Startpagina RULA Fruit

Familie Derwael, een eeuw ervaring in fruitteelt

In hartje Haspengouw, in het Limburgse Borgloon, ligt het fruitbedrijf van de familie Derwael. Ze zitten er op de beste fruitteeltgronden van België, namelijk zware leemgronden. Het familiebedrijf is dit jaar 100 jaar jong. De derde generatie staat aan het roer en de vierde generatie treedt hen stilletjes aan bij.

Leestijd : 8 min

Gaston Derwael , CEO en technisch verantwoordelijke van het bedrijf, vertelt: “Alles is gestart met mijn grootvader, Henri Derwael, die in 1922, na eerder hobbymatig actief te zijn geweest, zich als professioneel zelfstandige toelegde op het verzorgen van boomgaarden. In onze regio zijn een zevental kastelen gevestigd die allemaal hoogstamboomgaarden hadden, waarbij de bomen (appel, peer, kersen) beschutting boden aan koeien die eronder graasden. Het belang van de koeien en het fruit heeft zich in de loop van de geschiedenis omgedraaid. Eerst lag de hoogste waarde bij de koeien, later bij het fruit.”

Grondlegger beroepsmatige fruitteelt

“In samenspraak met de eigenaar van de boomgaarden besliste onze grootvader welke fruitsoort werd aangeplant en welke variëteit. De hobbymatigheid groeide uit tot een professionele fruitteelt. Eigenlijk mogen we zeggen dat onze grootvader bij de grondleggers was van de beroepsmatige fruitteelt in de regio. Hij nam zelfs personeel in dienst om te snoeien, spuiten, plukken. Hij leefde van het fruit dat hij verzorgde en verkocht.”

Fruitbedrijf Derwael bestaat in 2022 100 jaar.
Fruitbedrijf Derwael bestaat in 2022 100 jaar. - Foto: TD

Henri Derwael had 2 zonen, Willy en Michel, die hem van kinds af aan hielpen en die het beroep van fruitteler voortzetten. Helaas is hij zelf vroeg overleden op 57-jarige leeftijd. De zonen hebben samen met hun moeder de activiteiten voortgezet en bouwden frigo’s in Borgloon voor de bewaring. Voorheen werd het fruit bewaard in silo’s in de grond, afgedekt met stro. Eind jaren 50 werd het fruit in houten kisten van 35 kg bewaard in een frigo, pas later in de jaren 70 deden de palletboxen (pallox) hun intrede.

Van hoogstam- naar laagstamfruit

Een belangrijke bemerking is dat we tot hiertoe in het verhaal spreken van hoogstamfruit. Laagstamfruit is pas halverwege de jaren 60 beginnen opkomen. In de winter van 1967-1968 zijn de eerste 36 ha laagstamfruit in Gutschoven (deelgemeente van Heers) geplant. Dat gebeurde toen door de tweede generatie Derwael, die zowel met hoogstam- als laagstamfruit bezig was. Zij zorgden ervoor dat er werd overgeschakeld van hoogstam- op laagstamfruit. In 1990 lieten ze aan de derde generatie Derwael een bedrijf (82 ha) over dat enkel draaide op laagstamfruit.

Niet alleen de oppervlakte aan boomgaarden nam toe onder Willy en Michel Derwael, zij waren ook al bezig met gebouwen voor de opslag van het fruit. Eerst zaten ze nog in het centrum van Borgloon, later verhuisden ze naar de Sint-Truidersteenweg. Daar waren geen uitbreidingsmogelijkheden en werd een vers stuk grond van 5 ha in 1973 aangesneden in Nerem (gehucht van Borgloon). Dit is nog steeds de huidige locatie. Er werd een eerste loods gezet van 2.500m2 met een sorteerlijn en een koeling. In 1990 is er nog eens 2.500m2 bijgebouwd toen het bedrijf werd overgedragen naar de derde generatie.

Nieuw hoofdstuk

“De derde generatie heeft het bedrijf verder uitgebouwd, we waren ondertussen met 4 personen. Hendrik en Jos (mijn neven), Tony (mijn broer) en ikzelf (de jongste). Hendrik staat in voor de sorteeractiviteit, Tony is commercieel actief, net zoals Jos, die ook het financieel beheer doet. Ik ben technisch verantwoordelijk in de brede zin van het woord. Dat gaat over voedselveiligheid en produceren volgens de hoogste kwaliteitsnormen, maar het slaat ook op milieunormen (water- en afvalbeheer), en op ethische normen die erbij komen kijken. Denk hierbij aan de huisvesting van seizoensarbeiders. We staan erop om deze goed te verzorgen en te respecteren. We bouwden voor hen zelfs 2 hotels”, gaat Gaston Derwael verder.

