De kunst van het strooien van kunstmest

Met de stijgende kunstmestprijzen en de toenemende beperking van beweegruimte, wordt het steeds crucialer om kunstmest optimaal in te zetten in je teelt.

Of er al dan niet op de juiste manier gestrooid wordt, kunnen we aflezen uit het strooibeeld dat we bekomen na het testen van de strooier. Bij een mooi strooibeeld ontstaat een evenredige verdeling van kunstmest over het veld, zonder over- of onderbemesting op sommige plekken. Dit heeft meerdere voordelen:

- Betere opbrengst & minder legeringsrisico;

- Hogere kwaliteit door juiste eiwit-hoeveelheid in de plant;

- Minder milieubelasting;

- Infectierisico ligt lager;

- Hogere dorscapaciteit;

- Lagere droogkosten;

- Besparing van eigen kosten door verspilling van kunstmest tegen te gaan.

Richtlijnen

Om de strooier correct af te stellen, zijn er enkele belangrijke stappen. Zorg er eerst voor dat de lengte van de hefstangen en de bandenspanning aan beide zijden van de machine gelijk zijn.

Daarnaast is het essentieel om de juiste hefhoogte en hoogte ten opzichte van het gewas te bepalen. Vergeet niet het aftakastoerental af te stemmen op de functie ‘540 E’. Zorg tevens voor een goede afstelling van de topstang om de stabiliteit van de machine te waarborgen.

Houd ten slotte de stabiliteit tijdens het rijden in stand door de stabilisatiekettingen correct aan te spannen.

Op de strooier zelf is de doseerschuif verantwoordelijk voor het regelen van de hoeveelheid kunstmest die op het veld wordt verspreid. Voor een gelijkmatige verdeling is het cruciaal dat de opening van de doseerschuif aan beide kanten gelijk is. Bij elektrisch bediende doseerschuiven vormt dit minder problemen, want deze kunnen nauwkeuriger worden afgesteld.

Ook de doseerpositie – de plaats waar de korrel op de schijf terechtkomt – is belangrijk. Deze bepaalt hoe ver een korrel gegooid wordt. Ten slotte is het moment van openen of sluiten van de doseerschuif cruciaal, zeker op de kopakkers.

Een laatste aandachtspunt is de rotatiesnelheid van de schijf, die afhankelijk is van het aftakastoerental. Het is essentieel om de juiste versnelling en het juiste toerental te gebruiken om een gelijkmatige verspreiding van de kunstmest te waarborgen. Afhankelijk van de werkbreedte moeten de juiste maten van de schijven gekozen worden en dienen de schoepen correct ingesteld te worden.

Onderdelenslijtage nagaan

Om het strooibeeld te optimaliseren is het van belang om de slijtage van de schijven en schoepen te controleren. Is er slijtage te zien, dan resulteert dit in onjuiste plaatsing van de kunstmest op het veld en in een suboptimaal strooipatroon.

Slijtage van het roerwerk belemmert de doorstroom van kunstmest, waardoor de verdeling op het veld ook niet regelmatig zal zijn. Het is daarom belangrijk dat alle elementen van de strooier voorzien zijn een laklaag, coating, kunststof of RVS.

Kwaliteit van de kunstmest

De spreiding in korrelgrootte is een belangrijk aspect van de kwaliteit van de meststof. Een goede kwaliteit meststof bestaat uit veel korrels van dezelfde grootte, aangezien grotere korrels verder zullen vliegen dan kleine. Om de juiste fractiesamenstelling te bepalen, wordt een fractiemeter gebruikt. Over het algemeen betekent een goede verdeling van korrels dat ongeveer 80% in het compartiment 3,3 - 4,7 mm belandt, maar dit hangt ook samen met het type meststof. De overige 20% van de korrels moet evenredig verdeeld zijn over de compartimenten aan weerszijden hiervan. Helemaal links willen we zo weinig mogelijk korrels zien, dit is namelijk het stofcompartiment.

