Startpagina Belgische bieren en sterkedranken

“Hoe meer landbouwers opnieuw brouwgerst gaan telen, hoe liever”

Belgische gerst gaat als Delirium-bier de wereld rond. Zowat 85% van het geproduceerde volume van de Delirium-brouwer uit Melle gaat naar het buitenland, met China, de Verenigde Staten en Frankrijk op kop. Sinds enkele jaren komt een deel van de mout (gemoute gerst) van Brouwerij Huyghe opnieuw uit België.

Leestijd : 7 min

Tot voor kort kwam alle mout voor het bier met de roze olifant op het etiket nog uit het buitenland, maar sinds enkele jaren zet de familiale brouwerij uit het centrum van Melle zich hard in om de productie van brouwgerst en mout terug naar ons land te halen, zodat ze hun Delirium met nog meer overtuiging een echt ‘Belgisch’ bier kunnen noemen.

“Er is nu in het naburige Lochristi een landbouwer die gerst teelt voor ons bier. Een beperkt deeltje komt van het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO) in Melle en het grootste deel van onze lokale gerst komt van Waalse telers via Belgo Malt in Gembloux, van de groep Boortmalt”, stelt Filip Devolder van Brouwerij Huyghe.

Te weinig brouwgerst in België

De eerste levering van lokale mout uit Gembloux was in 2021 goed voor 200 ton. Ondertussen werd dat opgedreven tot 250 ton. “Met al onze Belgische mout samengeteld kunnen we bijna 4 miljoen glazen Delirium-bier brouwen. We zouden graag nog meer lokale mout verwerken, maar daarvoor wordt er in België te weinig brouwgerst gezaaid en geoogst.”

Belgo Malt levert mout op basis van lokale gerst aan tal van kleine brouwerijen en aan Huyghe als grote Belgische brouwerij. “Zelfs als wij al hun Belgische mout zouden opkopen - iets van een 750 ton- hebben we nog lang niet voldoende voor onze productie. Daar hebben we afgerond 4.000 ton mout per jaar voor nodig. Voorlopig zijn we dus nog aangewezen op mout uit het buitenland, maar we moedigen elke landbouwer aan om brouwgerst te telen. Het kan, het is rendabel en het helpt om onze Belgische biercultuur te behouden. Hoe korter de keten, hoe liever wij het hebben.”

Belgo Malt werkt met landbouwers die duurzaam, organisch en regeneratief gerst telen. De koolstof-voetafdruk van de landbouwers wordt bijgehouden. Na de oogst worden bijvoorbeeld bodembedekkers ingezaaid die als groenbemesting dienen. Landbouwers worden aangemoedigd om hagen te planten langs de akkers, enz.

Bier brouwen met zoveel mogelijk lokale ingrediënten past voor Brouwerij Huyghe in hun duurzaamheidsverhaal. “Wij zetten al enkele decennia grote stappen inzake duurzaamheid. Dat gaat van warmteterugwinning in de productie tot zonnepanelen, reductie inzake stoom en elektriciteit, biogas uit onze eigen waterzuivering die een wkk aandrijft en die elektriciteit en heet water produceert, zuivering en hergebruik van proceswater, reductie van restafval, vrachtwagens die minder uitstoten en nog zo veel meer.

Inzake waterzuivering zijn we bijvoorbeeld heel sterk. 70% van het proceswater, voor bijvoorbeeld het spoelen van teruggekeerde flessen, wordt gezuiverd tot op het niveau van drinkwater. Voor het brouwen van bier is dat gezuiverde water echter ‘te proper’. Er zitten geen mineralen meer in.

De meeste van de investeringen in duurzaamheid leveren ook een financieel voordeel, hoewel dat niet de eerste reden is om duurzaamheid aan te pakken. Onze brouwerij heeft een geschiedenis die heel ver teruggaat en we willen nog heel lang blijven bestaan. We hebben geen glazen bol om in de toekomst te kijken, maar duurzaamheid is voor ons een van de sleutels om te overleven als bierbrouwer.”

Om als brouwgerst in aanmerking te komen, moet het graan het juiste eiwitgehalte hebben. Waar is het fout gelopen dat er nog maar weinig grote bierbrouwerijen met lokale brouwgerst werken? Daar is niet één antwoord op te geven. Prijs, kwaliteit en beschikbaarheid zijn daar waarschijnlijk elementen in geweest.

Filip Devolder ziet één belangrijke oorzaak. “Het telen van brouwgerst is in onze noordelijke regio niet geheel zonder risico. Als je in de laatste week voor de oogst nog regen krijgt, kan die gerst niet meer gebruikt worden om te mouten. Met die mout gutst het bier uit het flesje zodra je het opent, wat ze gushing noemen. Je kan die gerst dan nog wel als voedergerst verkopen of als gerst voor graanjenever, maar daarvoor krijgt de landbouwer minder betaald dan voor biergerst.

In bijvoorbeeld het zuiden van Frankrijk is het risico op een regenbui net voor de oogst veel kleiner en zo lijkt het logisch dat daar meer biergerst verbouwd wordt.

Met ILVO en mouterij Dingemans zoeken we naar de biergerst die het best is aangepast aan ons Vlaams klimaat. De eerste 2 oogsten bij ILVO in Melle zijn mislukt, om verschillende redenen. De derde oogst, die van vorig jaar, hebben we wel kunnen gebruiken. Dat heeft een 50 tot 60 ton opgeleverd.

