Wij melken met één persoon 80 koeien op één uur
In Laarne, nabij Gent, baten Steven Van den Hoecke (35) en Tanja Van Poecke (33) een melkveebedrijf uit met een melkstal 2x8 zij-aan-zij van DeLaval. De vader van Steven bouwde die melkstal in 1996, en Steven is daar nog steeds zeer blij mee. “Dat was één van zijn beste keuzes.”
Het melkveebedrijf bestaat uit 115 melkkoeien. Elke ochtend om 5u staan Steven of Tanja in de stal om te melken. Tanja werkt nog deeltijds buitenshuis, dus als het melken goed opgestart is, maakt zij de kinderen klaar voor school en vertrekt ze naar haar werk. ’s Avonds helpt ze ook nog een handje met de koeien en de kalveren.
Melkstal DeLaval 2x8
In 1996 bouwde de vader van Steven een melkstal 2x6, met plaats voor een 2x8. “Die stal heeft ongeveer 35.000 euro gekost. Dat valt goed mee tegenover bijvoorbeeld de prijs van een melkrobot of carrousel”, vertelt Steven. “Daarna hebben we daar geen abnormale kosten meer aan gehad. Enkele jaren geleden, toen we onze ligboxen vernieuwden met watermatrassen, hebben we de melkstal uitgebreid met 4 plaatsen. Nu melken we 80 koeien per uur met één persoon. Dat vind ik een sterke prestatie.”
Volgens Steven is het grootste nadeel van een melkput dat je gebonden bent aan vaste melkuren in de stal. “De robot geeft daar meer vrijheid. Toch vind ik dat niet zo erg, want ik weet elke dag perfect hoelang ik bezig ben met het melken. Die uren liggen vast en daarna moet ik niet meer aan dat melken denken. Dan ben ik vrij om andere dingen te doen.”
Goede gehaltes door goede bedrijfsvoering
“Met onze gehaltes ben ik best tevreden. Op dit moment bevat onze melk 4,5% vet en 3,6% eiwit. Het is belangrijk dat we die procenten zo hoog mogelijk houden, want die gehaltes bepalen meer en meer de prijs van de melk. Ons celgetal ligt tussen de 100.000 en 120.000 en ons kiemgetal is nu gemiddeld 7. Dat is dus zeker niet slecht.”
Steven kan het celgetal best laag houden, doordat hij sterk inzet op hygiëne in de ligboxen en op de roosters. “Wij reinigen alle ligboxen 2 keer per dag voor het melken. Eerst reinigen we de wachtruimte, dan jagen we alle koeien in de wachtruimte en reinigen we de rest. Daarvoor gebruiken we droogmaker van Vitasec en zaagsel. Een kg droogmaker neemt 2,2 l water op en heeft een ontsmettende werking. Daar zijn we zeer tevreden over. Vroeger had ik daar een strooimachine voor, maar die werkt niet meer. Nu doe ik dat met de hand.”
Omweiden om ontstekingen te voorkomen
“Doordat we werken met een melkput, kunnen we de koeien aan weidebegrazing laten doen. Dat is met een robot moeilijker te combineren. Ik heb al regelmatig gemerkt dat het aantal ontstekingen hoger ligt wanneer de koeien op de weide staan. Dat komt doordat ze met het warme weer altijd op dezelfde plaats in de schaduw gaan liggen. Daar verdwijnt dan het gras en door hun uitwerpselen wordt dat stuk grond minder hygiënisch.
Dit jaar proberen we dat tegen te gaan door in te zetten op omweiden. Eerst stonden de koeien allemaal op één grote kavel. Daar gaan we nu kleinere stukken van maken. Zo kunnen de koeien elke dag – of om de 2 dagen – op een ander stuk grond grazen en liggen. Dat zou een verschil moeten maken.
Verder houden we de poten proper door gebruik te maken van een voetbad, door 2x per jaar de poten te bekappen en ook door de roosters en boxen vaak te reinigen.”
