Doctoraatsstudent vindt methode om gezondheid koe te bepalen op basis van een melkstaal
Op basis van één methode die een aantal goed gekozen, makkelijk meetbare verklikkercomponenten in melk analyseert, kunnen veehouders eenvoudig en snel de metabole gezondheid van koeien opvolgen en zelf een stukje voorspellen. Dat is de uitkomst van het doctoraatswerk van Stijn Heirbaut aan ILVO en UGent.
Dit vormt een belangrijke doorbraak voor de melkveesector, want hoe sneller koeien met gezondheidsproblemen gedetecteerd worden, hoe vroeger en beter ze behandeld kunnen worden.
Bij start melkproductie
De metabole gezondheid van een koe gaat over de mate waarin haar metabolisme omgaat met plotse veranderingen in energiebehoefte, bijvoorbeeld in de periode rond het kalven en de start van de melkproductie. In die uitdagende periode moet een koe haar eigen lichaamsreserves aanspreken. Soms komt haar metabolisme daardoor zo onder druk dat er excessief veel ketonen geproduceerd worden en de koe ziek wordt. Daarom is het voor melkveehouders extra belangrijk om op dat moment de gezondheid van de koeien op te volgen.
“Ketonen vormen de vierde brandstof naast koolhydraten, eiwitten en vetten. Topsporters gebruiken ketonen als voedingssupplement om beter te presteren. Als het lichaam zelf echter te veel van deze ketonen aanmaakt om energie vrij te stellen, kan dat problemen geven”, weet Stijn Heirbaut.
Melk vertelt hoe het met de koe is gesteld
Je kan de metabole gezondheid van koeien evalueren op basis van bloedmetingen, maar dat is redelijk duur, minder praktisch en niet zo diervriendelijk. Heirbaut vond echter makkelijk meetbare ‘verklikkers’ (parameters) in melk die de mobilisatie van lichaamsreserves en productie van ketonen weerspiegelen. Daarenboven kunnen die parameters met één zogenaamd ‘mid-infrared’-toestel gemeten worden en gaat deze analyse razendsnel.
Momenteel staat dit dure toestel enkel in gespecialiseerde laboratoria. Inbouw van een alternatieve ‘near-infrared’ in een automatisch melksysteem zou dit obstakel kunnen wegwerken, een denkspoor dat momenteel bekeken wordt in het melkvee-onderzoek.
“Met een productie van 9.500 kg melk per jaar kan je een melkkoe ook als een topsporter beschouwen. We moeten er dus voor zorgen dat deze dieren perfect begeleid worden. Op basis van een aantal specifieke parameters in melk kunnen we nu voorspellen of een dier in prima conditie is of extra ondersteuning nodig heeft”, zegt Stijn Heirbaut.
Periode voor kalving al opvolgen
Hoe vroeger na kalving de metabole gezondheid voorspeld kan worden, hoe beter. Toch bleek het nog een uitdaging om al op de derde dag na het kalven en enkel op basis van melkparameters de status te voorspellen voor de volgende 3 weken. De voorspellingen worden beter door ook rekening te houden met voederopname en de lichaamscondities van de koe vóór de kalving.
“Om hun metabole gezondheid goed te kunnen voorspellen, screenden we al informatie van tijdens de periode vóór de kalving. Daaruit bleek in lijn met de bestaande adviezen dat een gepaste lichaamsconditie en goede voederopname in deze periode al heel belangrijk zijn. Koeien die weinig eten voor het kalven moeten extra in de gaten gehouden worden na het kalven, en dat kan nu op basis van een melkstaal”, besluit Stijn Heirbaut.