Via die samenwerking met ILVO willen we vooral tonen dat brouwgerst hier lokaal kan geteeld worden, zodat ook meer Vlaamse landbouwers willen meegaan in ons verhaal van bier met lokale ingrediënten. Ook Boortmalt heeft een begeleidingsprogramma voor landbouwers die brouwgerst willen telen.”

Hop uit Poperinge

Brouwerij Huyghe haalt zijn niet-Belgische mout uit Frankrijk, en ook nog uit de UK en uit Denemarken. Die wordt dan gemengd om tot een ideaal eiwitgehalte te komen. “Ook een deel van onze hop wordt sinds een paar jaar opnieuw lokaal geproduceerd. Die komt uit Poperinge, het centrum van de Vlaamse hopteelt. Het aandeel van lokale hop willen we nog opdrijven, maar we zitten voorlopig vast aan enkele langlopende contracten met buitenlandse leveranciers.

Gist kweken we zelf en water halen we uit de bodem. Met lokale hop en lokale gerst zijn zo de 4 hoofdbestanddelen van onze bieren lokaal van oorsprong.”

Abdij van Averbode

De brouwerij uit Melle verwerkt nog meer granen en natuurlijke ingrediënten in zijn bieren. Boekweit, tarwe, haver, spelt, maïs en rijst zijn samen goed voor 600 tot 700 ton per jaar. “We brouwen in Melle het bier van de boerderijabdij van Averbode, maar zij zijn geen leverancier van granen voor ons.

We hebben naast de klassieke fruitbieren nog exotische bieren met bijvoorbeeld mango of banaan. Het zal voor iedereen wel duidelijk zijn dat we die niet in Vlaanderen kunnen oogsten. Wanneer het haalbaar is in verschillende opzichten, gaan we voor lokale producten”, vertelt Filip.

Dagelijks vraag naar bierdraf

“Onze bierdraf - wat overblijft na het brouwen- gaat naar lokale landbouwers die het als veevoer gebruiken. We krijgen dagelijks de vraag of we nog extra bierdraf kunnen of willen verkopen, zelfs voor de productie van biogas, maar we geven er de voorkeur aan om onze bierdraf te verkopen aan één handelaar en aan enkele lokale landbouwers die dat al verwerkten lang voor het zo populair werd als veevoer.

Wij produceren ruim 3.000 ton bierdraf per jaar. De vraag naar bierdraf is gigantisch, omdat het past in het circulaire verhaal dat veehouders willen kunnen schrijven. Als veehouders nog meer bierdraf willen, moet er ook meer bier verkocht worden”, zegt Filip met een knipoog.

De Belg blijft een vrij traditionele bierdrinker. “Er zit weinig evolutie in de voorkeuren. Alcoholvrije bieren lijken wat populairder te worden, maar vormen nog steeds een kleine niche. Als je al een trend wil aanduiden, dan misschien dat de vraag naar iets meer bittere, hoppige bieren toeneemt.”

Het Delirium-bier is nog steeds het topproduct van Brouwerij Huyghe, goed voor 65% van de omzet van het bedrijf. 85% van al het bier dat in Melle gebrouwen wordt, gaat naar het buitenland, met op kop China, de Verenigde Staten en Frankrijk. Je vindt Delirium en de andere bieren van de brouwerij in 110 landen.

Het volume dat in de cafés op vat verkocht wordt, daalt licht in volume. De omzet uit speciaalbieren op fles stijgt evenwel. De Delirium-themacafés, zoals je er ook één vindt in Brussel, slaan bijzonder goed aan in het buitenland.

“Sinds 1986 groeit onze omzet met minstens 10% per jaar. Enkel in 2020 en 2021 was er een dipje. Door de lockdowns waren in België en in al onze exportlanden de cafés gesloten. Daar hebben we lessen uit getrokken en sindsdien zetten we iets meer in op de retail. Voedingswinkels worden niet gesloten als er een pandemie uitbreekt en daar blijft ons product bereikbaar voor de consument. 2022 was opnieuw een topjaar, met een omzetgroei van ruim 20%”, legt Filip uit.

Duurzaamheid is voorlopig geen verkoopsargument

Met lokale landbouwproducten werken en hard inzetten op duurzaamheid biedt Brouwerij Huyghe voorlopig nog geen grote commerciële meerwaarde. “Kleine brouwerijen spelen die aspecten al eens uit in hun marketing. Voor de gemiddelde bierdrinker is smaak en authenticiteit belangrijker dan duurzaamheid, maar dat is geen reden om niets te doen inzake duurzaamheid.

We willen de meest duurzame bierbrouwerij van het land zijn en bij bedrijfsbezoeken staan heel wat mensen soms versteld van de gedrevenheid waarmee wij bezig zijn met het milieu en het klimaat. Dat verwachten ze niet van een grote brouwerij. Wat wij nu doen inzake duurzaamheid, kunnen we vrijwillig doen en op ons eigen tempo. We nemen zo wat voorsprong op praktijken die straks misschien verplicht zullen worden.

We hebben als brouwerij een hart voor de lokale landbouw en we leven mee met de soms zware eisen die hun opgelegd worden, waardoor jonge boeren afhaken en het landbouwareaal slinkt. We stellen ons soms vragen bij al die regeltjes, die soms weinig voeling lijken te hebben met de realiteit ter plaatse. Vele landbouwers in Vlaanderen zitten waarschijnlijk met hetzelfde gevoel.”

Filip Van der Linden

Lees ook in Belgische bieren en sterkedranken

Meer artikelen bekijken