Voordeel halen uit de oprukkende stad

De beurs van Libramont werkt dit jaar rond het thema stadslandbouw. Dat betekent dat landbouwers wel degelijk een rol te vervullen hebben binnen de steden. Het overdekt telen van voedsel, zelfs binnen de stadskern, wint over de hele wereld aan populariteit. Tegelijkertijd leveren traditionele landbouwers in de groene gordel rond de stad hun producten het liefst daar.

Eén grote stad

“Die groene gordel zal zich meer en meer integreren in de stedelijke ontwikkeling”, denkt Meiny Prins, algemeen directeur van tuinbouwtoeleverancier Priva. Op het congres van de Internationale Associatie voor Agrojournalisten IFAJ vorige week beschreef de ‘Zakenvrouw van het Jaar 2009’ hoe ze van haar thuisland Nederland de groenste stad ter wereld wil maken. Dat leest u goed. Voor Prins is dat hele land één grote stad. Een stad die niet alleen zichzelf, maar ook een niet onaanzienlijk deel van de wereld moet kunnen voeden. Het kleine Nederland is namelijk na de Verenigde Staten de belangrijkste exporteur van landbouwproducten.

Dankzij nieuwe ontwikkelingen in serreteelt en stadslandbouw denkt Prins dat we ook in 2030 iedereen te eten kunnen geven in de groeiende steden. “Op dit moment produceren we al eten voor 12 miljard mensen”, maakt ze zich sterk. Waar zitten de problemen dan? Volgens Prins zijn die veeleer van systemische aard.

De markt is ziek

“Ten eerste moeten landbouwers meer en meer produceren, voor minder en minder geld. Landbouwers nu moeten ongeveer zes keer zoveel land bewerken om even veel te verdienen als hun vaders vroeger”, berekende Prins. Ze vraagt zich ook af hoeveel varkens een boer moet houden wanneer de prijs van een schnitzel onder de twee euro moet blijven.

“Ten tweede kan je bij landbouwproducten bezwaarlijk spreken van een vrije markt. Op Afrikaanse markten betaal je een derde minder voor Spaanse tomaten dan voor lokaal geteelde. Dat ontreddert de lokale productie. Bijgevolg emigreren massa’s Afrikanen naar het noorden”, schetst Prins. Verder is er nog de enorme verspilling van voedsel.

$ 7.000 miljard houdt verbetering tegen

Het is geen duurzaam plaatje. Toch gaat er volgens Prins veel geld in het instandhouden van dit systeem. “De Europese Unie en de Verenigde Staten spenderen samen zo’n $ 500 miljard aan landbouwsubsidies. Elk jaar verspillen we voor $ 600 miljard aan voedsel. Daarbovenop komt dan nog $ 300 miljard aan ontwikkelingshulp.”

Vervolgens richt Prins haar pijlen op de petroleumindustrie. “Die krijgt maar liefst $ 5.300 miljard aan subsidies per jaar. Het betekent dat we elk jaar bijna $ 7.000 miljard uitgeven om de winst van een 500-tal grote bedrijven veilig te stellen. Maar daar komt snel een einde aan. Vanzelf”, klinkt het overtuigd.

Technologie zal u redden

Prins baseert zich voor die uitspraak op drie trends die ze rond zich ziet. “Technologische doorbraken vinden hun weg naar gewone mensen de komende tien jaar. Ze zijn er al, maar niemand gebruikt ze, tenminste tot ze gebruiksvriendelijk en goedkoop genoeg zijn. En dan zal alles veranderen. Gewoon omdat mensen massaal die nieuwe technologie gaan gebruiken”, voorspelt Prins.

Veel van de voorbeelden die ze geeft kent en gebruikt u misschien al: online leren, kopen en werken, deelplatformen, zonne-energie of 3D-printing. Andere klinken verder weg: robotica, high tech food, nanotechnologie, tele-geneeskunde, Internet of Everything... Volgens Prins zullen mensen ze gebruiken om nieuwe businessmodellen te ontwikkelen, met oplossingen voor tal van problemen.

Exit olie

“Alles wat geen waarde meer aanbrengt gaat eruit”, gaat Prins verder met de tweede trend. “Niemand investeert nog in nieuwe olieplatformen. Het grote geld verplaatst zich nu naar hernieuwbare energie en voedselproductie.” De derde trend ten slotte is de kracht van de steden. “De middenklasse daar is mondig genoeg om schone lucht, veiligheid, en gezond en voldoende voedsel te eisen. Daar moet het stadsbestuur op inzetten”, redeneert Prins.

Om de transitie naar een duurzaam systeem aan te wakkeren richtte Prins de website www.SustainableUrbanDelta.com op. U vindt er voorbeelden van bedrijven die zich hebben versterkt door op een nieuwe, duurzame manier te gaan samenwerken met de stad.

Nieuwe kansen en verdienmodellen

Waarom houdt de algemeen directeur van een multinationaal bedrijf zich bezig met dit soort zaken? “Priva maakt systemen die het klimaat en de irrigatie van voornamelijk tuinbouwbedrijven automatiseren en optimaliseren. Die bedrijven zien de verstedelijking steeds dichter komen. Steeds vaker raken ze elkaar. Dat creëert kansen en inspireert tot nieuwe verdienmodellen, en dat wil ik laten zien aan de wereld”, verklaart Prins.

De installaties van Priva monitoren en regelen klimaat, irrigatie en arbeidsmanagement in serres over de hele wereld. Hun systemen, compleet met infrastructuur, computer en software, vinden vooral afzet bij tuinbouwers. “Bij de teelt van aardbeien bijvoorbeeld voorspelt een module hoeveel product eraan komt. Via het irrigatiesysteem kan je de teelt dan wat sturen. Zo kan je je arbeidskrachten optimaal inzetten.”

Schakel studenten in

Wat betekent haar boodschap voor België? “Zowel op kleine schaal als op grote schaal is er in de landbouw nog veel te winnen. Ik raad landbouwers aan om over de sectorgrenzen heen te kijken. Wat doen ondernemers op het vlak van water of chemie? Hoe kan ik daar efficiënter mee omgaan? Verder moedig ik ze altijd aan om te differentiëren. Wat voor materiaal kan ik maken van mijn restproducten? Een klant van ons - hij is serreteler - produceert bouwmateriaal met auberginebladeren. Inzetten op één product is geen goed idee meer”, deelt Prins.

Die raadgevingen vragen, naast geld, ook tijd. Schaarse zaken in het landbouwmilieu. “Als je altijd druk bezig bent met de dagelijkse gang van zaken, dan kan je niet blijven voortbestaan”, repliceert Prins. “Wat kan helpen is samenwerken met scholen. Laat studenten voor jou de mogelijkheden verkennen. Het is leuk voor hen, maar ook voor jou.”

DC