De boer kan het klimaat helpen redden!

Sinds september 2022 is Marc Devriese actief bij Fedagrim. Dit is de federatie van toeleveranciers van machines, gebouwen, uitrustingen en aanverwante diensten voor de landbouw en voor de groenvoorziening.

Wat houdt uw functie in en wat zijn uw realisaties van het voorbije jaar?

Na mijn actieve loopbaan ben ik nu als COO aan de slag als consultant. Ik verleen hierbij onder andere steun aan de voorzitter van de federatie, Johan Colpaert, én werk projecten uit voor de verschillende sectoriële deelgroepen van Fedagrim. Tot op heden is dat vooral voor groep 1 (landbouwtractoren en - machines) en groep 4 (dealers) geweest. Ook voor groep 3 (veeteelt) ben ik actief geweest. We willen meer betekenen voor de leden en als extra dienstverlening projecten uitwerken, zoals het Mechanisatiedossier. Eerder hadden we het ook het dossier ‘Economische analyse tuinmaterieel’. Ik streef ernaar om de mechanisatie in de land- en tuinbouwmachines, alsook de distributie, meer onder de aandacht te brengen van het grote publiek.

U bent vertrouwd met Agribex omwille van uw vorige professionele activiteiten. Hoe kijkt u nu naar deze beurs?

Sinds de start van mijn beroepsloopbaan in 1981 heb ik altijd in commerciële functies gestaan in de landbouwsector, eerst 3 jaar in de meststoffen bij Timac, dan een drietal jaar bij AVR. Vervolgens heb ik 20 jaar met de merken Claas, Fendt en Amazone gewerkt, om in 2007 te starten als Business Director Benelux Case IH en Steyr. Vanuit mijn functie voor deze merken ging ik altijd met een commerciële ingesteldheid naar Agribex. Nu, in mijn functie als consultant bij de federatie, kijk ik met een andere perceptie naar het gebeuren en dat is ook heel aangenaam. Ik kijk nu meer naar wat de brede techniek te bieden heeft. Wat zijn de uitdagingen voor de landbouw? Wat moeten boer en loonwerker doen? Zijn er regionale verschillen tussen Vlaanderen en Wallonië? Ik sta nu meer stil bij de uitdagingen waarmee onze sector kampt, en dat is heel leerrijk. Ik heb dit ook mogen ontdekken tijdens het uitwerken van het ‘Mechanisatiedossier’ van Fedagrim. Dit toont ant-woorden op de uitdagingen die er vandaag zijn voor de landbouwsector.

Waargenomen ontwikkelingen

Welke ontwikkelingen in de landbouwmechanisatie tijdens uw loopbaan zullen u altijd bijblijven?

Er zijn veel ontwikkelingen die ik gezien heb, op nummer 1 staat zeker ‘precisielandbouw’. Dit is iets dat nog niet uitontwikkeld is en dat nog zal blijven doorgaan. Al jaren terug zag ik oogstmachines met opbrengstbepaling en kartering. Nu is dat nog nauwkeuriger en veel toegankelijker geworden. Ik voorspel dat we hier in België binnen 5 jaar autonome tractoren op onze velden zien rijden. Een andere ontwikkeling die mij bijblijft, is de verhoging van de capaciteit. Dit slaat voor mij op meerdere zaken: zowel op de toename van het vermogen als op de bredere werkbreedte van machines en op het groeien van bijvoorbeeld de inhoud van een graantank of kipwagen. Nu komt daar wel afvlakking in: het wordt niet allemaal breder, hoger en langer. Waar er eerst ‘techniek’ op kwam, zit voor mij de vernieuwing nu bij het efficiënter gebruiken van de techniek, in de operationele processen. Bijvoorbeeld: een traploze versnellingsbak, dat is niet nieuw en daar kan bij wijze van spreken iedereen mee rijden. Maar niet iedereen kan het optimale uit deze techniek halen. Als je je erin verdiept, kan je effectief door het gebruik van die continu variabele transmissie brandstof besparen. Daar moeten we nu naar streven met adequate opleiding en vorming! Een ander voorbeeld van de proces-efficientie is het combineren van bewerkingen in 1 werkgang. Dan doe je meer in minder tijd en ga je slimmer, en dus efficiënter, om met de technologische oplossingen.

