Hoe AI en robots bijdragen aan voedselveiligheid
Op 7 juni, de World Food Safety Day, brachten de bestuurders van 21 Europese voedselagentschappen een bezoek aan het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO) in Melle. De groep wil de voedselveiligheid verbeteren en kijkt met veel belangstelling naar de robots, drones en proeffabriek van het ILVO.
De bestuurders van de Europese voedselagentschappen komen regelmatig samen om na te denken over nieuwe risico’s, vernieuwingen op te volgen en het belang van de voedselveiligheidscultuur bij bedrijven te benadrukken. Voor deze driedaagse ontmoeting was technologische vernieuwing één van de thema’s. Het is belangrijk dat alle voedselagentschappen dezelfde nieuwe technieken kennen en op dezelfde manier inzetten.
Hoog niveau van voedselveiligheid handhaven
De ontmoeting vond in ons land plaats omdat België momenteel Europees voorzitter is. Het Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen (FAVV) fungeerde als gastheer voor de Europese collega’s. “Deze uitwisselingen helpen om het hoge niveau van veiligheid van levensmiddelen te blijven garanderen en te zorgen voor een geharmoniseerde implementatie en toepassing van de Europese wetgeving. Ook met het FAVV bekijken we welke nieuwe technologieën we kunnen inzetten”, zegt Herman Diricks, gedelegeerd bestuurder van het FAVV.
De medewerkers van ILVO toonden met verschillende demonstraties met robots en drones en een bezoek aan de proeffabriek hoe technologie en wetenschap de voedingsbedrijven kunnen helpen in een veiliger productieproces. Het wierp meteen ook een blik over hoe de controles door de Agentschappen er in de toekomst zouden kunnen uitzien.
Zelfrijdende robots, drones en camera’s
ILVO toonde een reeks voorbeelden van hoe technologie en wetenschap de voedingsindustrie kunnen ondersteunen. Een hyperspectrale camera spoort aan een lopende band bij appels, wortels of aardappelen schimmels op die in het beginstadium met het blote oog niet zichtbaar zijn. Dezelfde camera geeft indicaties over vocht-, eiwit- en vetgehalte van de voeding die in beeld gebracht wordt.
Een drone vliegt over een graanveld om plantenziekten en onkruid op te sporen en geeft een signaal aan een zelfrijdende robot die zeer lokaal een gewasbeschermingsmiddel kan sproeien, zodat toxisch onkruid (bijvoorbeeld doornappel) niet mee geoogst wordt. Een slimme camera bekijkt de samenstelling van hamburgers en kan zo, zonder labo-analyse, een burger met rundergehakt onderscheiden van een burger met varkensgehakt. In een gesimuleerde voedselfabriek wordt een proefproductie opgezet voor nieuwe, lekkere en ook voedselveilige plantaardige drankjes.
Modern en efficiënt inspecteren
Aan de meer dan 40 deelnemers uit 21 landen werd getoond op welke manier vandaag al in België wordt geëxperimenteerd met productieprocessen en ook voeding zelf, nog voordat die op de markt terechtkomt. “De manier waarop we consumeren verandert voortdurend. Veel consumenten maken een shift naar een meer plantaardig voedingspatroon. We eten nieuwe voeding zoals insecten. Er worden stappen gezet naar kweekvlees… Dit brengt allemaal uitdagingen met zich mee omdat niet alle risico’s van deze nieuwe levensmiddelen of productieprocessen al gekend zijn. ILVO biedt een oplossing door stappen vooruit te zetten in wetenschappelijk onderzoek, maar brengt het ook in de praktijk via bijvoorbeeld de Food Pilot-proeffabriek van ILVO en Flanders’ Food waar bedrijven echt aan de slag gaan door op kleine schaal te produceren en hun producten testen”, vertelt Lieve Herman, afdelingshoofd Technologie en Voeding bij ILVO.
Voedselveiligheidsrisico’s beheren op de velden
Het bezoek van de groep werd vervolgd door verschillende demonstraties met robots die gebruik maken van artificiële intelligentie (AI) en beeldtechnologie om screenings uit te voeren op bijvoorbeeld de landbouwvelden. Dit kan de landbouwers helpen om voedselveiligheidsrisico’s te detecteren en ook automatisch op te lossen.
“Zo kunnen drones vanuit de lucht schimmelgroei op gewassen detecteren om ze vervolgens gericht te behandelen met gewasbeschermingsmiddelen. Zo verlaagt de kans op de schimmels in de producten, wat goed is voor de oogst. Maar ook het gehalte aan residuen van de sproeistoffen gaat omlaag, wat dan weer goed is voor de gezondheid van de consument. Voor de Europese voedselagentschappen werpt dit zeker een interessante blik over hoe we dergelijke technologie kunnen inzetten in de toekomst voor nog efficiëntere inspecties”, stelt Herman Diricks van het FAVV.
De groep van Europese voedselagentschappen behandelt op de samenkomsten verschillende actuele onderwerpen die soms complexe vragen oproepen. Hieronder vallen thema’s als technologische innovaties bij de controles door de autoriteiten en het principe van de voedselveiligheidscultuur bij de voedingsbedrijven.
Het principe van voedselveiligheidscultuur is in 2020 opgenomen in de Europese Codex Alimentarius en in 2021 in de Europese regelgeving en moet dus verplicht worden toegepast in alle bedrijven die actief zijn in de voedselketen. “Het is belangrijk dat we samen met alle voedingsbedrijven nagaan hoe we de voedselveiligheidscultuur kunnen integreren in de bedrijfscultuur. Het gaat hier niet alleen om het puur volgen van de wetgeving, maar om een mindset bij iedere medewerker, ongeacht de functie en op maat van het bedrijf. Ik ben ervan overtuigd dat dit incidenten tot een minimum kan beperken om de consument beter te beschermen”, besluit Herman Diricks.
