Brouns en Demir willen natuurherstelwet bijsturen

De Europese Commissie wil binnenkort stemmen over de natuurherstelwet, die een onderdeel is van de Green Deal. De nieuwe wet wil bindende doelen vastleggen voor natuurherstel in de verschillende Europese lidstaten. Het doel is om tegen 2030 voor ten minste 20% van de land- en zeegebieden maatregelen voor natuurherstel in te voeren en om dit tegen 2050 uiteindelijk uit te breiden tot alle ecosystemen.

In tegenstelling tot de vogel- en habitatrichtlijn, gaat het hier niet over een richtlijn, maar over een verordening die bindend is voor de lidstaten. Zij zullen nationale herstelplannen moeten opstellen die door de Europese Commissie worden goedgekeurd.

Boerenbond is bezorgd

Boerenbond is, net als het Algemeen Boerensyndicaat (ABS), uiterst bezorgd over deze natuurherstelwet. Europa wil bijkomende natuurrealisaties opleggen voor alle ecosystemen, met potentieel grote gevolgen voor de land- en tuinbouwsector, zowel wat betreft de inname van landbouwgrond als de vergunningverlening.

De natuurherstelwet kan ervoor zorgen dat de doelstellingen van de habitatrichtlijn nog strikter moeten worden toegepast en dat ze zelfs worden uitgebreid. Er kunnen bijkomende doelstellingen en gebieden worden afgebakend voor het herstel van habitats en leefgebied van soorten die beschermd worden door de habitat- en vogelrichtlijn en men vraagt dat al deze gebieden met elkaar verbonden worden.

Daarbovenop wil men ook voor het landbouwgebied bindende doelstellingen opleggen, zoals het herstel van veengebieden en de aanwezigheid van 10% landschapselementen met een hoge diversiteitswaarde.

Minister Demir zoekt steun

Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir heeft aan de andere regeringen in België gevraagd om zich achter de positie te scharen van Finland, Denemarken, Ierland, Letland, Litouwen, Griekenland en Malta over de Europese natuurherstelwet.

De Vlaamse regering liet eerder al weten dat ze voorstander is van een natuurherstelwet, maar dat ze wijzigingen vraagt aan het voorliggende voorstel. De coalitie van de eerder vermelde landen heeft een position paper verspreid waarin ze steun zoekt voor enkele bijsturingen.

“Vlaanderen is vastberaden om onze natuur te herstellen en te beschermen. Een natuurherstelwet op maat van Vlaanderen is welkom, maar dan zijn er nog wat bijsturingen nodig aan de teksten. Het kan immers niet de bedoeling zijn om andere activiteiten onmogelijk te maken”, klinkt het bij minister Demir. De komende weken volgt overleg binnen België en met andere lidstaten.

Zelf instrumenten kiezen

In het standpunt waarvoor onder meer Finland naar steun zoekt, worden enkele bijsturingen gevraagd. Zo vragen de landen om lidstaten de keuze te geven in de instrumenten die ze inzetten om de natuurdoelstellingen te bereiken. Ze wijzen eveneens op juridische onduidelijkheden en ze vragen waarom buiten Natura 2000-gebieden een algemeen verslechteringsverbod zou moeten gelden.

“Deze coalitie aan landen neemt een genuanceerd standpunt in, zoals ook Vlaanderen dat doet. Je kan van Finland of Denemarken niet zeggen dat ze hun voeten vegen aan natuur- en milieubeleid”, zegt Demir.

Tijdens intra-Belgisch overleg tussen de bevoegde federale en gewestelijke kabinetten eind april is overeengekomen om de Europese Commissie aan verschillende vragen te onderwerpen over de reikwijdte en gevolgen van de voorgestelde natuurherstelwet.

België zal verschillende bezorgdheden, waaronder die van Vlaanderen, voorleggen tijdens Europese werkgroepvergaderingen. België zal ook andere lidstaten steunen in hun vraag naar juridisch advies en een kosten-batenanalyse.

