Heb aandacht voor bewaring en kiemremming in je aardappelloods

Na een droge zomer en een natte maand september verliep de aardappeloogst eigenlijk zeer vlot. In de tweede en derde week van oktober werden op korte tijd heel wat schuren gevuld. De aardappelen kwamen doorgaans in goede omstandigheden binnen, al konden er soms bedenkingen gemaakt worden bij de overmatige aanwezigheid van loof. Vooral percelen die nog geprofiteerd hebben van de regen in september en die nagroei vertoonden, hadden stolonen, die, zelfs na loofdoding, niet volledig afgestorven waren. Ongetwijfeld heeft dit in meerdere partijen geleid tot extra beschadigingen tijdens het rooiproces. In combinatie met de hoge blauwgevoeligheid en de lage temperaturen heeft dit geleid tot behoorlijk wat stootblauw. Droog loof in de bewaring hoeft geen probleem te zijn, maar wie rooide zonder loofdoding heeft te maken met groene stengels die veel vocht afgeven.

Wie extra aandacht moest besteden aan drogen, kreeg daar eind oktober de kans niet meer toe. Het bleef meerdere dagen te warm voor de tijd van het jaar. Zelfs ‘s nachts bleef de temperatuur boven 13 °C, wat het onmogelijk maakte om aardappelen met buitenlucht te ventileren. De meeste loodsen hadden een producttemperatuur tussen 13 en 15 °C. Risicopartijen met doorwas (ontvelde knollen), rot of groene stengels, kunnen in dergelijke omstandigheden snel in de verkeerde richting evolueren. Aardappelen die zich in hogere temperaturen bevinden, hebben immers een zeer actieve ademhaling. Ze produceren warmte en vocht, waarna de temperatuur in de bewaring binnen de kortste keren te hoog kan oplopen. Een goede opvolging en controle vanaf dag één zijn nodig om gericht te kunnen ingrijpen.

Maleïnehydrazide

Omdat de meeste partijen geen maleïnehydrazide op het veld kregen, waren de aardappelen zeer kiemlustig. Dagelijkse controle was nodig om het meest geschikte tijdstip van de eerste gasbeurt uit te voeren. We hebben 4 actieve stoffen ter beschikking: muntolie en sinaasappelolie zijn in staat om kiemen af te branden, 1,4DMN moet preventief worden toegepast om kieming te voorkomen en ethyleen vertraagt de kieming, maar vernietigt ze niet.

1,4Sight

Voor alle producten geldt dat de aardappelen droog moeten liggen vooraleer er gestart kan worden met foggen. De temperatuur moet bij voorkeur al laag genoeg zijn om veel ventilatie-acties na de toepassing te vermijden. Dit geldt ook voor 1,4Sight, een middel dat moet ingezet worden vóór er kieming aanwezig is. 1,4Sight is immers een kiemrustverlenger. Het middel zorgt ervoor dat aardappelen die in rust zijn kort na de veldfase, ook in rust blijven. Eens een partij wakker is, is het moeilijk om met 1,4Sight het kiemproces weer te stoppen. Een ‘preventieve’ behandeling is dus aangewezen! De ervaring leert echter dat zelfs in de aanwezigheid van enkele jonge kiemen kort na de oogst, 1,4Sight kan ingezet worden. Een vroege kleine kiem kan dus stilgelegd worden. Voor kieming later in het seizoen geldt dit niet!

1,4Sight wordt toegepast van zodra de ogen wakker worden. Door een correcte behandeling telkens vóór de kieming op gang komt, kunnen de aardappelen gedurende een volledig bewaarseizoen kiemvrij gehouden worden.

Bij de eerste (2) behandeling(en) wordt 20 ml/ton geadviseerd. Van zodra de aardappelen volledig tot rust gekomen zijn (januari) kan er verder gegaan worden met lagere dosissen (10 à 15 ml/ton). De maximale residulimiet (MRL) in aardappelen is vastgesteld op 15 ppm. Voor andere gewassen heeft de Europese Commissie nieuwe MRL’s voor 1,4-DMN gepubliceerd. De regelgevende instanties hebben erkend dat 1,4-DMN van nature kan voorkomen in plantaardige producten en dat het vaststellen van MRL's (voor andere producten) op de detectielimiet ongepast kan zijn. Daarom werd het toegelaten gehalte voor onbehandelde producten verhoogd van 0,01 mg/kg tot 0,05 mg/kg.

