Bij haspelberegening worden soms wel wat vragen gesteld naar efficiëntie. Kan het niet beter ‘s nachts? Gaat er niet te veel water verloren? Pieter Janssens van de Bodemkundige Dienst van België geeft antwoorden.
Als men wil antwoorden op de vraag of haspelberegening wel efficiënt is, is het nodig om het beregeningspatroon te bestuderen. Dat kan het best met pluviometers op verschillende plaatsen in een perceel. Die maken het namelijk mogelijk om de hoeveelheid water op die plaats te meten. “En dan zie je dat op sommige zones meer water krijgen dan ergens anders”, geeft Janssens mee. “We zagen dat de wind een impact heeft.” Zelfs bij windsnelheden van minder dan 10 km/u is er een negatief effect op de irrigatiedosis en het bodemvochtgehalte. Men heeft dus niet enkel de variatie in de bodem en het gewas, maar ook door de haspel krijg je een bijkomende variatie.
“De beregeningsefficiëntie is afhankelijk van de uniformiteit van de beregening en van de directe waterverliezen. Men stelt dan terecht de vraag of de efficiëntie van irrigatie verhoogd kan worden door enkel ’s nachts te beregenen”, gaat hij verder. Men had alvast gemeten dat voor de periode tussen 18 juni en 17 augustus de windsnelheid overdag doorgaans hoger was dan ’s nachts. Men kan dus ‘s nachts een hogere efficiëntie behalen door het homogenere beregeningsbeeld.
Verder werd onderzocht hoe belangrijk de directe waterverliezen zijn. Zo vond men dat de verliezen door verdamping van het water in de lucht richting de bodem verwaarloosbaar zijn. “Om te verdampen moet de temperatuur van de druppel snel omhoog. Het beregeningswater bereikt de planten en de bodem echter in minder dan 3 seconden, nog voor de verdamping kan starten. Enkel druppels met zeer kleine diameter bereiken snel de temperatuur voor verdamping, wat ervoor zorgt dat slecht een verwaarloosbaar deel verdampt.” Ook de verliezen op het gewas of de bodem door verdamping en transpiratie van de plant zijn zeer klein. ‘s Nachts of overdag beregenen geeft geen verschil naar waterverliezen.
Uiteindelijk kon Janssens concluderen dat ’s nachts beregenen efficiënter is en er sprake is van een hoger rendement. De waterverliezen zijn volgens hem op de meeste plaatsen beperkt. “Het weegt niet op tegen de kosten van te laat beregenen”, besluit hij.