Welke ontwikkelingen zag u in het dealernetwerk?

De functie van de dealer verandert. Hij moet een toekomstvisie hebben, technisch zeer sterk staan en de juiste mensen hebben. Net hier is er te weinig aanbod aan correct geschoold personeel. We gaan naar een concentratie van minder dealers, die professioneler zijn uitgerust. De activiteiten van het dealerbedrijf gaan ruimer worden naar de klant. Gebruikerstraining is en wordt heel belangrijk. De dealer moet ervoor zorgen dat de klant alles uit zijn ‘duur’ product haalt. Hij is dé schakel tussen de constructeur en de eindklant. Anderzijds is er de realiteit dat de ‘merken’ of fabrikanten zelf een visie opleggen aan de dealer waarin hij mee moet.

Actuele mechanisatieonderwerpen

Binnen de mechanisatie staan vandaag alternatieve aandrijfconcepten in de belangstelling. De klassieke dieselmotor wordt bijna verketterd. Hoe kijkt u hiernaar?

Die verkettering is niet terecht, de dieselmotor heeft een immense ontwikkeling gekend. Het brandstofverbruik is bij eenzelfde vermogen aanzienlijk gedaald, net als de emissie-uitstoot (CO2, fijn stof, NOX). Op 20 jaar tijd is de uitstoot hiervan nog maar 1 op 100. De dieselmotor is een verbrandingsmotor en die heeft gigantische stappen gezet om klimaatvriendelijker te functioneren. Vandaag is dat een veel properdere motor. Dat zijn allemaal investeringen waarvoor de boer en loonwerker al betaald hebben. Dit vergeet het beleid. Fabrikanten hebben vandaag de dag grote vragen over welke richting de aandrijftechnologie op gaat, maar weinigen durven zich uitspreken. Bij CNH is de visie om tot 120 pk met elektrificatie/accutechnologie te werken en tot 300 pk met methaan. Maar ook de houding van de politieke overheden komt hier kijken. Deze leggen beperkingen op. Zo wil Europa dat er maar 8% van de landbouwproductie wordt aangewend voor biobrandstoffen. Wat tractoren op elektriciteit en methaan betreft, is dit de realiteit van vandaag, deze zijn nu aanwezig op Agribex 2023!

Andere actualiteiten zijn autonome voertuigen en robots. Welke visie heeft u hierop?

Autonome voertuigen zijn er vandaag de dag al. Case IH heeft 4 jaar terug op Agribex een prototype van een autonome tractor getoond. Toen had die geen bestuurderscabine, vandaag de dag is dat concept anders uitgewerkt. Recent liet de fabrikant een Magnum 340 AFS zien waar een ‘kit’ van fabrikant Raven is opgebouwd om het voertuig autonoom te maken. Helaas volgt de wetgever niet even snel de technologische evoluties en ontbreekt het nog aan een wettelijk kader om autonome voertuigen in te zetten. Een robot zie ik minder als een ‘tractor’, maar meer als een zelfdenkende machine. De robotisering zit eerder op het vlak van de werktuigen. Het werktuig doet waarnemingen, denkt na via slimme software, alvorens een beslissing te nemen om een handeling uit te voeren. Bijvoorbeeld een spuitmachine neemt onkruid waar en gaat bepalen waar en welke dosering aan spuitmiddel het krijgt.

Nog een ander actualiteitsitem is telematica (voertuigopvolgingssystemen met sensoren). Wat zijn uw uw ervaringen hiermee?