Een tweede kwaliteitsaspect van de meststof is de hardheid van de korrels. Deze kan worden bepaald met behulp van een hardheidsmeter of digitale weegschaal. De korrel wordt vrij ver gegooid en moet dus zeker een kracht van 6 kg kunnen weerstaan. Bij werkbreedtes groter dan 30 m zal dit hoger liggen.

Let op met het gebruik van blends: deze bestaan uit een combinatie van grotere en kleinere korrels. De grote korrels gaan zich aan de zijkanten van de strooier groeperen en de kleine in het midden, waardoor de kleine eerst zullen gestrooid worden bij het openen van de doseerschuif. Bij grotere werkbreedtes worden deze verschillen verder uitvergroot.

Strooien bij de juiste omgevingsomstandigheden

Het strooien van kunstmest wordt afgeraden bij hoge windkracht, zeker wanneer deze hoger is dan 3 Beaufort. Hoe groter de werkbreedte, hoe gevoeliger het strooibeeld is voor windverstoring.

Bij het strooien op hellingen is het strooibeeld verstoord door de zwaartekracht. De strooier hangt scheef en de korrel komt op een andere plaats op de schijf terecht. Om deze verstoring te vermijden, is het raadzaam om de strooihoeveelheid en -richting aan te passen aan de helling. Gebruik geen te grote werkbreedte of maak waar mogelijk gebruik van een snelheidsafhankelijk doseersysteem.

Kantstrooien

Kantstrooien vereist een specifieke instelling. Hierbij kan ‘kant-af’ of ‘kant-op’ gewerkt worden. Bij ‘kant-af’ strooien wordt van de perceelsrand naar het veld toe gegooid, van de kant weg. Het nadeel hierbij is dat er een extra werkgang gecreëerd wordt. Bij het ‘kant-op’ strooien wordt van het perceel naar de rand toe gestrooid op halve werkbreedte. Het nadeel bij ‘kant-op’ strooien is dat de laatste stroken van het perceel onderbemest worden, en dat bij veel kantstrooi-instellingen toch nog mestkorrels over de gewenste rand belanden. Hierdoor doet de landbouwer zelfs verlies, en wordt het milieu belast.

‘Kant-af’ strooien is daarom de geadviseerde werkwijze: er wordt minder verlies gedaan, de laatste stroken worden niet onderbemest en het milieu wordt niet belast. Toch is dit in sommige teelten moeilijker, bijvoorbeeld bij maïs, waar bij ‘kant-af’ strooien geen extra werkgang mogelijk is.

Controle strooiers door experts

In het kader van enkele uitwisselingsmomenten overliep een specialist een vijftal kunstmeststrooiers, zowel bij landbouwers in West-Vlaanderen als bij het Praktijkpunt Landbouw in Herent. Deze resultaten werden vervolgens besproken in Thematische Uitwisselingsmomenten (TUM). De problemen die zich het meest voordeden bij deze evaluatie, zijn weergegeven in figuur 1.

De evaluatie toonde aan dat de meest voorkomende problemen zich voordoen bij het afstellen van de schoepen. Deze fouten worden veroorzaakt door onjuiste instellingen van de vleugels, gaten in de schoepen door slijtage, enzomeer. Waar vervolgens velen nog problemen leken bij te ondervinden, is de horizontale afstelling van de strooier.

Elk van voorgestelde uitdagingen kan nu voorkomen worden met behulp van bovenstaande richtlijnen.

Conclusie

Een gelijkmatige verdeling van kunstmest zorgt niet alleen voor een betere opbrengst, maar ook voor een hogere kwaliteit van de plant, voor minder milieubelasting en voor lagere kosten. Om een mooi strooibeeld te verkrijgen, is het van belang om de strooier af te stellen volgens het strooiboekje of de handleiding van de strooier, om de slijtage te controleren en de kwaliteit van de kunstmest na te gaan. Ideale omstandigheden vinden om te strooien is moeilijk, maar het blijft een belangrijk punt om rekening mee te houden. Tot slot wordt bij kantstrooien geadviseerd om, waar mogelijk, ‘kant-af’ te werken.

Raadpleeg het kennispunt van b3w voor meer informatie.

Zoë Borry en Brecht Catteeuw, B3W