Een robot is nog niet aan de orde
“Voorlopig denken we nog niet aan het vervangen van onze melkstal door een robot”, vertelt Tanja. “Met een robot krijg je een heel andere bedrijfsvoering. Nu kunnen wij de boerderij voor langere tijd verlaten om een uitstap te maken met de kinderen. Met een robot moet er altijd iemand in de buurt blijven. Als je een melding of een alarm krijgt van de robot, moet je daarnaartoe, en dat kan een paar keer per dag voorvallen. Als je weg bent, zou je iemand in de nabije omgeving moeten kennen die je kan opbellen om in jouw plaats te gaan kijken. Dan wordt dat al wat gemakkelijker. Momenteel hebben we niemand die die taak kan opnemen.
Daarbovenop is een robot ook een gigantische investering waar je heel hard aan moet wennen. Veel mensen zeggen dat vooral de koeien zich moeten aanpassen, maar zij kennen dat systeem na een paar dagen. Vooral de boer zelf moet zich heel hard aanpassen.
Misschien gaan we ooit voor een robot, maar voorlopig voldoet de melkput zeker aan onze eisen. Die overstap zal vooral afhangen van wat de toekomst brengt. Laat de gezondheid het nog toe? Krijgen we niet plots te grote kosten? Nemen de kinderen het bedrijf over? Binnen 10 jaar is onze oudste zoon 20 jaar. Dan zullen we een beter zicht hebben op zijn interesse in het bedrijf. Tot dan voldoet de huidige installatie hopelijk aan onze eisen.”
Blijven renoveren
“Eigenlijk zijn we altijd wel iets aan het renoveren”, zegt Steven. “In 2016 namen we dit bedrijf volledig over van mijn ouders na 9 jaar met hen samengewerkt te hebben. We zijn begonnen bij de kalveren door het comfort te verbeteren met bijvoorbeeld de installatie van milkbars en groepsiglo’s.
Voor de koeien hebben we halsbanden gekocht met koeherkenning in combinatie met de eveneens nieuwe krachtvoerboxen. Die koeherkenning werkt voorlopig nog niet in de melkput. We hebben in die stal ook de ligboxen vernieuwd met watermatrassen en nieuwe dwarsventilatie gehangen van zuid naar noord.
In de jongveestal hebben we het dak vernieuwd door de asbestplaten weg te halen en nieuwe dubbele lichtstraten te installeren. Het dak is nu meerwandig, lichtdoorlatend en isolerend. Eerst was die ruimte heel donker en dat is nu sterk verbeterd.
Binnenkort willen we misschien ook nog investeren in een opdrijfhek, zodat de koeien vanzelf binnenkomen. Als je alleen melkt, is koeien halen arbeidsintensief. Onze stal voor de koeien is net te klein voor 115 stuks, waardoor we de eerste rijen na het melken naar de tweede stal bij het jongvee moeten jagen. Dat is ook best arbeidsintensief, maar voorlopig wel de beste oplossing.
Onlangs zijn we overgestapt van melkerij. We gingen van Milcobel naar Inex. De afgelopen maanden kregen we al een iets hogere melkprijs. Nu is dat ongeveer gelijk, maar we zijn voorlopig tevreden.” Tanja gaat daarop verder: “Ik denk dat we dat op langere termijn moeten bekijken. Binnen 5 jaar zullen we kunnen zeggen of dat een goede beslissing was, maar ik denk wel dat we nu beter af zijn. Wij zijn ook lid van Fairebel, en dankzij hen wordt de jarenlange te lage melkprijs ook een stukje gecompenseerd.”
Eigen ruwvoeder
Steven zorgt zelf voor het ruwvoeder voor de koeien. “We doen niet veel aan akkerbouw, enkel voor de ruwvoederwinning. Het ruwvoeder bestaat uit maïs, gras, grasklaver, weidegras en cichoreipulp met voederbieten, suikerbieten en aardappelen. Dat laatste kopen we wel aan. Dit jaar heb ik zelf voederbieten geplant. Dan gaan onze waarden van vet en eiwit hopelijk nog verder stijgen.”
Twee kleine toekomstige overnemers
“Na een tijd hebben we een eetstoel gekocht en die in de put gezet”, zegt Steven. “De leuning daarvan konden we achteruit leggen en dat bleek een wondermiddel. Als we Warre daarin zetten, sliep hij meteen. Het kon wel eens gebeuren dat een koe in de buurt haar behoefte moest doen. Dan vlogen er wat spetters door de stal en probeerden we ons zoveel mogelijk over Warre te leggen, maar als we te laat waren had hij kleine sproetjes op zijn gezicht”, lacht Steven. “Later hebben we zelfs een schommel in de melkput gehangen.”
