IYC (7): “Machines delen lukt alleen met wederzijds vertrouwen en respect”
Een groot eigen machinepark spreekt voor veel landbouwers tot de verbeelding, maar als die machines 99% van de tijd stilstaan, weet je dat dit niet rendabel is. In Lokeren lossen ze dat probleem op met een machinering en werd er zelfs een coöperatie voor opgericht. Het is een verhaal van samenwerking, vertrouwen en vooral: een goede planning.
Bijna het voltallige bestuur is aanwezig wanneer we op een zomeravond afspreken in Lokeren. Het idee voor een machinering werd geboren in de schoot van de lokale bedrijfsgilde, intussen al bijna 30 jaar geleden. Philip De Visscher (PVD), is oud-secretaris en was erbij van in het begin, voorzitter Ben Vermeulen (BV) en huidig secretaris Petra Vermeulen (PV) geven hun visie op de groei van de coöperatie.
Coöperatie was logische aanpak
Hoe ontstond het idee om een machinering op te richten?
PDV: In 1997 bestonden er in Vlaanderen al enkele machineringen, maar niet in onze regio. Er waren wel al wat samenwerkingen tussen landbouwers die machines met elkaar deelden, maar er was nood aan een meer gestructureerde organisatie hiervan. We zijn toen met de bedrijfsgilde gaan nadenken en kregen ook ondersteuning vanuit Boerenbond. Dan zijn we met 16 landbouwers naar de notaris gegaan en hebben elk een startbedrag geïnvesteerd.
Waarom was een coöperatie voor jullie de meest geschikte samenwerkingsvorm?
PDV: Het was eigenlijk de enige mogelijkheid om dit op te zetten. Een groot voordeel is dat je beperkt aansprakelijk bent, dus als het fout zou gaan, kunnen we niet meer verliezen dan onze inleg. We hebben dan samen bepaald welke machines we zouden aankopen en kregen snel meer leden die op de kar wilden springen.
Van papier naar online
Hoe gaan jullie praktisch te werk?
PV: Wil je lid worden, dan betaal je een participatie van 1.020 euro. In ruil krijg je toegang tot ons machinepark. We werken met een online tool, waarbij je een machine in blokken van 3 uur kan reserveren, voor maximaal 2 dagen na elkaar. Betalen doe je per uur of per hectare, afhankelijk van de machine.
PDV: In de beginjaren was er geen internet en geen gsm, dus belden leden naar mijn huistelefoon om een machine te reserveren. Ik was toen de enige die een overzicht had. Dat zorgde voor heel wat werk en geregel. Het huidige online systeem is heel handig, want nu kunnen landbouwers perfect zien wie welke machine gereserveerd heeft en wanneer die weer vrij is. Men kan ook makkelijk contact met elkaar opnemen en afspreken hoe of wanneer de machine wordt doorgegeven.
Wie beslist welke machines worden aangekocht?
BV: Dat doen we met het bestuur, maar uiteraard houden we rekening met de noden van onze 43 leden. We zijn gestart met een 7-tal machines. Dat waren toen bijvoorbeeld een drijfmestvat, een platte wagen, een frees en een rotoreg. Vandaag hebben we ongeveer 50 machines in ons aanbod. We zijn mee geëvolueerd met de landbouwbedrijven. Onze machines zijn, net als de tractoren die landbouwers hebben, groter en sterker geworden.
Communicatie tussen leden en bestuur
Hoe zorgen jullie voor voldoende communicatie tussen de leden en het bestuur?
PV: We hebben onze jaarlijkse algemene vergadering, maar er is ook een WhatsApp-groep waarin iedereen met elkaar communiceert. Is een machine vroeger beschikbaar dan verwacht, dan wordt dat in de groep gedeeld. We hebben verschillende stockagelocaties, met telkens een verantwoordelijke van het bestuur, dus ook bij het oppikken of terugbrengen van materiaal is er vaak informeel overleg of worden ideeën uitgewisseld.
Ik kan me voorstellen dat het delen van machines ook strubbelingen met zich meebrengt.
BV: Er is veel onderling vertrouwen en respect voor nodig, dat klopt. Maar over het algemeen loopt dat heel vlot, zeker dankzij de handige reservatietool. De meest voorkomende problemen duiken op wanneer er schade is aan een machine. Gaat het over sleet, dan dekt de machinering de kosten. Is er een breuk door toedoen van de landbouwer, dan is dit voor eigen rekening. Het wordt dus pas een probleem wanneer er schade is die niet gemeld wordt. Gelukkig komt dat niet zo vaak voor.
Wie staat in voor het onderhoud en de herstellingen?
BV: We werken al sinds de oprichting samen met dezelfde machinedealers hier in de regio. Zij doen een groot onderhoud en staan ook altijd klaar wanneer er dringende herstellingen moeten gebeuren. Voor kleine onderhoudswerken organiseren we met het bestuur 2 keer per jaar een ‘knutseldag’. We hebben ook een zelfstandig monteur die af en toe bijspringt.
Investeren in machines
Keren jullie winst uit aan de leden?
BV: Nee, we keren geen dividend uit. Wanneer onze coöperatie het financieel goed doet, investeren we die middelen in nieuwe machines. Indien mogelijk kopen we ze dan aan zonder te gaan lenen. Zo komt dit toch ten goede aan de leden. De meeste machines houden we zo lang mogelijk aan, maar wat intens gebruikt wordt, zoals grondbewerkings- en graslandmachines, vervangen we sneller.
Zien jullie een evolutie in de machines die gebruikt worden?
PV: Het merendeel van onze leden is melkveehouder, dus drijfmesttanks en hooibouwmateriaal zijn erg populair. Maar we kochten onlangs bijvoorbeeld ook een greppelfrees. Dat is echt zo’n machine die veel landbouwers af en toe nodig hebben, maar die niet interessant is om allemaal apart te gaan aankopen. Machines voor niet-kerende grondbewerking hebben we (nog) niet en ook een uitrijwagen voor vaste mest kopen we liever niet aan. Voor oogstmachines en zelfrijders doen onze leden een beroep op een loonwerker.
Voordelen van een machinering
Wat is het grote voordeel aan een machinering? Zijn loonwerkprijzen vandaag de dag niet interessanter?
BV: Voor bepaalde werkzaamheden is het interessant om een loonwerker te bellen, zoals oogstwerkzaamheden. Maar voor andere taken gaan landbouwers het liefst zelf aan de slag. Wat je zelf doet, doe je beter. Ook op een loonwerker moet je vaak wachten, omdat er anderen voor je in de rij staan. We streven ernaar dat je met onze machinering aan een interessanter tarief kan werken dan wanneer je de loonwerker zou bellen, want uiteraard moet je je eigen werkuren ook in rekening brengen.
Wat zijn de grootste uitdagingen voor jullie coöperatie?
BV: Sinds Europa de voorwaarden voor premies heeft verstrengd tot enkel actieve landbouwers, is het voor ons als coöperatie ook veel moeilijker geworden om VLIF-steun te krijgen. We hebben immers heel wat landbouwers in bijberoep en landbouwers die van een pensioen genieten in ons ledenbestand. Om onze kansen binnen het VLIF te doen stijgen, zouden we afscheid moeten nemen van de helft van onze leden en dat willen we uiteraard niet doen. We rekenen er dus voorlopig niet op om Europese steun te krijgen, maar dat is een bittere pil.
