Edito: de kip of het ei?
Kinderen komen op straat om de regering te dwingen een samenhangend klimaatbeleid uit te schrijven. Minister van Landbouw en Natuur, Joke Schauvliege, wijst naar de maatschappij, die meer moed en draagvlak voor het klimaat moet tonen. Wie blijft in gebreke? De politiek, of de samenleving? Intussen bloeden de landbouwers: ze kunnen niets goed doen, maar betalen het gelag van zowel klimaatactivisten als klimaatzondaars.
De vervuiler betaalt niet. De roep naar milieuvriendelijkheid en dierenwelzijn klinkt niettemin steeds luider bij de consument. In zoverre dat Vlaamse landbouwers te maken krijgen met steeds zwaardere eisen en strengere controles. (Lees bijvoorbeeld wat het nieuwe mestactieplan voor u betekent op p. 3.) Dat vraagt investeringen en weegt op hun marges. Uiteindelijk nekt het hun kans op een verdiend inkomen.
Wie niet gebonden is door dit soort eisen, produceert goedkoper, en de markt doet de rest. Bedrijven streven winst na, en ondanks al zijn gebrul denkt de consument doorgaans vanuit zijn portemonnee. Op p. 6 kunt u bijvoorbeeld lezen over de goedkope Oekraïense kippenborstfilet, die dankzij een slimme truc - een nieuwe versnijdingsvorm met stukje vleugel - de importquota voor de Europese Unie omzeilt. Zo overspoelt ze de Belgische markt ongestraft, ten koste van de Belgische pluimveehouders, die hogere dierenwelzijnseisen in acht moeten nemen.
Kijkt u ook even naar p. 7, waar de landbouworganisaties ingaan tegen Albert Heijn, die als promotiestunt halfvolle melk aanbiedt aan 55 cent per liter. Of naar p. 3, waar minister Schauvliege erkent dat slachterijen misbruik maken van de Afrikaanse varkenspest om de prijzen te drukken. U ziet, verwerkers en supermarkten slagen er niet zelden in om weg te komen met praktijken die alles behalve duurzaam zijn.
Is het dan verwonderlijk dat landbouwers die uit zichzelf de transitie naar duurzaam willen maken er amper in slagen een rendabel businessmodel te ontwikkelen? Verbaast het u dat landbouwers die zweten op hun bijzonder obese administratie, om toch maar met alles in orde te zijn, het onderspit delven? Waarom brengt duurzaam produceren niet op? (Op p. 8 en p. 17 vindt u nochtans goede voorbeelden, die zeker positief kunnen uitdraaien.)
Is het de schuld van de consument, die weigert extra te betalen? Of is het de schuld van het beleid, dat er maar niet in slaagt de echte ‘klimaatzondaars’ en ‘dierenbeulen’ te onderscheiden van de landbouwers? Misschien is het wel de organisatie van ons marktsysteem, dat slechte praktijken net beloont? De ware kost voor milieu en dierenwelzijn - ‘true cost’, zoals experts die noemen - moet weerspiegeld worden in de prijs die de consument betaald. Alleen zo betaalt de jeugd niet de prijs voor het verzuim van maatschappij en politici.