“Warre en Wietse spelen heel graag buiten en bij de koeien. Ze zijn nu 10 en 7 jaar oud”, gaat Tanja verder. “Voor hen is alles wat met het bedrijf te maken heeft nu nog ‘fun’. Voorlopig zouden ze beiden graag landbouwer worden, maar ze zijn natuurlijk nog te jong om te begrijpen hoeveel werk daarbij komt kijken. Misschien gaan ze wel anders denken als ze ontdekken hoe hard ze dan moeten werken voor hun geld, hoe streng de regelgeving in elkaar zit, enzoverder. Als ze dan nog steeds dit bedrijf willen overnemen, mogen ze dat zeker van ons.”
Bedrijf combineren met relatie
Doordat Tanja nog deeltijds buitenshuis werkt, heeft ze het soms best druk, maar ze doet elke job even graag. “Dankzij dat extra inkomen zijn we toch wat geruster. Anders zijn het meestal de leuke uitstappen met de kinderen die eerst geschrapt worden als er even geen financiële ruimte is. Dat zouden we heel erg vinden. Met een melkveebedrijf kan je moeilijk op vakantie gaan, dus genieten we extra veel van die kleine dingen.
Het is ook niet gemakkelijk om altijd bij je partner te zijn. Ik heb wel nood aan extra sociaal contact buiten de boerderij. Bij andere mensen komen de problemen van op het werk niet vaak mee naar binnen in het gezin. Bij ons is dat wel het geval. We proberen ons best te doen, maar we kunnen moeilijk buitenstappen als collega’s en binnenstappen als mama en papa. Alles loopt hier door elkaar.
Langs één kant is dat leuk, omdat je altijd thuis bent en bij je kinderen kan zijn, maar langs de andere kant hebben we ook weer heel weinig tijd om met hen te spelen. Ze lopen wel veel met ons mee en leren zo spelenderwijs werken. Warre en Wietse leren heel snel bij. Het is fantastisch om te zien hoeveel passie ze nu al hebben voor onze stiel. De eerste lockdown was echt een feest voor hen.
Op vakantie of op weekend gaan zit er ook niet in voor ons. Ik zou graag eens een weekendje weggaan. Dan moeten we iemand anders laten melken, maar dat wil Steven niet.”
“Met mij valt niets aan te vangen tijdens de melkuren”, zegt Steven. “Ik moet dan bij mijn koeien zijn, anders spelen er zich slechte scenario’s af in mijn hoofd. Ik doe dat veel liever zelf.”
Scholen ontvangen
Tanja en Steven ontvangen regelmatig scholen. “Wij vinden het belangrijk om kinderen te laten zien hoe een boerderij werkt. Zo helpen we veel misverstanden de wereld uit. Dat gaat van kleuters tot pubers en het buitengewoon onderwijs. Bezoekers staan vaak versteld van hoeveel liter melk één koe kan geven. Soms vragen ze waar de koe naartoe gaat als ze geen melk meer geeft en dan vraag ik wie graag iets van de McDonald’s eet. Bij de kalfjes vragen ze wat we doen met de stieren die geboren worden en dan vraag ik wie graag kalfsvlees lust. De kinderen staan dan vaak versteld.
Aan volwassenen leg ik uit dat de landbouw te vaak gezien wordt als boosdoener in verband met klimaat en dierenwelzijn. Bij dierenwelzijn maak ik de vergelijking met de Rode Duivels. Onze koeien zijn een topploeg. Wij kunnen pas geld verdienen met ons bedrijf als we de koeien heel goed verzorgen. Dan gaat de productie stijgen en gaan de waarden van de melk omhoog. Het zijn eigenlijk allemaal Kevin de Bruynes van de dierenwereld.
Als het over klimaat gaat, leg ik uit dat een maïsveld evenveel CO2 opneemt als een klein bos, en dat veel gronden in België niet geschikt zijn om voedsel op te telen. Daar kan enkel gras op staan en gras kunnen mensen niet verteren. We hebben koeien nodig om dat gras om te zetten in eiwitten die de mens wel kan verteren, in een lekker stukje vlees en melk. Dat zijn vaak eye-openers voor volwassenen.”
