KBIVB, Beneo en PIBO slaan handen in elkaar voor goed teeltadvies

Het Provinciaal Instituut voor Biotechnisch Onderwijs (P IBO) heeft een proef in bieten, net als elk jaar. Het Koninklijk Belgisch Instituut tot Verbetering van de Biet ( KBIVB ) deelt in het veld echter mee dat het enkele proeven in de streek opvolgt. Dit jaar zijn ze gestart met proeven met rijenbemesting bij verlaagde dosissen stikstof, en dat wordt al gedaan sinds jaren 80-90. Er zijn ook proeven met groeiregulatoren, biostimulanten... in suikerbieten, naast proeven met cercospora, rassenproeven en nematodenproeven.

André Wauters van het KBIVB gaf een overzicht van het verloop van de bietenteelt dit jaar. “Voor de lenteteelt was het niet gemakkelijk dit jaar. Eind februari dachten we dat het goed was begonnen, want er waren al tientallen ha bieten gezaaid. De opkomst was goed. Opeens was het echter heel nat, waardoor de uitzaai van de bieten werd uitgesteld. Er kon pas terug worden uitgezaaid op 17 april. We hadden 3 weken vertraging in vergelijking met een normaal jaar. Bij Iscal was het laat, zeker rond Ieper en Ronse was het erg laat. Daar was het erger dan in Haspengouw. In 2001 was de uitzaai nog later dan dit jaar, toen zagen we dat de opbrengst 9% onder het gemiddelde zat.” Wauters gaf daarom mee dat we ook dit jaar geen recordopbrengsten moeten verwachten.

De veldopkomst was tot nu toe over het algemeen goed door de regen die er was, de onkruidbestrijding ook tot eind mei-begin juni.

Onkruidbestrijding in 2023

Een late uitzaai betekent in veel gevallen wat minder vooropkomstbehandelingen, buiten de velden waar hondspeterselie of andere probleemonkruiden kunnen voorkomen. Dan zijn producten met quinmerac, zoals Goltix Queen, Titan... aanbevolen in vooropkomst. Centium met Goltix wordt ook in sommige velden gezet, zeker waar melganzevoet een probleem is. Wauters tipte: “Gebruik voor Centium niet meer dan 50 cc, zeker niet op zeer lichte gronden en ook niet op humusarme gronden. Die 2 samen zorgen ervoor dat de selectiviteit achteruitgaat en dat er sprake is van meer fytotox. Hoe zwaarder de bodem, hoe minder problemen met Centium in de vooropkomst.”

In de naopkomst blijft de basis nog altijd 0,6 l/ha Betanal, 0,2 l/ha Tramat, 0,5 l/ha Goltix en 0,5l/ha olie. “Dit jaar werkte dat heel goed, ook aan lage dosissen en toen het zeer vroeg werd ingezet en wanneer 7 à 8 dagen tussen de bespuitingen werd aangehouden”, vertelde Wauters. “Het probleem is dat het van 9 tot 11 mei heel fel geregend heeft. Mensen moesten toen de bespuiting 3 à 4 dagen uitstellen, waardoor de dosis aangepast moest worden voor contact.”

De dosis Betanal moest dus worden verhoogd. Toevoegingen zijn Safari tegen varkensgras, Centium tegen bingelkruid en ganzevoet. “Vanaf 2 blad mag het aan 20-30 cc maar zeker niet meer”, waarschuwde Wauters nog. Venzar aan 100 cc heeft geremd in de bieten. Naopkomst voor hondspeterselie kan met producten op basis van quinmerac, Safari en Matrigon, bij groeizaam weer. Matrigon wordt in aardappel tegen kamille gebruikt, maar ook tegen varkensgras. Afspuiten met Frontier Elite blijft ook een basis. “Maar er moet nog een contactmiddel bij om alle onkruiden mee te hebben; Betanal en Tramat dus”, klonk het advies.

Onkruidbestrijding bij Smart Conviso

Sommige landbouwers hebben gekozen voor het Smart Conviso-systeem, met ALS-tolerante suikerbietzaden. Dan moet een andere basis van onkruidbestrijding gebeuren. Er is geen vooropkomst nodig. Bij dit systeem doet men 2 behandelingen met een halve liter Conviso One in naopkomst. Die moet gemengd worden met andere herbiciden in suikerbiet.

