Vlaamse regering en landbouworganisaties bereiken akkoord

De Vlaamse regering heeft na een lange dag onderhandelen op donderdag 15 februari omstreeks 23u15 een akkoord bereikt met de landbouworganisaties Boerenbond, Algemeen Boerensyndicaat (ABS) en Groene Kring. Het akkoord bevat een pakket maatregelen.

Een van de voornaamste knelpunten ging over de bescherming van landbouwgrond, een belangrijke eis van de landbouworganisaties. Daar is afgesproken dat de Vlaamse overheid tot 1 oktober zelf geen grond in agrarisch gebied meer aankoopt. Er gelden wel enkele uitzonderingen, zoals voor werken van algemeen belang of in overstromingsgebieden, maar ook voor gronden in Europees beschermde natuurgebieden (Speciale Beschermingszones of SBZ's). Dat laatste punt was donderdag urenlang een knelpunt.

Er komt ook een werkgroep met daarin alle betrokken sectoren (landbouw, natuur, industrie...) die zich moet buigen over de problematiek van grondgebruik in Vlaanderen. Een eerste rapport moet tegen 1 juli 2024 klaar zijn. Die werkgroep zal in eerste instantie worden voorgezeten door minister-president Jambon. Volgens minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) is het belangrijk dat landbouw- en natuurorganisaties in die werkgroep samen een visie kunnen uitstippelen over het grondgebruik in Vlaanderen. Een persbericht van ABS zegt dat ‘de eerste gesprekken zullen gaan over het aankoopbeleid van overheid en terreinbeherende organisaties’.

Mestbeleid en stikstofdecreet

Wat het mestbeleid betreft, is onder meer afgesproken dat de nulbemesting in VEN-gebied (Vlaams Ecologisch Netwerk, waardevolle natuur) uit het milieueffectenrapport (MER) van het nieuwe mestactieplan (MAP7) wordt gehaald. Wat het stikstofdossier betreft, wordt er inhoudelijk niks veranderd aan het bereikte akkoord. Er is wel afgesproken dat de Vlaamse regering het onderzoek naar de omslag van een depositie- naar een emissiemodel meteen opstart.

Vergunningsaanvragen voor emissiereducerende maatregelen zullen ook modulair zijn. Dat wil zeggen ‘dat, onder bepaalde voorwaarden, enkel de zaken die wijzigen in de omgevingsvergunning aan een openbaar onderzoek onderworpen worden’, staat in een persbericht van ABS. De capaciteit van het wetenschappelijk comité die reductietechnieken eerst moet goedkeuren, zal uitgebreid worden. Zo moeten nieuwe technieken in de toekomst sneller goedgekeurd worden.

Voor het Turnhouts Vennengebied zal, zoals voorzien in het stikstofdecreet, de pauzeknop ingedrukt worden voor bepaalde natuurdoelen zolang het onderzoek en het gesprek met Europa loopt in verband met de haalbaarheid die natuurdoelen. Dat gesprek met Europa wordt daarenboven al eind deze maand opgestart.

Strategisch overleg en vermindering administratieve lasten

Naar het voorbeeld van het overlegcomité in de bouw (VBOC) en het industrieforum komt er ook een strategisch overleg landbouw.

Er komt ook een vermindering van de administratieve lasten. Zo wordt de Mestbankaangifte vereenvoudigd, wordt de kalenderlandbouw (kalender die boeren verplicht om op bepaalde tijdstippen te bemesten en te oogsten) versoepeld en komen er minder snel boetes bij overtredingen. “Minder lasten, minder paperassen en meer zekerheid voor landbouwondernemers”, zo vatte Open VLD-viceminister-president Gwendolyn Rutten het samen.

Oproep om acties te stoppen

Volgens minister van Landbouw Jo Brouns bewijst het (moeizaam) bereikte akkoord het belang van de landbouwsector als strategische sector in Vlaanderen. De gemaakte afspraken komen volgens de CD&V-minister tegemoet aan de verzuchtingen rond rechtszekerheid en aan de bescherming van landbouwgrond. “Het is belangrijk dat we naar ruimtelijk beleid gaan waarbij de landbouwer alle kans krijgt in landbouwgebied en de natuur in natuurgebied zijn doelen maximaal realiseert.”

“We hebben elkaar gevonden met een stevig akkoord. We hebben onze job gedaan wat onze bevoegdheden betreft”, zo zei een zichtbaar tevreden minister-president Jan Jambon. Nu er een akkoord met de landbouworganisaties op tafel ligt, roept Jambon de landbouwers wel op te stoppen met hun acties en blokkades.

‘Erkenning als strategische sector’

Boerenbond-topman Lode Ceyssens is alvast bereid het akkoord te verdedigen bij zijn achterban. Maar hij kondigt wel aan dat Boerenbond het akkoord ‘nauwgezet zal opvolgen’. “Zijn hier vandaag alle Vlaamse problemen voor onze boeren opgelost? Neen. Iedereen met gezond boerenverstand beseft ook dat wat tijdens 4 jaar conflictmodel is scheefgegroeid, niet op enkele dagen kan worden rechtgetrokken. Hebben wij hier vandaag concrete zaken gehoord, die vertrouwen geven om terug te gaan naar een overlegmodel: ja”, aldus Ceyssens.

Volgens de Boerenbond-topman is het belangrijk dat de landbouw door de regering ‘erkend wordt als strategische sector’. “We rekenen er wel op dat de woorden omgezet worden in daden”, aldus nog Ceyssens, die nog een woord van dank richtte aan de boeren die de voorbije weken op straat zijn gekomen ‘en op een waardige manier actie hebben gevoerd’.

Nog steeds boerenprotesten

“Voor een aantal mensen zal het voldoende zijn, voor een aantal mensen onvoldoende”, reageerde ABS-voorzitter Hendrik Vandamme. Volgens hem is het belangrijk dat het akkoord toont dat er ‘meer respect is voor de land- en tuinbouw’. Onder meer de tijdelijke pauzeknop in de aankoop van landbouwgrond is voor ABS een belangrijk punt. “Het komt er nu op aan dat er snel werk gemaakt wordt van wat er op papier staat”.

In een persbericht bedankte ABS ‘alle landbouwers die de afgelopen dagen op straat gekomen zijn’. “Het is dankzij de massale acties dat niet alleen dit akkoord bereikt is, maar dat de stem van de landbouw een pak serieuzer zal genomen worden.”

Vandamme is na het overleg nog het bereikte akkoord gaan uitleggen aan de actievoerende boeren in Zelzate. Vrijdagochtend lijken de meeste blokkades in de haven van Gent opgeheven te zijn. Alleen op de Zelzatebrug over het kanaal Gent-Terneuzen is er nog een filterblokkade.

Belga/ThD