Kan mijn pachtoverdracht na 2 jaar nog betwist worden?
Ik nam ruim 2 jaar geleden het landbouwbedrijf van mijn grootouders over. Op datzelfde moment werden ook de pachtrechten aan mij overgedragen en stuurden mijn grootouders een aangetekende brief aan de verpachters om hen in te lichten over de pachtoverdracht. Nu betwist een van de verpachters dat ik pachter ben, omdat een pachtoverdracht aan een kleinzoon niet zou kunnen. Is dit correct?
Op grond van art. 34 van de Pachtwet kan een pachter, zonder toestemming van de verpachter, zijn pacht geheel overdragen aan zijn afstammelingen of aangenomen kinderen of aan die van zijn echtgenoot of van de echtgenoten van de voormelde afstammelingen of aangenomen kinderen. Uit deze letterlijke tekst van de wet blijkt dat een pachter zijn pachtrechten kan overdragen aan zijn afstammelingen.
Pachtoverdracht aan kleinzoon is mogelijk
Aangezien een kleinzoon een afstammeling is, lijkt het zonneklaar dat een pachtoverdracht aan een kleinzoon kan zonder voorafgaande schriftelijke toelating van de verpachter. Uw verpachter is evenwel van mening dat onder de afstammelingen enkel de afstammelingen in de eerste graad (de kinderen) mogen begrepen worden en hij verwijst hiervoor naar de parlementaire voorbereiding in de senaat uit 1964.
In de rechtsleer is evenwel terecht aangehaald dat deze visie van de verslaggever van de senaatscommissie niet correct is. Eeckloo en Gotzen merken in hun standaardwerk Pacht & Voorkoop op dat de wetgever uiteindelijk de term ‘afstammelingen’ heeft behouden en niet de term ‘kinderen’. Deze woordkeuze laat niet de minste twijfel over het feit dat alle afstammelingen bedoeld worden, zeker omdat de wet wel over ‘aangenomen kinderen’ spreekt en op dit punt dus wel een duidelijke beperking invoerde. In het andere standaardwerk uit de rechtsleer, De pachtovereenkomst van Snick en D’Udekem D’Acoz, worden de kleinkinderen zelfs uitdrukkelijk vermeld als afstammelingen. Het argument van uw verpachter houdt volgens ons dan ook geen steek.
Bevoorrechte pachtoverdracht
Aangezien uw grootouders binnen de 3 maanden na de bedrijfsovername en de pachtoverdracht de verpachters hiervan per aangetekende brief op de hoogte brachten, is er sprake van een zogenaamde bevoorrechte pachtoverdracht. Dergelijke bevoorrechte pachtoverdracht heeft tot gevolg dat een nieuwe eerste pachtperiode van 9 jaar ingaat, die aanvangt op de verjaardatum van de ingenottreding door de overdrager volgend op de kennisgeving. Een ander gevolg van deze bevoorrechte pachtoverdracht is dat de overdrager ontslagen wordt van alle uit de pacht voortvloeiende verplichtingen die ontstaan na de kennisgeving.
Verzet
De verpachter die niet akkoord gaat met de pachtvernieuwing die het gevolg is van een bevoorrechte pachtoverdracht, kan hiertegen verzet aantekenen. Hiertoe moet de verpachter zijn vroegere en nieuwe pachter dagvaarden voor de vrederechter om zijn verzet geldig te horen verklaren. Deze procedure moet worden ingesteld binnen de 3 maanden na de kennisgeving van de pachtoverdracht.
Dergelijk verzet kan maar worden aangetekend op basis van een aantal wettelijke redenen, zoals het gemis aan beroepsbekwaamheid van de overnemer of het voornemen van de verpachter om zelf te exploiteren. Als het verzet al geldig wordt verklaard, heeft dit enkel tot gevolg dat de pachtvernieuwing verdwijnt. De pachtoverdracht op zich blijft gewoon bestaan.
Laattijdig?
Aangezien een verzet tegen een bevoorrechte pachtoverdracht binnen de 3 maanden na de kennisgeving moet worden ingesteld, zou u de vraag kunnen stellen of de vordering van uw verpachter niet laattijdig is. Uw verpachter komt immers pas 2 jaar na de pachtoverdracht zijn beklag doen. Evenwel beoogt uw verpachter niet de pachtvernieuwing van een bevoorrechte pachtoverdracht teniet te doen, maar wil hij de ontbinding van de pachtovereenkomst op basis van een beweerde onwettige pachtoverdracht.
Dergelijke vordering tot pachtontbinding is niet gekoppeld aan een vervaltermijn zoals de vordering tot verzet tegen de bevoorrechte pachtoverdracht. Uw verpachter is dus niet te laat om de pachtontbinding te vorderen.
Pachtdecreet
In het voorstel van Pachtdecreet dat binnenkort ter stemming aan het Vlaams parlement zal worden voorgelegd, worden de regels over de pachtoverdracht wat verduidelijkt. In de toekomst – gemikt wordt op 1 november 2023 – zal de nieuwe wettekst bepalen dat de pachter zonder toestemming van de verpachter zijn pacht volledig kan overdragen aan een of meer bevoorrechte familieleden. Uit de definitie van het begrip ‘bevoorrechte familieleden’ blijkt dat de afstammelingen van de pachter hier nog steeds onder vallen. Enkel de echtgenoot of echtgenote wordt een nieuwe categorie aan wie de pacht zal kunnen worden overgedragen.
