De voorbije maanden heb ik zowat overal in Vlaanderen tientallen gesprekken gehad met land- en tuinbouwers. Telkens was er één herkenbare rode draad: de grote schreeuw naar hulp, naar meer overheid inzake prijsbepaling en omschakeling naar een landbouweconomie die gestoeld is op duurzaamheid. Onze boeren bevinden zich vandaag in een ratrace naar een voedselproductie die alsmaar grootschaliger, intensiever en internationaler wordt. Om er vandaag in het beste geval net niet failliet aan te gaan na een leven hard werken. Zo sprak ik een groenteboer die met een bang hart aan het nieuwe seizoen begint, omdat hij nog €200.000 schuld heeft staan van de vorige twee seizoenen. “Ik moest mijn groenten aan amper de prijs van het plantje verkopen”, zuchtte hij. Een andere groenteboer moest dan weer grond verkopen om zijn schulden af te betalen, terwijl een varkenshouder me vertelde dat hij overdag elders moet werken om uit de kosten te geraken.
We willen graag allemaal gezond en bio eten, maar waarom blijft de steun dan uit om het boeren makkelijk te maken om die nodige omslag te maken? Als consument staan we vaak pas stil bij wat er op ons bord ligt als er huiveringwekkende beelden uit ‘s lands slachthuizen opduiken. Maar toch passen we ons koopgedrag amper aan. Niet zonder reden, want het moreel dilemma is voor te veel mensen telkens hetzelfde. “Neem ik de groenten en het vlees van de lokale boer of de boontjes uit Kenia en industrieel geproduceerd vlees? Ik weet dat de lokale boer duurzamer is, maar zijn producten zijn vaak duurder.” Met zijn allen hebben we die bedenking ongetwijfeld al verschillende keren gemaakt. Met recht en reden, als je het al niet breed hebt.
Laat me duidelijk zijn: mensen die er elke dag weer voor kiezen om het goede te doen, dat verdient respect. Voor het welzijn van dieren, maar ook voor het welzijn van mens en planeet. Maar wat schieten we op met individuele keuzes voor het goede, als onze economie en onze voedselproductie en -consumptie niet fundamenteel toekomstgericht zijn? Waarom appels uit Nieuw-Zeeland invoeren terwijl we hier dicht bij ons zoveel lekkere appels hebben? Hoe lang gaan we nog toelaten dat het bio-rek in de supermarkt het duurste is?
Als onze gezondheid, de toekomst van de landbouw, en het dierenwelzijn op het spel staat, is het aan de overheid om duurzame keuzes evident te maken voor iedereen. Dan is het aan de overheid om het bio-rek betaalbaar en toegankelijk te maken voor iedereen in plaats van de happy few.
