Doorbreek de routine

Infecties met maagdarmwormen hebben een grote impact op de productiviteit van grazende runderen. Vooral jongvee is gevoelig omdat deze dieren nog geen immuniteit tegen deze wormen opgebouwd hebben. We brachten de huidige manieren van wormcontrole bij grazend jongvee in kaart door interviews af te nemen bij Vlaamse melkveehouders. Daaruit bleek dat de meeste veehouders reeds jarenlang dezelfde ontwormingsstrategie toepassen. Dat doen ze vaak zonder diagnostiek of inzicht in de wormbesmetting. De keuze voor een gepaste en duurzame ontwormingsstrategie is echter niet zo eenvoudig.

Routines hebben voor- en nadelen

Het hebben van een routine of vaste strategie heeft voordelen. Het zorgt ervoor dat het een soort ‘automatisme’ wordt om bepaalde ontwormingsmiddelen op bepaalde tijdstippen te gebruiken. Preventieve maatregelen worden zo niet vergeten, je moet niet steeds opnieuw nadenken over nieuwe keuzes, en je bouwt ervaring en kunde op in die handelingen. Het maakt de uitkomst ook enigszins voorspelbaar, en dat zorgt voor gemoedsrust.

Een belangrijk nadeel is dat die routine niet steeds aangepast blijkt te zijn aan de dynamische wormbesmetting van de weides. Dat kwam in 2024 sterk tot uiting: het natte (voor)jaar verstoorde het weideseizoen op vele bedrijven – variërende weidebezetting en lengte van het graasseizoen, het al dan niet maaien van de weide – maar de ontwormingsstrategie werd er niet op afgestemd. Het is dus zeer belangrijk om de ontworminsstrategie regelmatig te evalueren. Zo kan het, indien nodig, tijdig bijgestuurd worden.

In managementtermen wordt dit ook wel eens de ‘Plan – Do – Check – Act’-procedure genoemd.

Het vaste Plan, de vaste ontwormingsstrategie, is er meestal al. Het doen – Do – gebeurt ook door het uitvoeren van de strategie.

Pas een Check in door je ontwormingsstrategie via Wormtool, of met je dierenarts, door te nemen. De Wormtool is een beslissingsondersteunende tool die rundveehouders en dierenartsen helpt om pro-actief de gepaste ontwormingsstrategie voor jongvee voor het komende weideseizoen te bepalen door een inschatting te maken van het aantal parasitaire wormen op de weide. Het gebruik van ontwormingsmiddelen kan dan aangepast worden aan dat besmettingsrisico.

Men kan ook tijdens het weideseizoen of bij opstallen productieparameters – groei bij jongvee, melkgift bij lacterende dieren – opvolgen en mest-, bloed- en/of melkstalen laten onderzoeken voor wormdiagnostiek. Onder andere DGZ en Wormwize (Kreavet) kunnen veehouders en hun dierenarts hierbij verder ondersteunen.

Act tenslotte door de strategie bij te sturen voor het komende weideseizoen. Door de wormcontrole zo verder te optimaliseren en regelmatig te valideren bij opstallen, kan je een duurzame wormcontrole realiseren.

Diverse ontwormingsstrategieën

In de praktijk worden veel verschillende ontwormingsstrategieën toegepast. Dit gaat van niet tot zeer frequent ontwormen, van preventieve toepassing (bij het begin van het weideseizoen) tot enkel de toepassing van opstalbehandelingen, van het gebruik van langwerkende ontwormingsmiddelen tot het gebruik van producten zonder persisterende werking.

Wanneer er blind wordt vastgehouden aan een vaste ontwormingsstrategie, en die dus niet (steeds) de gepaste is, wordt er over- of onderbehandeld. Dat kan onder andere leiden tot nadelige effecten, zoals onnodige behandelingskosten (bij lage wormbesmettingsgraad), productieverliezen van groei of melkgift (bij hoge wormbesmettingsgraad en laattijdige ontworming) en ontwikkeling van resistente wormen.

Resistentie ontstaat door foute toepassing van ontwormingsmiddelen of wanneer steeds en te frequent hetzelfde middel wordt gebruikt. Resistente maagdarmwormen bij rundvee bestaan al, maar doordat hun aanwezigheid nog relatief beperkt is, veroorzaken ze volgens veehouders en dierenartsen nog niet zoveel zichtbare problemen. Toch dreigt er een groot gevaar wanneer hun aanwezigheid toeneemt. De ontwikkeling van nieuwe ontwormingsproducten verloopt zeer traag. Hierdoor bestaat de kans dat behandeling met de huidige ontwormingsmiddelen niet langer effectief zal zijn bij te veel resistente wormen. Dan zullen we onze dieren dus niet meer effectief kunnen behandelen en volgen er productieverliezen en mogelijk zelfs sterfte.

Wormtool helpt

Zorgzaam omspringen met de huidige ontwormingsmiddelen en de juiste ontwormingsstrategie toepassen is dus raadzaam. Met Wormtool zet je in op een gepaste, duurzame wormcontrole waarbij de gezondheid van je jongvee gewaarborgd wordt én resistentieproblemen in de toekomst voorkomen worden.

Overtuigd om hiermee aan de slag te gaan en van jouw ontwormingsstrategie een toekomstbestendig succesverhaal te maken? Surf dan zeker naar www.wormtool.be.

Leen Lietaer (ILVO), Edwin Claerebout (UGent), Evi Canniere (Inagro)