Zeoliet terug in de kijker als PAS-techniek
Zeolieten zijn mineralen. Ze worden gebruikt als strooiseladditief in stallen, maar ze zijn ook bruikbaar als voederadditief om de darmgezondheid en mestkwaliteit bij varkens en kippen te verbeteren. Volgens sommige fabrikanten kunnen ze ammonium in de mest binden. Dat kan leiden tot een reductie van ammoniakemissie uit de stal.
I
Recenter deed het ILVO onderzoek naar verschillende ammoniakemissiereducerende maatregelen voor vleesvee. Er werd onder andere een proef uitgevoerd in de PAS-onderzoeksstal van ILVO, waarbij 3% clinoptiloliet ingemengd werd in het rantsoen van vleesvee. Dit had echter geen ammoniakemissiereducerend effect.
Vanwege praktische bezwaren werd toen, in overleg met de stakeholders, beslist om niet over te gaan tot dierproeven met kleimineralen als strooiseladditief in de PAS-onderzoeksstal.
In mest of voeder
Sinds enkele maanden is het ILVO opnieuw gestart met onderzoek rond kleimineralen. Momenteel wordt een marktstudie uitgevoerd om na te gaan welke kleimaterialen beschikbaar zijn op de Vlaamse markt en aan welke kostprijzen. Op basis van deze studie zullen 3 kleimineralen geselecteerd worden voor nieuwe containertesten. Het meest succesvolle kleimineraal zal volgens minister Brouns vervolgens in de PAS-onderzoeksstal met jongvee worden uitgetest.
De Vlaamse landbouwminister licht toe dat zeoliet of clinoptiloliet op verschillende manieren kan gebruikt worden op een landbouwbedrijf. Dat kan zowel als absorberend additief in de mest of als additief in het voeder. Als additief in de mest wordt zeoliet nu soms ingezet om geur te bestrijden. Als kan worden aangetoond dat de ammoniakemissie voldoende kan worden gereduceerd, kan de techniek als PAS-maatregel een erkenning krijgen en ingezet worden.
Geiten, schapen, konijnen
De conceptnota PAS vermeldt dat de principes van deze regeling ook geïmplementeerd worden voor diercategorieën en productiesystemen waarvoor geen erkende maatregelen voorhanden zijn of die niet vervat zijn in de generieke reductiemaatregelen, zoals geiten, schapen en konijnen. Voor deze categorieën wordt een PAS-lijst opgesteld, die dan wel als standaardpraktijk bij managementkeuzes en/of bouw toegepast dient te worden.
Op de huidige PAS-lijst is één maatregel opgenomen voor de vleesproductie van geiten, namelijk de beweiding. Er zijn echter nog geen maatregelen op de huidige PAS-lijst voor melkgeiten. Het is volgens de minister mogelijk dat er nieuwe maatregelen voor melkgeiten kunnen worden opgenomen op de PAS-lijst, maar eerst moet er voldoende wetenschappelijk bewijs zijn dat deze maatregel werkt. Deze wetenschappelijke beoordeling moet gebeuren door het nog op te richten wetenschappelijk comité.
Deze voorwaarden gelden ook voor het gebruik van kleimineralen als strooiseladditief. In dit dossier zal het ILVO-onderzoek moeten uitwijzen of aan deze voorwaarden kan worden voldaan. Indien dit het geval is, kan een aanvraagdossier opgemaakt en ingediend worden via de procedure die binnenkort gefinaliseerd wordt. Daarvoor verwijst Brouns naar zijn collega Demir (N-VA) als verantwoordelijke minister.
In zijn reactie op tussenkomsten in de commissie Landbouw van Rombouts (cd&v), Sintobin (Vlaams Belang), Steenwegen (Groen) en Dochy (cd&v) zei minister Brouns dat men de technieken met zeoliet en andere niet zomaar mag loslaten. Hij wil landbouwers die initiatief nemen om de mestdestructie terug te dringen, stimuleren. De minister vindt het ook belangrijk dat we naar innovatie en vernieuwing op vlak van technieken moeten kijken, maar ook ruimer vanuit internationaal perspectief. “Vlaanderen is op dat vlak zeker geen eiland”, zei de minister. Hij zal overleggen met zijn Nederlandse collega. Onze noorderburen hebben in deze materie heel wat ervaring en ze hebben al diverse technieken erkend en gevalideerd. Er zijn in internationale context bewezen technieken die volgens Jo Brouns ook op een versnelde manier moeten geïmplementeerd worden in Vlaanderen.
Als vraagsteller vroeg commissielid Sintobin zich tot slot af waarom bestaande alternatieven zoals zeoliet niet besproken werden bij het tot stand komen van het stikstofakkoord. “Van minister Demir horen we steeds maar dat er geen alternatieven zijn, terwijl in de commissie Landbouw nu duidelijk wordt gemaakt dat er al jaren alternatieven bekend zijn.
