Aan het PTS in Mechelen: werkveld benaderen op school
Aan het PTS in Mechelen proberen ze het werkveld voor hun leerlingen zo goed mogelijk te benaderen op de school zelf. Hier doceren wat ze later in hun loopbaan tegenkomen, is de filosofie.
Het PTS, wat staat voor Provinciale Scholen voor Tuinbouw en Techniek, is gelegen langsheen de Antwerpsesteenweg in Mechelen en biedt algemeen ( = doorstroom), technische (= dubbele finaliteit) en beroeps ( = arbeidsmarkt gerichte finaliteit) secundair onderwijs. PTS Mechelen werd meer dan 100 jaar geleden opgericht in 1921. De tand des tijds heeft echter geen vat gekregen op het onderwijsgebeuren. Zowel de infrastructuur, met een recente nieuwbouw, als de opleidingen zijn mee met hun tijd. Vooral de recentste onderwijsvernieuwing zorgde hier voor de nodige evolutie.
Technisch directeur Kathleen Massant en Bjorn De Schoenmaeker, teeltleider Glas en leerkracht Tuinbouw, gaven ons toelichting bij de evoluties en het opleidingsaanbod van de school. Beiden zijn tevens oud-leerlingen van de school waar ze nu zelf werkzaam zijn. “Ik ben hier aan mijn secundair onderwijs begonnen en zit zo al 40 jaar onafgebroken hier”, aldus Kathleen Massant.
Drie pijlers, duaal of niet
“Van oudsher is onze school gekend als dé ‘tuinbouwschool. Ondertussen steunen we op 3 pijlers. Eind jaren 70 kwam daar Wetenschappen’ bij en recenter, rond 2010, kwam daar Techniek bij. Tuinbouw wordt niet meer gezegd, dat heet nu Plant, omdat de richting over meer gaat dan tuinbouw. Tuinaanleg is zeer belangrijk geworden. De andere naamgeving kadert ook in de onderwijsvernieuwing van enkele jaren terug. Die zorgde wel voor nog meer evoluties”, legt Kathleen Massant uit.
Bjorn De Schoenmaeker vindt het heel mooi als de 3 pijlers van de school elkaar vinden. Hij legt dit met een praktisch voorbeeld uit: leerlingen uit de pijler Wetenschappen rekenen uit hoe of met welke techniek een gewas sneller kan groeien. Leerlingen uit de pijler Plant realiseren dit praktisch in de serre of het veld. Zij vallen hiervoor terug op installaties die leerlingen uit de pijler Techniek verzorgden. “Dat vormt een mooi geheel binnen de schoolcarrière van de leerling.”
Het PTS heeft een opleidingsaanbod dat arbeidsmarktgericht is, het BSO. Daarnaast bieden ze de dubbele finaliteit aan. Dit zit in het technisch secundair onderwijs vervat. In het vijfde jaar kan de leerling kiezen voor de afstudeerrichting ‘Agrotechnieken plant’ (het vroegere Tuinbouw) of voor de richting ‘Tuinaanleg en -beheer’.
Beide richtingen kunnen binnen arbeidsmarktgerichte opleiding in een duale of niet-duale onderwijsvorm gevolgd worden. Duaal staat voor werkplekleren, waarbij de leerling 2 dagen per week op school is om algemene vakken te volgen en een halve dag om beroepsspecifieke vakken te volgen. Kathleen Massant benadrukt dat je duaal leren geen stage mag noemen. Bij dit werkplekleren zijn de leerlingen effectief ingeschreven als werknemer en krijgen ze een vergoeding van het bedrijf.
Leerlingen die sterker zijn om zelfstandig aan de slag te gaan en die zich snel handelingen eigen kunnen maken op hun praktijkbedrijf, kunnen kiezen voor de duale opleidingsvorm. Deze moeten voldoende kunnen meedraaien op het bedrijf, sneller leren en handelingen oppikken.
Leerlingen uit de niet-duale leervorm volgen per week 4 dagen les op school en gaan 1 dag per week op stage. Klassikaal wordt hun op een aangepast tempo de nodige vaardigheden bijgebracht.
Onderwijskwalificatie 3 en 4
Of de leerling nu uit een duale of niet-duale opleiding komt, ze eindigen met hetzelfde diploma, namelijk onderwijskwalificatie 3 (OK 3) gericht op de arbeidsmarkt. Technisch directeur Massant begrijpt dat dit voor een buitenstaander of voor iemand die niet vertrouwd is met het hedendaagse onderwijs, vreemd overkomt.