“Onder impuls van de derde generatie kwam er verdere uitbreiding, zowel in aantal ha als wat betreft activiteiten. Het fruitbedrijf is uitgegroeid tot 110 ha vandaag. Het areaal is verdeeld in 3 blokken in Vlaanderen: Borgloon, Hoeselt, Heers en een vierde blok in Wallonië. Ook de bebouwde oppervlakte nam toe. In 2000 werd er 4.000m2 bijgebouwd, in 2006 nog eens 3.000m2 en in 2008 opnieuw 3.000m2. Ondertussen beschikken we over een heel moderne koelinstallatie. We hadden snel ULO-installaties en zitten nu aan de DCA-koeling. Deze afkorting staat voor ‘dynamisch gecontroleerde atmosfeer’. De atmosfeerparameters in de koelcel worden nog beter gezocht en bijgesteld op basis van fermentatieverschijnselen dat het fruit in koeling vertoont. Deze techniek zorgt ervoor dat fruit langer bewaard kan worden. Zo doen we aan marktspreiding en creëren we meer verkoopmaanden. Vroeger konden we 6 maanden lang fruit verkopen. Dit evolueerde naar 8 en later naar 10 maanden en nu kunnen we nagenoeg jaarrond kwaliteitsfruit aanbieden.

Van ULO-koelinstallaties wordt overgeschakeld op DCA-koeling.
Van ULO-koelinstallaties wordt overgeschakeld op DCA-koeling. - Foto: TD

Het variëteitenassortiment is doorheen de jaren ook gemoderniseerd. Peren hebben aan belang gewonnen op appels door het structurele Europese overaanbod aan appels. We boren niches aan met tijdsgerelateerde rassen, bijvoorbeeld variëteiten die lang bewaard kunnen worden en die aangeboden worden als de markt leeg is. Daarnaast zijn er vroege rassen die rechtstreeks van de boom verkocht worden.”

Zelf oplossingen zoeken

“Om 4 gezinnen van het fruitbedrijf te laten leven en om de crisissen in de fruitsector het hoofd te bieden, waren er 2 mogelijkheden voor ons: ofwel meerwaarde op ons fruit creëren ofwel de teeltoppervlakte uitbreiden. Buiten de Belgische grenzen zijn er aanbiedingen geweest. Er is ons door de Tsjechische overheid gevraagd om daar een fruitbedrijf te leiden om in hun eigen behoefte te voorzien en om er tewerkstelling te hebben. Ons leek dat niet de beste oplossing, gezien de overproductie die we al zagen op wereldniveau.

Naast fruit telen, zet de familie Derwael ook in op het bewaren, sorteren, verpakken, verhandelen en exporteren van fruit.
Naast fruit telen, zet de familie Derwael ook in op het bewaren, sorteren, verpakken, verhandelen en exporteren van fruit. - Foto: TD

Wij vonden de oplossing in het creëren van meerwaarde voor ons eigen fruit. Lokale markten namen toen al in belang af en de fruitverkoop in warenhuizen nam jaar na jaar toe. Supermarkten vragen om veel professioneler bediend te worden op het vlak van kwaliteit, service en organisatie. Hier hebben we dan op ingespeeld. Begin jaren 90 schakelden we als eerste over op de geïntegreerde fruitteeltmethode. Hierbij worden nuttige insecten ingezet in het beschermingsplan van de boomgewassen. Dit is zo geëvolueerd naar bijna op biologische wijze fruit telen, maar we zijn geen biobedrijf. Wij halen hetzelfde resultaat en telen residuvrij.

We zetten minimaal ‘chemie’ in op een verantwoorde en efficiënte wijze aan het begin van de teelt en leveren finaal fruit zonder residu’s af. Daarom was ook een aanpassing in rassensegment nodig. In het voorjaar strooien wij nog meststoffen als basisbemesting, eventueel gevolgd door een correctiebespuiting. Tweemaal per jaar doen we een bladanalyse om de mineralenspiegel op te volgen en om de 3 jaar doen we een bodemanalyse. De meststoffenprijs is dit jaar maal 4 tot maal 5 gegaan. Het is echt een uitdaging om gunstig aan te kopen en om niet zonder mest te vallen. Zonder kunstmest werken zien we niet zitten, omdat zowel het rendement als de kwaliteit gewaarborgd moet blijven.

Fruitbedrijf Derwael is een parel in het Haspengouwse Borgloon.
Fruitbedrijf Derwael is een parel in het Haspengouwse Borgloon. - Foto: TD

Om de aantasting door schimmelziekten op te vangen, gaan we uit van resistente of niet gevoelige rassen. We nemen daarnaast hygiënemaatregelen op teeltvlak. Zo snoeien we de bomen goed open, na een regenbui drogen de bladeren sneller op en is er minder kans op schimmelontwikkeling. Om insecten en spinachtigen (mijten) te bestrijden, zetten we natuurlijke oplossingen in. Het probleem van bosduiven wordt aangepakt door torenkasten/nestgelegenheid voor roofvogels te voorzien. We zien dat er nu veel meer buizerds voorkomen en minder bosduiven”, legt Gaston uit.