Steun van minister Brouns

Vlaams Landbouwminister Jo Brouns steunt Demir. “In dit dossier steun ik collega Demir ten volle in het grondig onderzoeken van de socio-economische en juridische impact van deze natuurherstelwet. Twee studies werden reeds opgeleverd en de sectoren werden hierover gehoord. De resultaten bevestigen dat de gevolgen van de natuurherstelwet significant kunnen zijn.

Daarom dat Vlaanderen zich tijdens het intra-Belgische overleg heel kritisch opstelt en vraagt om rekening te houden met de ruimtelijke en demografische Vlaamse situatie”, stelt minister Brouns in de commissie Landbouw op 3 mei, naar aanleiding van een vraag van Leo Pieters van Vlaams Belang.

“Verschillende lidstaten hebben al heel wat vragen en zorgen geuit. Tijdens de onderhandelingen kan de tekst nog wijzigen, wat in dit geval noodzakelijk zal zijn”, stelt Brouns.

“Vlaanderen is Frankrijk niet. Vlaanderen staat door zijn dichte structuur voor veel grotere uitdagingen dan anderelidstaten. Europa zou meer vanuit zo’n realistische bril naar dergelijke dossiers moeten durven kijken.”

Minister Brouns heeft al meermaals contact gehad met Nederland, dat een gelijkaardige positie inneemt als Vlaanderen. “Voorts zijn er contacten geweest met mijn Waalse en federale collega’s die bevoegd zijn voor Landbouw. In de eerste plaats is dit een dossier dat collega Demir aanstuurt. Als minister van Landbouw én van Economie zijn er natuurlijk specifieke bezorgdheden die ik deel in de Vlaamse regering.

België kan geen standpunten innemen op Europees niveau, zolang er op Belgisch niveau geen consensus is. Daar wordt nu hard aan gewerkt. Er is een eerste standpuntbepaling gebeurd en er zal in de toekomst verder worden gewerkt aan de verfijning van het standpunt, zodat de Vlaamse bekommernissen maximaal mee verdedigd kunnen worden tijdens de Europese onderhandelingen.”

Harde noot om te kraken

Chris Steenwegen van Groen betreurt dat het minister Demir is die in dit dossier België zal vertegenwoordigen. “Demir blinkt uit in afwezigheid op het Europese forum. Tot een akkoord komen met de andere gewesten en de federale overheid zal een harde noot om te kraken worden, waardoor België zich als lidstaat waarschijnlijk zal moeten onthouden”, stelt Steenwegen.

Arnout Coel van N-VA vindt dat het eerbaar en verstandig is om de impact van al die Europese plannen goed door te denken in de Vlaamse context. “Zeker gezien het parcours dat we de voorbije 20 jaar gelopen hebben om vorige doelstellingen te halen. Daar nu nog eens een laag bovenop leggen en blindelings meegaan in Europese doelstellingen die in een Vlaamse context nauwelijks en niet zonder een grote economische kost gehaald kunnen worden, lijkt me onverstandig. Zeggen dat het de ‘legestoelpolitiek’ is die ervoor zorgt dat er in Vlaanderen niets ‘bougeert’, dat vind ik veel te gemakkelijk.”

“We hebben in het verleden meegemaakt met andere Europese regels waarbij de lidstaat nog vrijheid heeft om die regels zelf wat in te vullen, dat Vlaanderen er specialist in is om zichzelf te kastijden en om de strengste interpretatie van de norm toe te passen”, stelt Bart Dochy van cd&v.

Tom Vandenkendelaere, Europees parlementslid voor cd&v en lid van de EVP-fractie, herhaalt dat niemand de zin van de natuurherstelwet in vraag stelt. “Maar deze wet laat te weinig ruimte voor pragmatische oplossingen. Zo’n stappen moet je zetten mèt de boeren, niet over hun hoofden heen.”

Filip Van der Linden