Boer wordt niet rijker van hogere voedingsprijzen
De voedingsinflatie scheert hoge toppen terwijl de algemene inflatie afkoelt. Toch staan de marges in de landbouw- en voedingsketen sterk onder druk. Een studie van het prijzenobservatorium zegt dat de voedingsindustrie en warenhuizen de duurdere grondstoffen bij de boer maar met vertraging en onvolledig kunnen doorrekenen aan de consument. Aanvullend onderzoek van Boerenbond toont dat ondanks soms sterk gestegen prijzen voor landbouwproducten ook de boer en tuinder er niet in slaagt zijn hogere productiekosten door te rekenen.
De algemene inflatie piekte – omwille van de gestegen grondstoffenprijs - in oktober 2022 op 12,27 % maar daalde sindsdien al 3 maanden op rij. Voor velen mag het dan ook verbazend lijken dat de voedingsprijzen deze recente dalende trend niet volgen. In tegenstelling tot de algemene inflatie trekt de voedingsinflatie wel nog verder aan. Ze klokte in januari 2023 af op 15,59 %.
Een studie uitgevoerd door het Prijzenobservatorium van de FOD Economie toont dat de Belgische voedingsinflatie vergelijkbaar is met deze in Frankrijk en Nederland. Een tweede conclusie is dat de sterk gestegen prijzen voor onder meer energie en grondstoffen maar met vertraging én onvolledig doorgerekend kunnen worden doorheen de keten. Als derde conclusie volgt daaruit dat er een bijna algemene verslechtering van de marges te verwachten is in de voedingsindustrie en de retail.
Ook landbouwmarges onder druk
De studie van het prijzenobservatorium doet evenwel geen uitspraken over de marges in de landbouwsector, noch over verse groenten en fruit. Uit de jaarresultaten 2022 die Boerenbond eerder bekend maakte bleek al dat het inkomen van de boer tot een absoluut dieptepunt was gezakt. De werkingskosten stegen met maar liefst 25% en doen de omzet – die in 2022 nochtans met 19% gestegen is – in rook opgaan.
Bijkomende analyses van Boerenbond vullen de studie van het Prijzenobservatorium aan voor de landbouwsector en voor verse groenten en fruit. De analyses tonen duidelijk dat voor vlees, tomaten, maar ook fruit zoals appelen en peren de marges van de boer sterk onder druk staan.
“De studie van de FOD Economie is een belangrijke bijdrage in het objectiveren van de discussie rond eerlijke prijzen en faire margeverdeling doorheen de keten. Boerenbond dringt er op aan dat de hele keten wordt bekeken in de studie, van boer tot bord, en dat de methodiek wordt uitgebouwd tot een permanent en steeds up-to-date opvolgingsinstrument.”, luidt het bij Boerenbondvoorzitter Lode Ceyssens.Daarmee kan het een belangrijke bouwsteen worden in het overleg over prijzen binnen de agro-voedingsketen. Maar de rol van de overheid kan en moet verder gaan.
Wet op landbouwprijzen
Boerenbond roept de federale overheid op eindelijk werk te maken van de in het regeerakkoord opgenomen wet op de landbouwprijzen. Die moet het overleg in de keten over eerlijke prijszetting mee sterker en evenwichtiger maken. Op Europees niveau volgt later dit jaar een debat over een wettelijk kader voor duurzame voedselsystemen. De Belgische discussie over en wet op de landbouwprijzen kan het Europese debat mee voeden om ook oog te hebben voor de economische component van duurzaamheid.
Ten slotte biedt het Europese kader rond mededinging sinds kort meer ruimte voor ketenbrede afspraken rond duurzaamheidsinitiatieven. Hier ligt een belangrijke opdracht voor de Belgische Mededingingsautoriteit om zo’n initiatieven mee de nodige richting en rechtszekerheid te geven.
“Het besef dat de markt gecorrigeerd moet worden om faire prijzen voor consument én landbouwer te hebben, dringt gelukkig steeds meer door in het politieke en in het maatschappelijke debat. Dat is meer dan hoog tijd, want actie is nodig.”
