Om de ingewikkeldheid van hun werk te schetsen, noemt Boumeester India. Het land is de grootste zuivelproducent ter wereld, maar produceert normaliter ongeveer wat het zelf verbruikt. “Er zijn grote professionele bedrijven, maar ook veel hele kleine melkveehouderijen en melkerijen waarop niemand zicht heeft. India produceert vooral voor zichzelf, maar als het land 10% te veel produceert, dan is er een risico dat het product op de wereldmarkt brengt. De volumes zijn zo groot dat dit onmiddellijk de melkprijs hier raakt. Produceren ze 10% te weinig, dan worden grote importtenders uitgeschreven.”
Naast de markt voor landbouwproducten nemen analisten de markt van inputs onder de loep: de markten voor kali, fosfaat en stikstofkunstmest bijvoorbeeld, of van zaden en gewasbescherming. Maar het team schrijft ook uitgebreide rapporten over consumententrends, bijvoorbeeld over de opkomst van kleine brouwerijen versus de grote biergiganten of waarom webwarenhuis Amazon een biologische supermarktketen koopt.
De FAR functioneert als een “intelligence service” voor de eigen organisatie en haar klanten.
Internationale agribank
Rabobank is een coöperatie die in de 19e eeuw werd opgericht als boerenleenbank. De bank heeft vandaag een marktaandeel van ruim 80% in de primaire sector in Nederland en financiert vrijwel alle verwerkende en toeleverende bedrijven. Het marktaandeel van Rabobank in de primaire sector is daarmee vergelijkbaar met de positie van KBC en Crelan in België samen. Internationaal legt Rabobank zich alleen toe op het financieren van de agri- en foodsector. Die keuze lijkt goed uit te pakken.
Om de groeiende wereldbevolking te voeden, moet tot de helft meer voeding worden geproduceerd in de komende decennia. Het landbouwareaal kan nauwelijks groeien, tenzij natuur op grote schaal wordt opgeofferd. Tegelijk vindt wereldwijd een liberaliseringsslag plaats. Wereldwijde handelsstromen zullen groeien. “Dat betekent dat kennis van markten naast meer kennis over hoe meer te telen per hectare cruciaal wordt. Rabobank is in een unieke positie die kennis te leveren.”
Rabobank is dan ook tevens een grote kredietverschaffer van landbouwers én agribusiness in de VS (Californië en het Middenwesten), Brazilië, Chili, Australië en Nieuw-Zeeland. De marktaandelen liggen hier wel een stuk lager dan in Nederland, al claimt ze in Brazilië en Oceanië wel een leidende positie.
De geografische aanwezigheid is niet toevallig tot stand gekomen. Het betreft landen die op landbouwgebied internationaal concurreren en dus exportgericht zijn. “De bank is hier wel selectief”, legt Boumeester uit. “In Nederland financiert Rabobank alle soorten bedrijven, maar in deze landen kiezen we voor grotere, professionele primaire bedrijven. Bedrijven waar we met onze kennis waarde kunnen toevoegen.”
Op andere plekken zet de bank alleen in op financiering van de verwerkende en toeleverende industrie. Achttien van de 20 grootste zuivelverwerkers wereldwijd zijn bijvoorbeeld klant bij Rabobank. In België is de bank vertegenwoordigd met een kantoor in Antwerpen, in een hoek van België waar handel en verwerking samenbalt.
Verdere groei
Missen bepaalde landen op de lijst waar Rabobank ook boeren financiert? België staat alvast niet op de nominatie. “Er zijn ongetwijfeld landbouwers in het grensgebied die bij ons terechtkomen, maar we hebben niet de ambitie om de primaire sector in België te gaan veroveren.” Dat hoeft ook niet, aldus Boumeester, want de markt wordt al bediend door twee banken met een lange geschiedenis in het financieren van de landbouw, en KBC heeft een band met Boerenbond.
Argentinië en Rusland zijn in het verleden wel genoemd als kansrijke markten, maar Boumeester benadrukt dat Rabobank geen haast heeft. “Het gaat ons niet alleen om exportcapaciteit, maar ook om politieke en juridische stabiliteit.” Argentinië en Rusland werd lang overgeslagen. “We kunnen omgaan met weerfenomeen El Nino, maar het is heel lastig om in te schatten wanneer een handelsconflict uitbreekt. Je weet wel dat het bij sommige landen een grotere kans is dan bij andere.”
De bank breidde dan wel weer haar aanwezigheid in India en China uit. Het zijn landen die weinig exporteren, maar wel veel produceren en importeren. China is bijvoorbeeld met afstand ’s werelds grootste importeur van soja uit de VS en een grote importeur van varkensvlees en zuivel uit de EU. “In deze landen zien we een vraag naar kennis over de wereldmarkt. Je hoeft een Chinees vleesconcern niet te vertellen hoe de Chinese markt in elkaar zit, dat weten ze als geen ander, maar over de wereldmarkt weet men veel minder. Wij kunnen ook weer onze klanten wereldwijd beter bedienen door dicht op de Chinese markt te zitten. Die is complex. We praten over 1,3 miljard mensen en de regionale verschillen kunnen enorm zijn.”
Grote beweging
Welke grote bewegingen ziet de FAR in de landbouw? Boumeester noemt het toenemende gebruik van precisietechnologie, eerst in de rijkere exporterende landen – maar later overal. Het is een revolutie die niet alleen op het boerenerf opbrengsten omhoog stuwt, maar het ook mogelijk maakt om consumentengedrag beter te meten. Dit betekent dat voor steeds specifiekere doelgroepen kan worden geproduceerd, met dus meer toegevoegde waarde en mogelijk marge voor de producent, en dat verspilling kan worden voorkomen.
Daarnaast ziet Boumeester de EU verder afstand nemen van de bulkmarkt. Boumeester denkt dat de EU zeker een rol te spelen heeft bij het voeden van de groeiende wereldbevolking. “Maar meer in die zin dat wij landbouwtechnologie en hoogwaardige producten voor de middenklasse exporteren. De EU is toch wat betreft grond en arbeid te duur, en qua regelgeving te streng om op de markt voor grondstoffen een grote rol te spelen.”
