Stafmedewerker bij Gezond Leven vzw Stefanie Verduyn legt uit dat ze via het educatief pakket ‘Zaadjes van Geluk’, het mentale welbevinden bij jonge landbouwers bespreekbaar willen maken.
“Landbouwers lopen voortdurend op de toppen van hun tenen”, geeft ze aan. “Hun mentale gezondheid kraakt. En toch zal je hen daar niet over horen, omdat dat niet hoort in het onwrikbare boerenmilieu of omdat ze er simpelweg de woorden niet voor vinden.”
Jaar na jaar zien organisaties als Boeren op een Kruispunt de mentale gezondheid van onze landbouwers achteruitgaan. Enerzijds is dat te wijten aan externe factoren, zoals financiële moeilijkheden, de klimaatverandering, de agrarische wetgeving die almaar complexer wordt… Anderzijds beschouwen sommige landbouwers mentaal welbevinden als iets voor softies, erover spreken is volgens hen not done.
Net door die zelfopgelegde zwijgplicht, wordt het taboe echter in stand gehouden. De gevolgen laten zich raden: het mentale welbevinden van landbouwers komt zwaar onder druk te staan, waardoor ze een kwetsbare groep voor zelfdoding worden.
Vroeg actief inzetten
Helaas is het onmogelijk om alle stressfactoren van de boerenstiel weg te nemen. “Maar we kunnen er wél voor zorgen dat meer jonge land- en tuinbouwers vertrouwd geraken met vaardigheden die hun mentale welbevinden en positieve geestelijke gezondheid versterken”, legt Verduyn uit.
Ze geeft aan dat hiervoor van jongs af aan, of van in het begin, een structurele aanpak nodig is. “Want onderzoek toont aan dat, wanneer je actief en preventief inzet op het versterken van mentaal welbevinden, dit beschermt tegen moeilijkheden die later op je pad komen.”
Het onderwijs kan een belangrijke ingangspoort zijn om de kennis van gezondheidsvaardigheden bij jonge boeren te vergroten en om het thema dus ook meer bespreekbaar te maken. Daarom ontwikkelden Gezond Leven, het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO), Boeren op een Kruispunt, Groene Kring en Jong-ABS (Algemeen Boerensyndicaat) het educatieve traject ‘Zaadjes van Geluk’.
Dit traject is het resultaat van het EIP-project ‘Mentaal welbevinden begint op school’, gefinancierd door het departement Landbouw en Visserij en het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling. Het traject werd tijdens het voorbije academiejaar uitgetest in de Odisee Co-hogeschool in de richting Agro- en biotechnologie. “Dit is een waardevol traject dat de groep dichter bij elkaar brengt”, zegt Evy Mettepenningen, docente aan Odisee.
Leidraad en groepssessies
“Het hoofddoel van 'Zaadjes van Geluk’ is om studenten meer kennis en kunde over mentaal welbevinden aan te reiken, zodat ze in het werkveld beter gewapend zijn tegen de vele uitdagingen in de landbouwsector ”, aldus Stefanie Verduyn. “Daarnaast laat dit traject hen ook stilstaan bij hun keuzes, doelen én bij de schoonheid van het beroep. Het is immers niet alleen maar kommer en kwel.”
Het educatieve pakket bestaat uit een leidraad voor organisatoren, uitgewerkte groepssessies, ZAAI-magazines, die inzetten op informeren en op het op langere termijn zaaien van geluk, en een Zaaikalender met groepsopdrachten en suggesties om de omgeving zo in te richten dat aandacht voor de mentale gezondheid wordt gestimuleerd. Met deze kant-en-klare materialen kunnen hogescholen met land- en tuinbouwopleidingen en starterscursussen land- en tuinbouw aan de slag om boeren in spe mentaal weerbaarder te maken.
Voor meer info: www.gezondleven.be/projecten/
zaadjes-van-geluk
Tim Decoster
