdens besprekingen.

Hansen sust

Commissaris Hansen probeerde iedereen gerust te stellen op de tweede dag van de informele bijeenkomst. Bij zijn aankomst gaf hij aan dat verdere details over de nationale enveloppes ‘volgende week’ (n.v.d.r. deze week) zouden worden gepresenteerd, waarna de discussies echt zouden kunnen beginnen.

Hij hoopt dat meer uitleg de angsten van sommigen zullen wegnemen. Volgens Hansen zullen we zien dat er geen vermindering is, maar dat het voor lidstaten zelfs mogelijk zal zijn om verder te gaan dan wat er nu beschikbaar is door het geld daar in te zetten waar ze het het hardst nodig hebben. Hij benadrukte het feit dat de Commissie 300 miljard euro voor het directe inkomen van boeren heeft veilig gesteld. “Dit is veel meer dan de directe inkomenssteun in de huidige eerste pijler, omdat we er ook voor hebben gezorgd dat bijvoorbeeld investeringen en milieumaatregelen worden gedekt. En dat is het absolute minimum.”

Naast de 300 miljard voor landbouw blijft er nog ongeveer 500 miljard euro over in de nationale en regionale plannen. De 20% daling ten opzichte van de vorige begroting kan gemakkelijk worden goedgemaakt als slechts 100 miljard euro van deze 500 miljard wordt toegewezen aan landbouwmaatregelen, legt Hansen uit. “Dat is al meer dan we nu hebben. Ik zou dus niet zeggen dat er minder geld beschikbaar is. Aan de andere kant is het waar dat er meer verantwoordelijkheden voor de lidstaten zijn.”

Gelijk speelveld

Deze vrijheid die aan de lidstaten wordt gelaten, werd ook besproken tijdens de tweedaagse bijeenkomst in Kopenhagen. De Deense minister van Landbouw, Jacob Jensen, drong aan op de noodzaak van een ‘gelijk speelveld’ tussen de 27 lidstaten om concurrentievervalsing te voorkomen.

Hansen verzekerde de ministers dat de Commissie hiervoor zal zorgen door aanbevelingen te doen aan de lidstaten over wat ze moeten opnemen in hun strategische plannen. De ministers stelden ook een aantal andere kwesties aan de orde: het belang van voorspelbaarheid en vereenvouding, de noodzaak van een op stimulansen gebaseerde aanpak, generatievernieuwing...

Een eerste, formeel, debat tussen de lidstaten over de hervorming van het GLB is gepland tijdens de volgende Landbouwraad op 22 en 23 september in Brussel. Daarna zal elke vergadering van de landbouwministers een gelegenheid zijn om te discussiëren over het toekomstige GLB, waarbij de nadruk telkens zal liggen op een bepaald aspect van het dossier. De lidstaten zullen dus genoeg tijd hebben om zich in de details te verdiepen voordat ze – en op termijn alle Europe instellingen – een akkoord bereiken over het Meerjarig Financieel Kader.

ThD/Agra