Vitaminebommen produceren en exporteren

“Het fruit op zich wordt nog gezonder dan wat het altijd al geweest is. Fruit heeft altijd antioxidanten gehad, nu zijn er variëteiten die multiantioxidanten bevatten en zo echte vitaminebommen zijn. Ook op deze rassen zetten wij in, bijvoorbeeld op roodvlezige appels.

Begin jaren 90 zijn meer en meer warenhuizen op onze deur beginnen kloppen. Zij vroegen naar spuitschema’s, naar residuanalyse, ze vroegen een productie naar goede agrarische praktijken (EurepGap en nu GlobalGap). We zijn daar altijd in meegestapt in het belang van de consument.

In het verleden werkten we met tussenpersonen om fruit te exporteren naar onder andere het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en zelfs Rusland. In 1994 hebben we dit zelf volledig ter hand genomen en richten hiervoor een afzonderlijk bedrijf, Bel’Export, op. Export is er naar de Europese Unie en daarbuiten. Hoofdzakelijk gaat het fruit naar supermarkten. Hieruit is ons keurmerk ‘Bel’ de Looz’ ontstaan, dat staat voor kwaliteit en smaakgarantie. Daarnaast werken we mee aan de keurmerken van warenhuizen. Vandaag gaat dat vooral over milieu, duurzaamheid, gezondheid, residu’s. Onze inzet is steeds geweest: meerwaarde creëren, niches creëren en aan de vraag van de consument voldoen.

Het keurmerk, ‘’Bel’ de Looz, staat voor kwaliteit en smaakgarantie.
Het keurmerk, ‘’Bel’ de Looz, staat voor kwaliteit en smaakgarantie. - Foto: TD

Voorgaand verhaal, de verkoopactiviteit, is uitgebreid naar andere fruittelers die ook ‘op maat’ kweken volgens lastenboeken en methodes. Dit hebben we geprofessionaliseerd door de coöperatie New Green cvba. op te richten. Deze coöperatie of in de volksmond hier, ‘veiling’ genaamd, verzamelt het fruit van de telers en verkoopt het door aan Bel’Export”, duidt Gaston.

Enorme evolutie

Nieuwe marktontwikkelingen probeert de familie Derwael van heel kortbij te volgen en dit op het vlak van nieuwe variëteiten, teeltmethodes, innovatie in teelt, bewaring en verkoop. Dat alles moet ervoor zorgen dat het product beter wordt. Door de kleinere marges moeten de risico’s beter berekend zijn.

“Wat economie en energie betreft, zijn wij een schakel die heel zwak staat. We hebben een hoge energiekost vandaag, inflatie van lonen die niet valt door te rekenen… Onze verkoopprijs wordt bepaald door de marktprijs, niet door een vraagprijs. Daardoor moeten we via onze eigen organisatie en professionaliteit zorgen voor marktzekerheid voor onze producten. De bewaarkost werd in een klap 40% hoger door de energiecrisis. We anticipeerden door nog meer zonnepanelen te leggen. Op het dak van onze loodsen wordt momenteel 1 miljoen kiloWattpiek aan zonne-energie geproduceerd. We zijn ondertussen gegaan naar een halve ha zonnepanelen op onze daken.

Eigenlijk zijn wij wel heel milieubewust bezig. Ons afval wordt gescheiden in 7 afvalstromen en het organisch afval gaat naar een biogasinstallatie. Om het vervoer te beperken kopen we kartonnen dozen aan, die geleverd worden volgens een kartonnen ‘vel’ dat we dan zelf plooien tot een doos. Dit bespaart heel veel aanleverend transport.

Door zelf de kartonnen dozen te plooien, wordt er veel op het aanvoerend transport bespaard.
Door zelf de kartonnen dozen te plooien, wordt er veel op het aanvoerend transport bespaard. - Foto: TD

De fruitsector is enorm geëvolueerd. Vandaag werken we nog 1/3de van de uren aan de teelt in de plantage ten opzichte van begin jaren 90. Dit is gerealiseerd op 30 jaar tijd door andere rassen, teelttechnieken, mechanisatie, automatisatie, digitalisatie. Vandaag zeggen ons computermodellen op basis van informatie van weerstations of er bepaalde infecties kunnen optreden in de plantage, eerder dan dat we ze zelf moeten inschatten op basis van weersvoorspellingen.

Wat de toekomst betreft, hoop ik dat de economische malaise snel opgelost raakt en dat de vierde generatie Derwael, die nu aan het instromen is, hun plek vindt in het bedrijf volgens hun competenties en talenten”, besluit Gaston Derwael.

Tim Decoster

Lees ook in RULA Fruit

Willy Royakkers kan zijn liefde voor braambessen doorgeven aan de volgende generatie

RULA Fruit Vlaanderen telt maar een handvol bedrijven die braambessen telen op grote schaal. De vraag naar deze vitaminebommetjes groeit nochtans nog elk jaar en de winstmarge is voorlopig nog mooi, maar de exploderende energieprijzen zouden wel eens roet in het eten kunnen gooien van de telers. Landbouwleven ging daarom eens poolshoogte nemen in de serre van de familie Royakkers in Nazareth.
Meer artikelen bekijken