Boerderijschool: Wat je van boeren leren kan
“Boer Benny heeft gezegd dat ... Ja, dat hoor ik wel vaker sinds mijn zoontje Elio meedoet met het boerderijschoolproject”, lacht mama Liza. Elio is één van de vijftien jonge leerlingen van basisschool De Vlieger die dit semester twintig halve schooldagen meewerken op boerderij Oogstgoed in Gentbrugge.
We proberen de boerderij binnen te brengen op school”, vertelt juf Tine Proot enthousiast. Als verantwoordelijke voor ‘Milieu Op School’ (MOS) op basisschool De Vlieger in Gent wilde ze graag een boerderijbezoek inplannen voor de leerlingen. Daarvoor zocht ze contact met papa en landbouwer Benny Van de Velde, één van de partners op zelfoogstbedrijf Oogstgoed in Gentbrugge.
Onder begeleiding van de vzw Boerderijschool raakte alles plots in een stroomversnelling, en groeide het geplande bezoekje uit tot een reeks van twintig. De drie partners begonnen een proefproject van een half jaar, waarbij vijftien leerlingen twintig halve dagen op het landbouwbedrijf doorbrengen.
Respect kweken
De school selecteerde vijftien leerlingen van het derde en vierde leerjaar. “We keken naar welke kinderen er het meeste deugd van zouden hebben, en welke er echt in geïnteresseerd waren”, verklaart juf Tine de keuze. “Er gaan heel verschillende types kinderen mee,” zegt mama Liza, die al een keer meeging om te helpen, “maar eens ze met hun vingers in de aarde aan het wroeten zijn valt het onderscheid weg. Voedselvoorziening is iets universeels.” In de klas en op school brengen de boerderijscholieren dan verslag uit aan de anderen.
“Kinderen die in de klas eerder op de achtergrond blijven, zag ik openbloeien op de boerderij”, merkt juf Tine op. “En ze kijken enorm op naar boer Benny”, voegt mama Liza toe. “Ze zien hoe hard onze landbouwers moeten werken. Ik denk dat ze zo heel wat respect voor hen krijgen.” “Als de kinderen me zien op school krijg ik steevast een high five ”, lacht boer Benny. “Ze doen het graag.”
Leren met je handen
En intussen schijnen ze ook wat op te steken. “Die gasten komen het veld op, nemen vanalles vast, stellen honderduit vragen, ... Volgens mij leren ze even veel, of zelfs meer dan in een klaslokaal. Zonder dat ze ‘t doorhebben”, aldus boer Benny. Volgens juf Tine is dat broodnodig: “Ze kennen niets van het leven op een boerderij. Anders komen ze daar niet mee in aanraking.” Mama Liza bevestigt dat. “Sommige kinderen kennen alleen het speelplein, bij wijze van spreken.”
Door regelmatig de boerderij te bezoeken bouwen de kinderen heel wat vaardigheden op. “Ze leren natuurlijk over planten en dieren, maar ook wiskunde komt aan bod. Bovendien gebeurt het leren er op een ervaringsgerichte manier. Ze weten meteen waarom”, legt juf Tine uit. Dat ze een half jaar meedraaien is ook een grote meerwaarde, volgens mama Liza. “Ze gaan telkens terug naar ‘hun boerderij’, een plek die ze leren kennen en appreciëren. Ze zien de boerderij ook veranderen doorheen het jaar. Dat maakt het heel plezant.”
De kinderen komen bovendien in aanraking met gezonde voeding, stipt juf Tine aan. Ze leren minder voor de hand liggende groenten kennen, zoals aardpeer en pastinaak, en zijn eerder bereid ervan te proeven ook.
Organisatie
Boer Benny bereidt elk bezoek grondig voor. “De tweede keer heb ik me laten vangen”, vertrouwt hij me toe. “Je denkt, die gaan bezig zijn, ik kan intussen nog wel iets klaarzetten. Niet dus.” Voor elke activiteit geeft hij een beetje uitleg, de rest van de tijd beantwoordt hij druk vragen, slaat een babbeltje met de kinderen of toont hen opnieuw hoe het moet.
“Ons bedrijf ontvangt 200 EUR per bezoek, en dat is geen luxe”, volgens hem. “Zonder zou het niet gaan voor ons. Je moet toch rekenen op zes tot acht manuren per bezoek, en dan heb je nog de voorbereiding en de opkuis.” Extra materiaal hoeft het bedrijf niet te voorzien. Boerderijschool vzw stelt een pakket ter beschikking, en de kinderen werken met gereedschap voor volwassenen. “Dat is soms een beetje onhandig, maar het lukt”, getuigt boer Benny.
Wie betaalt dat?
Op dit moment gaat het om een pilootproject. Daar heeft Boerderijschool vzw subsidies voor gekregen. Hoe het volgend jaar verder moet weet juf Tine niet goed. Iedereen is razend enthousiast: de boer, de kinderen, de leerkrachten én de ouders. Maar zelf 20 keer 200 EUR ophoesten, kan de school dat? En zelfs dan is het maar genoeg voor vijftien à twintig kinderen per jaar, zodat niet alle kinderen de kans krijgen om mee te doen. “We vinden wel een manier, omdat we het belangrijk vinden”, maakt juf Tine zich sterk. Er wordt hoopvol gekeken naar de stad Gent, maar ook eigen acties en sponsoring zijn mogelijke pistes.
Uitbreiding
Ook boer Benny hoopt dat het project kan worden voortgezet. De omgang met de kinderen verliep spontaan, al is hij één keer erg geschrokken van een reactie. “Eén van de kinderen had een rups gevonden. Dat is geen goede rups, die eet mijn kolen op, zei ik, en ik kneep het diertje dood. Dat kind was enorm gechoqueerd. Ze staan heel erg ver van de landbouwrealiteit. We hebben groenten nodig, en daarvoor moeten we af en toe een rups of slak dood maken, probeerde ik uit te leggen.”
Juf Tine is niettemin lovend over de samenwerking met boer Benny. “We zoeken samen en overleggen veel. Ik denk dat er veel boeren dit zouden kunnen”, meent ze. Dat oogstgoed een biologisch zelfplukbedrijf is, wil niet zeggen dat het niet kan bij gangbare landbouwers. Zolang er maar genoeg verschillende taakjes te doen zijn. Want, zoals Elio zelf zegt: "Het allerleukste vind ik dat ik daar echt boer kan spelen."
Landbouwers die zin hebben om een jaar lang schoolkinderen te ontvangen op hun bedrijf kunnen contact opnemen met de vzw Boerderijschool via
