Recordeditie voor de Agridagen ondanks de commotie omtrent het landbouwakkoord

Op donderdagnacht 15 februari – de avond voor de start van de Agridagen – bereikten de Vlaamse regering en de landbouworganisaties Boerenbond, ABS en de Groene Kring een akkoord over heel wat knelpunten die binnen de sector leven. Met de weinige details die tijdens de beurs al bekend waren, bleken vele bezoekers op dat moment alvast niet tevreden. Het gonsde er dan ook van statements dat het akkoord een ‘lege doos’ was, dat de organisaties en politici blij waren met ‘een dode mus’, ‘hiermee zijn we niet uit de problemen’, ‘de problemen worden over de verkiezingen getild’... Voor velen blijft het eerder afgesloten stikstofakkoord trouwens een zware brok om slikken. Dat was in Vlaanderen dan ook dé grootste reden om de voorbije weken op straat te komen. Heel wat landbouwers willen dit gedocht gewoon terug naar de tekentafel. Het recente landbouwakkoord is voor hen dus een zeer bedroevend resultaat na de protesten.

Geslaagde editie

Het akkoord hield de land- en tuinbouwers gelukkig niet thuis. Op de eerste beursdag telden de organisatoren al 5.500 bezoekers, die mooi gespreid de 4 beurshallen vulden. Volgens Gunther De Mey, event manager van AgriBevents, was dit een gelijkaardig aantal als in 2020. Met de zogenaamde corona-editie van mei 2022 wil hij liever niet vergelijken want die viel immers op een totaal ander tijdstip. Ook de tweede beursdag werd gesmaakt met ongeveer 6.000 bezoekers. Zondag werd een ware familiedag. Met meer dan 10.000 bezoekers was het over de koppen lopen. Het was voor deze beurs ongetwijfeld een ‘voordeel’ dat bij de start van het bemestingsseizoen de velden er nog verzopen bijliggen.

Ook 3 ministers vonden de weg naar de Agridagen. Naast Vlaams minister van Landbouw Brouns (cd&v) op vrijdag, bezochten ook de federale minister van Justitie Paul Van Tigchelt (Open VLD) op zaterdag en minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (cd&v) op zondag de beurs.

Mix van blijvers en nieuwkomers

Beursvoorzitter Joris Van Olmen was bij de officiële opening, op vrijdagnamiddag 16 februari, dan ook positief gestemd. “We zijn blij dat deze vijfde editie terug onder normale omstandigheden doorgaat. Met 222 exposanten hebben we een mooi gevulde beursvloer, met een goede mix van blijvers en nieuwkomers. Het toont het vertrouwen van onze bestaande standhouders, maar ook dat voldoende ruimte is voor vernieuwing en innovatie.” Alhoewel de Agridagen vooral gericht is naar de veehouderij waren er deze keer onder meer diverse standhouders aanwezig met een aanbod in hernieuwbare energie.

Van Olmen: “Het is echter een open deur intrappen: de situatie in de sector is momenteel verre van optimaal. Er heerst veel onzekerheid en frustratie in de sector.” Dat is zelfs een understatement in de regio van deze beurs, te midden van het Turnhouts Vennengebied. Het was dan ook opvallend dat de landbouwers hun protesten en blokkades, uitgezonderd een enkel protestbord aan de ingang met een boodschap over de Judas-kus van minister van Omgeving Demir (N-VA), hier even staakten. De Stuurgroep Turnhouts Vennengebied had wel, net als 2 jaar geleden, een druk bezochte stand op de beurs.

Speciale beurs voor Brouns

Voor minister Jo Brouns (cd&v) zijn de Agridagen wel bijzonder aan het worden. Twee jaar geleden was hij nog maar kersvers minister van Landbouw in de huidige Vlaamse regering. In mei 2022 deed hij op de Agridagen zijn eerste grote publieke optreden in die hoedanigheid. Ook toen waren de gemoederen verhit door het stikstofakkoord. Binnen de landbouwsector was men toen volop bezwaarschriften hiertegen aan het klaarstomen, onder meer op de stand van het Stuurgroep Turnhouts Vennengebied…

Brouns probeerde in zijn speech tijdens de opening van de beurs een en ander wat te duiden over het huidige akkoord. “Ik onthield de voorbije 2 jaar 3 zaken die nog steeds aan de orde zijn binnen de landbouwsector: rechtszekerheid, waardering en de bulk aan administratieve lasten. De landbouwsector trekt aan de bel. Als je luistert naar de zorgen die geuit worden, dan gaat het over de 3 aangehaalde zaken.” Voor Brouns moeten we – veel meer dan vandaag het geval is – de landbouw erkennen als een strategische sector.