Alle grote merken kunnen tractoren en landbouwmachines opvolgen als hun eigenaar/klant daarmee akkoord is. Het voordeel is dat er proactiever op serviceverlening kan ingespeeld worden, onderhouden inplannen, storingen detecteren, foutcodes opvolgen, diagnose van problemen van op afstand. Kortom er kan vlugger gecommuniceerd worden met het voertuig bij wijze van spreken. Als we kijken welk kapitaal de landbouwmachines van vandaag vertegenwoordigen, dan moet het onderhoud daarvan nauwgezet opgevolgd worden. Er moet professioneel omgegaan worden met de mechanisatie die we ter beschikking hebben. De bewustwording hierrond is wel positief aan het veranderen Ik vind telematica een heel groot voordeel op machines, maar merk dat de klant/gebruiker hier wantrouwig tegenover staat. Die moet het voordeel voor iedere betrokken partij nog inzien en ervaren. De fabrikant krijgt een enorme rapportering over zijn machines en kan zo de kwaliteit ervan opvolgen en aan productverbetering werken. Met deze informatie worden ook de technische en commerciële opleidingen beter getoetst aan de praktijk. Leuk weetje: op een veldhakselaar kunnen 400 punten/parameters opgevolgd worden, maar ze niet allemaal even relevant om nauwgezet te volgen. Een zestigtal ervan worden wel van nabij bekeken.

Klimaatverandering en duurzaamheid

Hoe kan de landbouw volgens u inspelen op het veranderende klimaat?

De landbouwer wordt door de maatschappij vaak als boosdoener aanzien inzake het klimaat, maar eigenlijk kan de boer nog de klimaatredder worden! Hij moet klimaattechnisch gezien nog duurzamer gaan produceren! Hij doet dat al deels. Ik heb het daarnet gezegd: de dieselmotor is veel properder geworden. De landbouwer zal echter blijven moeten op zoek gaan naar nieuwe en meer klimaatvriendelijke energievormen. Een ander aspect om duurzamer te werken, is om minder grondstoffen te gebruiken. Variabele afgifte en sectiecontrole bij onder andere een kunstmeststofstrooier en spuitmachine kunnen hierbij helpen. De landbouwsector moet ook proberen zijn emissies te beperken tijdens zijn productie en om stappen te zetten richting koolstoflandbouw. Daar hebben we het laatste nog niet van gezien! Landbouwgronden hebben meer capaciteit dan bossen en natuurlijke vegetatie tezamen om CO2 op te slaan. Het helpt om die CO2 -voetafdruk zo laag mogelijk te houden. Ik zie potentieel in het oppervlakkiger gaan bewerken van de bodem: zo diep als nodig, zo ondiep als kan. Ook hier: deze machines staan nu op Agribex, dat is geen verre toekomstmuziek. Tijdens het afgelopen jaar is pijnlijk duidelijk geworden dat klimaatextremen ook de landbouwer raken. Daar moeten we op in weten te spelen met de machinecapaciteit. In 2023 zijn de aardappelen laat geplant én gerooid (en ze zijn nog niet allemaal geoogst). In het kleine, ideale tijdsvenster dat hiervoor beschikbaar is, moet er veel capaciteit aan de dag gelegd worden.

Welke boodschap kan u aan dealers, landbouwers en loonwerkers meegeven voor de toekomst?

Landbouwmechanisatie helpt de landbouw en heeft een antwoord op de uitdagingen die er zijn! De dealer is hier een schakelfiguur, maar hij moet keuzes maken in de domeinen waarin hij activiteiten wil uitvoeren. Slechts een beperkt aantal dealers kan meerdere domeinen aan. Een dealer moet zich concentreren op bepaalde taken en gericht merken vertegenwoordigen. Aan de landbouwer geef ik mee om tijdig te investeren in duurzame technieken. Doe die tractor die voldoet aan de Tier 1-emissienorm weg en kom op Agribex eentje kopen die aan de Stage V- uitlaatgasnorm voldoet. (lacht) De loonwerker springt de boer bij als die het qua mechanisatie niet meer aankan. Ik geef hun beiden dezelfde raad: maak de juiste investeringen in goede technieken. Als we het over loonwerk hebben, merk ik wel een spanningsveld, tussen de loonwerkers onderling (concurrentie) en in de relatie loonwerker-klant. Ik vrees de dag dat er te weinig loonwerkers gaan zijn en dat de boer niet meer kan kiezen in het aanbod aan loonwerk. Dan heeft de boer een probleem en moet die zelf gaan investeren. Dat is eigenlijk een situatie die we al ervaren in Wallonië. Daar gaan er veel meer maaidorsers en opraapwagens naar de eindklant/landbouwer, terwijl die in Vlaanderen eerder naar de loonwerker gaan. De boer moet respect hebben voor zijn loonwerker, want die investeert voor de boer.

Tim Decoster