Subsidie voor containerlevering, ophaling, transport en verwerking van vrijgekomen asbestcementendak

Naar schatting zit er nog meer dan 500.000 ton materiaal met asbest in de gebouwen van de Vlaamse land- en tuinbouwsector.

Verboden in nieuwbouw

Asbesthoudende materialen zoals golfplaten, dak- en gevelleien en isolatiematerialen voor verwarmingsleidingen, werden jarenlang gebruikt omwille van hun veelzijdige eigenschappen.

Dat was onder meer het geval in land- en tuinbouwbedrijven. Helaas ontdekte men in de loop der jaren dat bij het bewerken van die materialen microscopisch kleine asbestvezels kunnen loskomen. Sinds 1998 is hun verkoop en hergebruik bij wet verboden. In nieuwbouw treft men ze dus niet meer aan.

Veel van die materialen zijn evenwel nog aanwezig in bestaande gebouwen. Daken en gevels van stallen bijvoorbeeld, werden veelal afgedekt of bekleed met asbestcement. Bovendien wordt bouwafval regelmatig gebruikt voor weg- en erfverhardingen. Mogelijk zit daar ook asbesthoudend afval in.

Actieplan Asbestafbouw

Op 20 juli 2018 keurde de Vlaamse Regering het actieplan Asbestafbouw goed. Het plan moet Vlaanderen uiterlijk tegen 2040 asbestveilig maken en bevat de volgende doelstellingen:

- Alle asbestcementen toepassingen rondom gebouwen verwijderen tegen 2034.

- Alle eenvoudig te bereiken, niet-hechtgebonden asbesttoepassingen verwijderen tegen 2034.

- Alle andere eenvoudig te bereiken asbesttoepassingen in slechte staat verwijderen tegen 2040.Voor publieke gebouwen (scholen, overheidsgebouwen …) liggen die deadlines wettelijk vast. Voor particulieren en private eigenaars niet. De Vlaamse overheid zal hen via campagnes en ondersteunende maatregelen wel aanmoedigen om het asbest in hun gebouw zo snel mogelijk weg te nemen.

Een van die ondersteunende maatregelen is de asbestinventaris. Werd uw gebouw of woning gebouwd voor 2001? Dan moet u bij de verkoop van een gebouw over een geldig asbestinventaris te beschikken. Op die manier weet de koper waar in het gebouw asbest aanwezig is en kan hij hier correct mee omgaan. Vanaf 2032 is iedere gebouweigenaar verplicht om een geldig asbestinventarisattest te bezitten.

Natuurlijke grondstof

Asbest is een natuurlijke grondstof die op veel plaatsen in het buitenland ontgonnen wordt. Het is een vezelachtig materiaal dat zich kan splitsen in microscopisch kleine vezeltjes wanneer het bewerkt wordt. Die kunnen bij inademing diep in de longen dringen en ziektes veroorzaken zoals asbestose, buik- en longvlieskanker en longkanker. Het risico wordt groter naarmate men langer en in grote mate blootgesteld wordt aan deze schadelijke vezels. De ziektesymtomen kunnen tot 15 à 40 jaar na de blootstelling opduiken.

Sommige producten zijn gevaarlijker dan andere. Bij hechtgebonden asbest, zoals in asbestcement, zijn de asbestvezels stevig verankerd in het dragermateriaal. Zij vormen weinig risico voor de gezondheid, zolang het materiaal in goede staat verkeert. Wanneer het afgebroken of vervangen moet worden, moet dit met de nodige voorzorgen gebeuren.

Sectorprotocollen

“OVAM is in uitvoering van het Actieplan Asbestafbouw gestart met een nieuwe, gerichte ondersteuning van gebouweigenaars”, zegt Stijn De Roo, Vlaams parlementslid voor CD&V. “Daarnaast onderzoekt OVAM de komende jaren hoe bestaande of nieuwe subsidies het verwijderen van asbest nog beter kunnen ondersteunen. Naast het verlenen van financiële steun wil OVAM het voor eigenaars van een gebouw mogelijk maken om asbest eenvoudig en veilig weg te halen.”

Naar analogie met het sectorprotocol voor scholen is ook een sectorprotocol voor de land- en tuinbouwsector in volle ontwikkeling. Het doel is daarbij een globale en gebiedsdekkende ophaling te organiseren van asbesthoudende materialen uit de sector tegen gereduceerd tarief.

OVAM heeft een inhoudelijk draagvlak gevonden met de sectorverenigingen ABS, Boerenbond en VAC. “Ik werk momenteel alle praktische modaliteiten uit om na protocolondertekening meteen van start te kunnen gaan met het voorziene aanbod” antwoordt Vlaams minister Zuhal Demir (N-VA).

100 % subsidie

Financieel ondersteunt OVAM de geïnformeerde landbouwer op niveau van de effectieve ‘asbestmeerkost’ bij agrarische asbestdaken. “Concreet omvat dit de vrijgekomen hoeveelheden asbestcement, een kost die niet bij een traditioneel dak voorkomt. De OVAM contracteert hiervoor een inzamelaar die op afroep het vrijgekomen asbestcement bij de landbouwer thuis ophaalt. De OVAM financiert daarbij 100% van de kostprijs voor containerlevering, ophaling, transport en verwerking van het vrijgekomen asbestcementen dak. Deze financiering vormt de subsidie.”

Hiermee beoogt het protocol alvast een aanmoedigingseffect teweeg te brengen onder geïnteresseerde land- en tuinbouwers. Lokale besturen en afvalintercommunales nemen hierin geen rol op. Praktisch verloopt de aanvraag via een webformulier bij de OVAM. De OVAM voorziet ook in ondersteunende brochures waarbij zowel de OVAM als de protocolpartners dit via hun gebruikelijke communicatiekanalen zullen bekendmaken.

Beroep op aannemer

De concrete startdatum zal bij ondertekening bekend gemaakt worden. “Er zijn geen subsidies voorzien voor beschermende kledij. “Afhankelijk van de grootte van het dak en de eigen asbestexpertise zal de landbouwer immers beroep moeten doen op een (dak)aannemer in plaats van zelf aan de slag te gaan. Bij een (dak)aannemer heeft de landbouwer geen beschermende kledij nodig gezien de werkgever dat vanuit federale arbeidsregelgeving zelf moet voorzien voor de uitvoerende werknemers.”

De subsidie omvat de kostprijs voor containerlevering, ophaling, transport en verwerking van het vrijgekomen asbestcement. “De hoogte is afhankelijk van de grootte van het dak. De landbouwer verklaart de Europese regelgeving te respecteren. Zowel OVAM als de protocolpartners zullen dit protocol via hun gebruikelijke kanalen bekendmaken. Dit met accent op de asbestkenmerken die eigen zijn aan de land- en tuinbouwsector”, aldus minister Demir.

Lieven Vancoillie