Stoppen met de polarisatie

“Er worden (terecht) hoge duurzaamheidseisen opgelegd aan de sector, maar we moeten voldoende kansen geven om daaraan te voldoen», stelt Brouns. “Het debat draait daarbij dikwijls over grond. Helaas is er daarover de voorbije dagen teveel gepolariseerd. Het antwoord moet net die polarisatie overstijgen. De landbouw is wel degelijk een partner in het realiseren van natuurdoelstellingen.” Hij benadrukte daarbij wel de redelijkheid. “Voor het aanbieden van leefgebieden voor akker- of weidevogels hoef je een boer zijn gronden niet af te nemen. Het is een heel gevoelig debat dat we moeten aangaan. Landbouw en natuur moeten een openruimtepact kunnen sluiten.” Brouns beseft wel dat dit tijd vergt. “Dat doe je met engagementen naar elkaar waarbij je die doelen zoveel mogelijk realiseert daar waarvoor het gebied bestemd is. Planologische ruil zou een instrument kunnen zijn om die taakstelling te realiseren. We maken ook afspraken om de agrarische gebieden maximaal te herbevestigen.” Voor Brouns is het wel belangrijk om uit die polarisatie te treden, elkaar te erkennen als partners om de kans te geven aan landbouw als strategische sector en daarnaast aan de natuurdoelen om die samen te kunnen realiseren.

Aankloppen bij Europa

Brouns wees er in zijn openingsspeech ook op dat er een akkoord kwam over het verkrijgen van vergunningen via melding of vereenvoudigde procedure. “Als het gaat over stikstof herinner ik me het moment dat ik hier 2 jaar geleden stond waarbij de zorgen werden geuit in de vorm van bezwaarschriften. In dat debat kwam al snel naar voor dat landbouwers die inspanningen wíllen doen, maar wel op een manier de haalbaar is.” Brouns bevestigde dat dit ook op de onderhandelingstafel lag. “We moeten durven naar Europa gaan en zeggen ‘wij hebben een taakstelling, wij zullen stikstof reduceren, maar we stellen vast – net als in Nederland – dat bepaalde doelen in dichtbevolkt regio’s niet haalbaar zijn. Wij zullen in Vlaanderen niet overal alle soorten industrie of elk landbouwbedrijf kunnen neerplanten, maar ook niet alle soorten natuur. Als er een plek is waar dit zo wordt ervaren is het hier in het Turnhouts Vennengebied. Hier liggen doelen die we met alle inspanningen ten spijt niet kunnen realiseren! Ontslaat ons dit van onze verantwoordelijkheid? Neen, maar je moet het wel durven aangeven dat het na die inspanningen het genoeg is. We maakten binnen het akkoord de afspraak dat we wel degelijk zullen rekening houden met de uitkomst van het overleg met Europa. In tussen tijd gaan we geen onomkeerbare dingen doen, zeker niet hier waar zeer grote inspanningen verwacht worden.

Strategisch overleg

Brouns vindt het ook noodzakelijk dat er een strategisch overleg wordt opgestart, zoals overeengekomen in het akkoord van 15 februari. “Er zijn heel wat andere sectoren waar dit werkt, waar er geluisterd wordt naar de administratieve lasten. De landbouwer heeft vandaag immers het gevoel dat de overheid hem wantrouwt in plaats van vertrouwt.”

Voor de minister is en blijft landbouw de ziel van Vlaanderen. “We moeten dat koesteren, niet vanuit een idee van een standstill, maar vanuit de overtuiging dat het het fundament blijft voor de welvaart in Vlaanderen. Het is een strategische sector die het voortouw neemt in Europa, in een wereld van verandering die je meer dan ooit alle kansen moet geven.”

Ondanks de vermoeidheid – na slopende en drukgevulde dagen – nam minister Brouns tijdens de officiële rondgang toch de tijd om ook heel wat landbouwers te woord te staan. Hij maakte onder meer een lange stop op de stand van het Turnhouts Vennengebied. Hij werd er bestookt met vele vragen, maar hier is het vooral het stikstofakkoord, dat nu niet meer op de onderhandelingstafel lag, een blijvende zware dobber.

Succesvolle seminaries

Tijdens de beurs werden opnieuw seminaries voor rundvee, pluimvee en varkenshouderij georganiseerd. Doelbewust koos men ervoor om landbouwers in de panels te laten reageren op enkele actuele thema’s en stellingen. Deze aanpak sloeg aan want telkens was de zaal goed gevuld.

Anne Vandenbosch