“Een eerste bespuiting is 0,5 l/ha Conviso One, 1 l/ha Betanal, 0,2 l/ha Tramat. Bij de tweede bespuiting doe je hetzelfde. Die producten moeten gespoten worden wanneer onkruiden als ereprijs, uitstaande melde of melganzevoet 2 bladeren hebben. Dit jaar wil dat zeggen ongeveer een week later dan de eerste bespuiting in de bieten met een klassiek systeem. De tweede bespuiting gebeurt 14 à 20 dagen later. Wacht niet tot melganzevoet 4 of 6 blad heeft, want dan gaan ze nog moeilijk kapot, zelfs met Conviso One”, legde Wauters de ervaringen uit.

Toekomst voor huidige herbiciden

De toekomst van de herbiciden kon Wauters lezen in de laatste Europese publicaties. Sommige herbiciden zijn safe tot 2036, zoals Matrigon met clopyralid. Floramsulfuron – een van de 2 actieve stoffen van Conviso One – kan nog gebruikt worden tot 2034. Dimethenamide in Frontier Elite is ook nog 10 jaar veilig, maar dat wordt al meer in grondwater teruggevonden. “Er komen misschien regionale sancties of maatregelen om het gebruik ervan te minderen”, gaf Wauters mee.

Voor ethofumesaat van Tramat is er geen probleem. Voor quinmerac is het tot 2024 nog afwachten. Betanal was erkend tot het eind van het jaar, maar dat is nu voor 2 jaar verlengd. “Dat is goed, want anders waren er problemen met melganzevoet”, klonk het. Twee actieve stoffen zullen op korte termijn waarschijnlijk verdwijnen, namelijk triflusulfuron-methyl (Safari) en S-metolachloor in Dual Gold. Voor Safari heeft KBIVB naar de Europese ministeries geschreven, om een derogatie van 5 jaar te krijgen, maar dat is geweigerd. “Het zou dus kunnen dat het snel van de markt verdwijnt. Misschien kan er nationaal nog iets gebeuren.”

Bietenmotten monitoren

In het bietenveld van het PIBO staat er een feromoonval om de bietenmotten te monitoren. Momenteel zijn er maar weinig gevonden en is er nog geen schade. De bietenmot is een insect dat voorkomt in de warmere streken, zoals in het zuiden van Frankrijk, maar dat nu naar het noorden migreert. De motten leggen hun eitjes in de kraag en het hart van de biet en het zijn de larven die voor schade zorgen. Die maken gangen in het hart van de biet, en die ingangen zijn toegangspoorten voor secundaire bacteriën en schimmels. “We startten met het monitoren van die bietenmot, in het project ‘Klimaatrobuust telen’. In het project willen we kijken naar wat de invloed is van klimaatverandering op bepaalde teelten, zoals suikerbiet.”

Bladluizen

Landbouwers wordt aangeraden om te behandelen wanneer er 2 groene ongevleugelde bladluizen op 10 planten in het perceel zitten. Het advies luidt om 40 planten in het perceel te bekijken. Net de groen ongevleugelde bladluizen kunnen immers virussen overdragen, namelijk de vergelingsziektevirussen. Een mogelijke oplossing is één toepassing Teppeki aan 0,14 kg/ha. Daarnaast zijn er nog 2 producten onder 120 dagen noodtoelating. Het gaat om Movento, waarvan 2 toepassingen met 0,45 l/ha voldoende is voor een goede werking. Het tweede is Gazelle, met slechts 1 toepassing, maar let op dat dit toegelaten is vanaf rijsluiting aan 0,25 kg per ha.

Eline Vanhauwaert van het KBIVB: “Veel producten hebben we niet meer, we moeten op zoek gaan naar alternatieven om vergelingsziekten onder controle te houden. Vorig jaar hebben we al mooie resultaten bekomen in het project Virobett, dat gefinancierd wordt door de Waalse overheid. We kijken in het project naar de dynamieken van bladluizen en nuttigen en gaan op zoek naar alternatieven. Vorig jaar deden we een proef waarbij we de teelt gerst en bieten combineerden, en dat gaf mooie resultaten. Die proef herhalen we. Nog een ander project is Virubicon. Hier onderzoeken we in Vlaanderen welke invloed het landschap heeft op de aanwezigheid van virussen en bladluizen in het veld.”