Daarnaast biedt PTS Mechelen de afstudeerrichtingen ‘Agrotechniek plant’ en ‘Tuinaanleg & -beheer’ ook aan in dubbele finaliteit. Dat valt te vergelijken met het technisch secundair onderwijs met onderwijskwalificatie 4 (OK 4). Leerlingen uit deze richtingen kunnen na hun zesde jaar naar de arbeidsmarkt gaan of naar het hoger onderwijs. Daar kunnen ze rechtstreeks een bacheloropleiding aanvatten. Dat is een verschilpunt met wie onderwijskwalificatie 3 bezit. Die leerling kan de tweejarige en eerder praktijkgerichte graduaatsopleiding aanvatten of een zevende jaar gericht op het hoger onderwijs.
Focus op groenteteelt, accent op tomaten
Het PTS is gelegen in de groentestreek rond Mechelen, daarom wordt op school dan ook sterk ingezet op de groenteteelt, zowel binnen het schooldomein als erbuiten. Het Proefstation voor de Groenteteelt is er immers niet ver vandaan, net als de Belorta-veiling en er is een grote bedrijvenpool actief in groenten aanwezig in de regio. Dat is voor de school interessant om samenwerkingsverbanden aan te gaan en om plekken te creëren voor stage en werkplekleren.
De praktijksituatie uit de groentebedrijven wordt op school zo goed mogelijk benaderd. Weinig tuinbouwscholen in Vlaanderen doen het, maar het PTS wel: eigen gekweekte groenten afzetten op de veiling. Dat is een grote uitdaging voor het PTS, maar teeltleider Glas Bjorn De Schoenmaeker is hier heel gedreven in. “Onze leerlingen kweken in de praktijkruimtes van de school groenten volgens het lastenboek om aan de veiling te mogen leveren. Realistischer of praktijkrelevanter kunnen we het niet maken. Later zien leerlingen op bedrijven waar ze stage of werkplekleren doen, de werkwijze die ze eerder op school gehanteerd hebben. Van hun schooltijd steken ze dus heel wat op.
De vruchtgroenten, hoofdzakelijk tomaten en paprika, gaan naar Belorta. Daarnaast hebben we nog een schoolwinkel. Daar bieden we een groot aanbod groenten aan. Door het grote aanbod aan diverse groenten die op het praktijkbedrijf in Sint-Katelijne-Waver en binnen de school gekweekt worden, is het volume ervan te klein om daarmee naar de veiling te stappen.”
Het gaat hier vooral om aardappelen en een groot assortiment vollegrondsgroenten (witloof, prei, selder, bloemkool… ). Ook asperges en witloof hebben een vaste plaats in het teeltplan. Daar is de schoolwinkel een geschikt afzetkanaal voor.
“Wat niet verkocht raakt, gaat naar Foodsavers (plaatselijke voedselbank). We proberen zoveel mogelijk circulair te werken, met zo weinig mogelijk afvalproducten tot gevolg. Gebruik en hergebruik van materialen dragen we hoog in het vaandel. Daarin vinden we in de opleiding Tuinaanleg een afnemer van de kokosmatten. Onze tomaten worden hierop geteeld, en nadien worden de matten verhakseld, waarbij het restproduct verwerkt wordt in onze borders. Daarmee dragen we als school onze steentje bij aan ecologische en duurzame teeltwerkzaamheden”, aldus Bjorn De Schoenmaeker.
“Recente stages op productiebedrijven, maar ook afzetorganisaties en de retailsector tonen aan dat er een grote nood is aan goed geschoolde werkkrachten. Als school willen we dan ook onze leerlingen zo goed mogelijk voorbereiden op een succesvolle carrière in de sector.”
Infrastructuur vernieuwd
De voorbije jaren heeft de school veel ingezet op de vernieuwing van haar gebouwen. De eerste graad kreeg een nieuw blok met klaslokalen. Deze kreeg de toepasselijke naam ‘groentjesblok’. Een leerling uit het tweede jaar kwam op deze naam. Het is er eentje met een knipoog richting de groenten die de school kweekt en met een knipoog naar de jongste leerlingen die spreekwoordelijk nog groen zien achter hun oren.
Komende zomer gaat de school een nieuw waterreservoir bouwen met een inhoud van 600 m3 onder de speelplaats van de eerste graad. Het hemelwater van de serres en gebouwen gaat hierin opgevangen worden, zodat de school zoveel mogelijk hemelwater kan hergebruiken.
We kunnen tot slot nog meegeven dat vanaf volgend jaar een opleiding voor het G-rijbewijs start aan het PTS Mechelen in naschoolse vorming, dus buiten de klassieke schooluren.