Argos en Biox-M

Argos bestaat uit sinaasappelolie, een etherische olie gewonnen uit de schil van sinaasappelen. Het is een 100% natuurlijk product, dat tijdens de bewaring door de aardappelen moet geforceerd worden.

Biox-M bestaat uit muntolie. Het is een volledig natuurlijk product, waardoor het ook toegelaten is in de bewaring van biologische aardappelen. Muntolie wordt, net zoals Argos en 1,4Sight, toegepast onder gasvorm, door middel van een fogapparaat of door koudverneveling.

Beide natuurlijke oliën (Argos en Biox-M) hebben de eigenschap aanwezige kiemen af te branden. De voorwaarde is wel dat de kiem nog klein is en dat het middel de kans krijgt om voldoende in contact te komen met de kiem. Zo niet, groeit de kiem verder door en wordt ze te lang om nog te kunnen afbranden.

Zowel met Argos als Biox-M moet er gestart worden als er op 20 tot 30% van de knollen witte puntjes (maximum 3 mm) zichtbaar zijn. In dit stadium zullen de kiemen na enkele dagen zwart worden. Hoe groter de kiemen, hoe moeilijker het is om ze te vernietigen. Vaak gaat het in eerste instantie om de hoofdkiem (topspruit). Eens die eraf is, krijgt de aardappel het signaal om meerdere zijkiemen te vormen. Dit is ook de reden waarom er vaak al na 3 weken nieuwe kiemen zichtbaar worden.

Argos moet altijd worden ingezet aan 100 ml/ton. Voor Biox-M kan voor de eerste behandeling een afweging gemaakt worden tussen 90 of 60 ml/ton. In het geval van ernstige kieming (vaak partijen zonder MH of partijen met minder geslaagde MH-toepassing) is het beter om te kiezen voor 90 ml/ton. Andere partijen kunnen met 60 ml/ton starten.

Ventilatie

Tijdens en na de toepassing van Argos, Biox-M en 1,4Sight moet er intern geventileerd worden aan een gereduceerd debiet (50%). Na de toepassing moet de loods gedurende 24 à 48 uren gesloten blijven. Daarna kan er weer extern geventileerd worden. CO2-controle, vochtafvoer en koeling kunnen nodig zijn na 2 dagen sluiting.

Wachttermijn

Door de natuurlijke oorsprong van de kiemremmers Argos en Biox-M hebben behandelde aardappelen geen residu. Voor Argos is er ook geen wachttijd. Er wordt evenwel aangeraden om na de toepassing 48 uur te wachten vooraleer uit te schuren. Voor Biox-M bedraagt de wachttermijn officieel 6 dagen, maar om de meeste muntgeur kwijt te geraken is het aangewezen om de aardappelen ten vroegste na 12 dagen te consumeren/verwerken. Er is geen maximale residulimiet voor muntolie vastgesteld.

Restrain

Ethyleen is een zeer vluchtig gas dat in de bewaarloods gebracht wordt en dat zich gemakkelijk een weg zoekt tussen de aardappelen. In het Restrain-concept gebeurt de toepassing met een generator die ethanol omzet in ethyleen om de ruimte op een vooraf ingesteld niveau te houden. Ethyleen vertraagt de kieming en hun lengtegroei. Er worden dus kiemen gevormd, maar ze blijven kort en dik. Bij aflevering vallen de kiemen eraf. Er zijn geen gegevens bekend over het gewichtsverlies dat deze kiemen vertegenwoordigen. Ook bij Restrain is het belang van een geslaagde MH-behandeling niet te onderschatten.

De behandeling van Restrain kan pas opgestart worden nadat de knollen droog zijn en op streeftemperatuur zitten. Doorgaans is dat pas eind november/begin december. Hoogst waarschijnlijk zal er dus voorafgaand een andere kiemremmer moeten ingezet worden. Restrain kan pas toegediend worden als de ademhaling van de knollen sterk verminderd is en als het CO2-gehalte in de loods onder 2500 ppm blijft. Dit is een voorwaarde om problemen met bakkleur te voorkomen. Sowieso wordt ethyleen alleen aangeraden in rassen die van nature een goede bakkleur hebben. Volg de bakkleur nauwlettend op, zodat er ingegrepen kan worden (afleveren) bij een stijging. Voor ethyleen is er geen MRL en moet er geen wachttijd aangehouden worden.

Ilse Eeckhout