Cichorei in 2023

Nieuwkomer bij Beneo, Xavier Massin, mocht de spits afbijten voor cichorei. Hij gaf mee dat de campagne 2023 gepland staat voor 5 september. “Er is één week biologische campagne en het eind van het seizoen is gepland voor Kerstmis”, vertelde hij. De prijzen voor cichorei bedragen 71,5 euro, wat een beetje hoger is dan vorig jaar. “Voor 2024 zijn er gesprekken met de vakbond over de prijs aan de gang. De verkoop van de afgewerkte producten is momenteel nog niet goed door de Oekraïne-crisis en de energieprijs. Daarom wordt er geen biologisch cichoreicontract aangeboden, maar we hopen op een nieuw contract in 2025. Voor gangbare cichorei zullen we niet meer hectares zoeken dan in 2023.”

Zorg zelf voor goede opkomst

Jof Piffet van Beneo gaf de landbouwer alvast tips om een goede start te maken in cichorei. Dit jaar is de zaai rond hetzelfde tijdstip gestart als vorig jaar. “Cichorei is een moeilijke teelt, dus de keuze van het perceel is belangrijk. Kies voor niet te zware grond, en voor een groot perceel met niet al te veel hoeken en kanten voor het beste rendement. Neem een grondstaal om info te krijgen rond kali, boor, aaltjes, stikstof en pH. De pH van het kiembed is belangrijk voor de kiemkracht. Ook een winterakker is belangrijk: dit laat de grond verweren in de wintermaanden, wat resulteert in een vlak en fijn zaaibed, dat nodig is om het zaad goed te ontkiemen.

Je kan ook niet-kerend werken of ploegen na de oogst van graangewassen en dan een groenbemester zetten. In het voorjaar kan je dan starten met groenbemester klepelen en glyfosaat te zetten, en daar dan Bonalan in inwerken. Het is wel oppassen met gele mosterd, want dat geeft problemen met Bonalan.”

De structuur van de grond is volgens Piffet het sleutelwoord voor succes. In maart 2023 was de situatie goed, maar werd niet gestart vanwege de schrik rond vorst. Hij geeft mee dat een systeem voor bandendruk is aangewezen. “Dit jaar zijn we iets te snel op het land gaan rijden na de nattigheid, dat gaan we zien in de zomer”, zegt hij.

Als tip gaf Piffet nog dit mee: “Zaai vanaf einde maart de cichorei, nog voor de bieten, want dan is cichorei beter bestand tegen klimaatomstandigheden als het misgaat, en ook tegen vraat door de duiven. Momenteel is er een aanvraag voor de jacht op duiven.”

IPM in cichorei

De toelating van Bonalan wordt ingetrokken in 2024, en dat is geen goed nieuws, gezien de problemen met ganzevoet en melde. “We werken aan een derogatie voor 2025”, vertelde Massin. “We hebben verschillende oplossingen voor de toekomst, met en zonder Bonalan. Het voorbeeld daarvan zijn de ALS-variëteiten. Veredelaars zouden tegen 2025 genoeg zaad moeten hebben.”

Met Bonalan worden er proeven gedaan met 6 l/ha in plaats van 8 l/ha. IPM is bovendien belangrijk. Tegen melde en ganzevoet moet het preventief worden toegepast. Daarnaast geeft hij mee dat voor Safari en Tramat niet de volledige dosis nodig is. “Voor een nawerking te verzekeren, zodat de teelt zuiver blijft tot aan het sluiten van de rijen, kan je wel anders redeneren”, aldus nog Piffet. “Je moet aanvoelen hoe het is met de onkruiddruk, om te weten wat en in welke dosis te spuiten. Zo kan je geld besparen. Mechanische onkruidbestrijding is ook aangewezen bij het droge weer. Zo kan je lucht in de grond brengen en dat is selectiever en beter voor het gewas. Als het perceel breed genoeg is, kan je in 2 richtingen rijden en zo heb je alle onkruid – voor en achter het bieten- of cichoreiplantje – mee.”

Marlies Vleugels