Maximaliseren of optimaliseren?
De eerste gastspreker op de officiële opening van Agriflanders was Tjebbe Huybrechts van CRV. Hij wees in een onderhoudende uiteenzetting op nieuwe inzichten in de melkveehouderij. Heel veralgemeend samengevat wordt de aandacht verschoven. Van het introduceren van de meest productieve genen in de melkstal gaat het naar het meest efficiënt omgaan met de genetica die de veehouder al in de stal heeft. Het gaat van van maximaliseren naar optimaliseren. Alleen werken op genetica heeft geen zin als het management niet top is. In plaats van het productiepotentieel van individuele koeien te vergelijken, vergelijkt men beter wat veehouders uit dezelfde koe kunnen halen.
Vlaams minister Brouns brak op de officiële opening van Agriflanders een lans voor de landbouw als strategische sector, waarbij hij verwees naar zijn toespraak op de opening van dezelfde beurs 2 jaar eerder. “De strategische autonomie die ik toen vermeldde, staat intussen in heel veel beleidsplannen en steeds meer erkent men de landbouw als strategische sector. Maar op Europees niveau moeten de daden nog volgen op de woorden.”
Kennis en ervaring delen
Volgens minister Brouns zal in de Vlaamse landbouw het delen van kennis en ervaringen van cruciaal belang zijn. “Dat zag ik ook toen ik met de nieuwe Eurocommissaris voor Landbouw Christophe Hansen de familie Magnus bezocht op hun witloofboerderij in Merchtem. De basis van hun succes is het delen van kennis en ervaring met anderen, bijna letterlijk met de boekhouding open op tafel. Dit werkt, dat werkt niet”, getuigde de minister.
Brouns hoopt dat de polarisering tussen landbouw en natuur stopt. “Maar wie meer ruimte wil voor natuur en bos moet ook de hoogproductieve landbouw aanvaarden, want de vraag naar voedsel wordt alleen maar groter. Die vraag groeit overal op de wereld, ook naar vlees en zuivel. Ik ben dan ook geen aanhanger van de degrowth-filosofie. Je kan geen economisch paradijs bouwen op een economisch kerkhof. Landbouwgronden opkopen voor natuur is geen oplossing.”
Brouns kwam op Agriflanders kort terug op de controverse in sommige media over het verlagen van de normen voor triazolen, een reststof van gewasbeschermingsmiddelen. “Sommige van die gewasbeschermingsmiddelen zijn voor bepaalde gewassen net zo belangrijk als bepaalde geneesmiddelen voor de mens. Ik neem de maatschappelijke bezorgdheid ernstig, maar zonder gewasbeschermingsmiddelen gaan we naar gigantische oogstverliezen.”
Brouns besloot zijn toespraak met de belofte dat er binnenkort gewerkt wordt aan een landbouwvisie voor de periode van 2030 tot 2050. Daarvoor wil hij samen met de boeren aan tafel zitten. “Die landbouwvisie zal doordrenkt zijn van het zweet van onze boeren”, besloot de minister.
De verrassing van de beurs
De verrassing van de beurs was dat de Lely Sphere op de lijst komt van ammoniakemissiereducerende stalsystemen (AER-lijst). Dat had in de toespraak van minister Brouns moeten zitten, maar door een incident met iemand die het bewustzijn verloor, werd de Lely Sphere-paragraaf niet vermeld.
In het kader van het stikstofbeleid kunnen technieken erkend worden om de ammoniakuitstoot te reduceren, als er voldoende wetenschappelijke zekerheid is dat de beoogde milieuprestaties worden behaald. Daarvoor zijn 2 expertenadviezen cruciaal. Het Administratief Team Luchtemissies Veeteelt (AT) en het Wetenschappelijk Comité Luchtemissies Veeteelt (WeComV) adviseren en onderzoeken alle aangelegenheden over luchtemissies door de veehouderij en mestverwerking.
De Lely Sphere, een circulair stalsysteem voor het scheiden van meststoffen en het verwaarden van emissies, is een eerste dossier dat sinds het aantreden van Brouns als minister van Omgeving op tafel komt. Het systeem scheidt vaste mest en urine van elkaar en zet stikstofemissies om in een vloeibare, circulaire kunstmest. Deze kan de landbouwer gericht inzetten voor precisiebemesting. Het AT adviseerde de Vlaamse minister van Landbouw en Omgeving om het systeem niet te erkennen, omdat ze vragen hebben bij de goede werking en bij het grote waterverbruik.
Geen probleem in Nederland
In Nederland staat de techniek van Lely al even op de overheidslijst van gevalideerde technieken die ammoniakemissies verminderen in koeienstallen. Daar kreeg de techniek een reductiepercentage van maar liefst 77% procent (emissiefactor 3). Net die reductie wordt door het advies van het AT bekritiseerd.
Ook WeComV heeft al een advies gegeven over de Sphere. Deze instelling aanvaardt het gehanteerde meetprotocol om de ammoniakemissiefactor per dierplaats per jaar te bepalen en stelt dat de uitgevoerde metingen, de bespreking van de resultaten en de daaruit volgende conclusies over de ammoniakemissiefactor voldoen om een ammoniakemissiefactor te bepalen. Dit comité adviseert om de emissiefactor vast te stellen op 3 kg NH3 per dierplaats per jaar, met nog een aantal opmerkingen.
Kritische controlepunten
In een reactie op de bezorgdheden van het AT ant-woordde minister Brouns dat hij aan WeComV heeft gevraagd om de kritische controlepunten voor de goede werking te definiëren, zodat die kunnen opgenomen worden in de vergunning. Die kritische controlepunten om de goede werking te garanderen, zullen worden gewaarborgd.
Bij Lely waren ze een beetje verrast, maar vooral heel blij met de aankondiging dat hun Sphere op de AER-lijst komt. Ook zonder de erkenning was er al veel interesse voor de Sphere en met de erkenning werd dat enthousiasme alleen maar groter.
Boerenbond-voorzitter Lode Ceyssens reageert tevreden met de erkenning van de Sphere van Lely. "Goed dat er eindelijk een nieuwe stikstofreducerende techniek erkend wordt. Het keuzemenu voor veehouders moet verder uitgebreid worden, zodat ze de best mogelijke techniek kunnen kiezen op basis van hun bedrijf en de algemene voorwaarden van de techniek. Het is wel belangrijk dat er nog duidelijkheid komt over de praktische uitvoering van de techniek", stelt Ceyssens.
