KU Leuven-student wint Dierenwelzijnsprijs voor onderzoek naar ‘zwemmers’

KU Leuven-student Jaro De kort uit Leuven won 1.250 euro voor zijn scriptie over de genetische achtergrond van het aangeboren spreidstandsyndroom bij biggen. Biggen met dit syndroom worden kreupel geboren, en worden ook wel ‘zwemmers’ genoemd door hun gestrekte pootjes.

“Tot wel 8% van de biggen wereldwijd wordt geboren met het spreidstandsyndroom, en de helft van hen sterft er ook aan”, legt Jaro uit. Moederzeugen pletten de biggen, of ze kunnen niet aan de tepels van de zeug om melk te drinken. “Dat is niet alleen een probleem voor het dierenwelzijn van de varkens, maar kost Belgische varkenshouders jaarlijks 3 miljoen euro.”

De oorzaak van deze aangeboren dierenziekte was tot nu nog onbekend, maar Jaro kwam al een stap dichter bij het antwoord door de genetica van Piétrain-beren te vergelijken. “De Vlaamse Piétrain Fokkerij houdt bij hoeveel ‘zwemmers’ er bij de nakomelingen van deze beren zijn en wat hun genetisch profiel is. Dat liet mij toe om de genetica van beren met veel ‘zwemmers’ met die van beren zonder ‘zwemmers’ te vergelijken.”

Jaro vond hierdoor een gen geassocieerd met vertraagde spierontwikkeling, dat mogelijk verantwoordelijk is voor het spreidstandsyndroom. Dat biedt mogelijkheden om een einde aan de ‘zwemmers’ te maken. “Door slimme genetische selectie kunnen we het welzijn van tienduizenden varkens jaar na jaar verbeteren, en miljoenen besparen voor varkenshouders.”

Dierenwelzijn en rendabiliteit

Het onderzoek van Jaro toont volgens Vlaams minister van Dierenwelzijn Ben Weyts dat dierenwelzijn en economische rendabiliteit een gelukkig huwelijk kan zijn. “Innovatie en wetenschappelijk onderzoek maken oplossingen voor dierenwelzijn mogelijk die niet negatief hoeven te zijn voor rendabele landbouwpraktijken”, aldus Weyts. Jaro beaamt: “Door onderzoek naar de genetische achtergrond van syndromen zoals spreidstand, kan je het welzijn van dieren verbeteren zonder managementpraktijken op te leggen aan boeren.”

Weyts overhandigde Jaro de Dierenwelzijnsprijs op 18 maart. Met deze prijs wil de Vlaamse overheid studenten uitdagen om het welzijn van dieren als onderwerp van hun bachelor- of masterproef te nemen. “Vlaanderen is een voortrekker op het gebied van dierenwelzijn, en ook op wetenschappelijk gebied willen we pionierswerk verrichten.” Het prijzengeld komt van het Dierenwelzijnsfonds, dat gespijsd wordt met boetes voor overtreders van de dierenwelzijnswet. “Het fonds financiert wetenschappelijk onderzoek naar dierenwelzijn.” De Dierenwelzijnsprijs bestaat al sinds 2022 en werd dit jaar voor de vierde keer uitgereikt.

SDB Boerderij

De prijsuitreiking vond – met een knipoog naar het onderzoek van Jaro De Kort – plaats op de varkensboerderij ‘SDB Boerderij’ in Kampenhout. Alle 200 varkens van Seppe De Backer wroeten buiten rond, in de winter op weides rond de boerderij, en in de zomer in bossen op 2 km ervandaan. “We hebben ook 500 scharrelkippen, maar die staan momenteel verplicht op hok in een vrachtwagen door de vogelgriep”, legt Seppe uit.

Het vlees van zijn dieren verkoopt hij grotendeels in zijn hoevewinkel. “Wekelijks slachten we een aantal dieren in functie van wat de hoevewinkel nodig heeft.” Om het dierenwelzijn te verbeteren, zou Seppe graag ter plaatse op de weide slachten. “Om de dieren naar het slachthuis te transporteren, moet ik als korteketenboer paradoxaal genoeg heel wat kilometers rijden. We zijn ook al een aantal keer van slachthuis moeten veranderen, omdat ze overkop gaan of ermee stoppen.”

Doctoraatsonderzoek

Verder onderzoek naar de precieze mechanismen achter het spreidstandsyndroom is nog nodig. Jaro is daarom een doctoraatsonderzoek begonnen waarin hij zelf genetisch materiaal van zeugen en biggen verzamelt. “Meerdere genen of omgevingsfactoren zoals de drachtgrootte zullen de overerving van het spreidstandsyndroom beïnvloeden. Die interactie neem ik nu voor de ‘zwemmers’ en andere aangeboren syndromen zoals hernia’s en balbreuken in mijn doctoraatsonderzoek onder de loep”, besluit Jaro.

Cloë Dingenen, een studente uit Ichtegem die Dierenzorg studeert aan de Vives-hogeschool, won met haar bachelorproef over asielhonden ook een Dierenwelzijnsprijs. Ze vond geen verband tussen de oorsprong van asielhonden in binnen- of buitenland en gedragsproblemen.

De oproep voor deelname aan de volgende Dierenwelzijnsprijzen zal in de periode mei-juni plaatsvinden.

Thor Deyaert