N-VA en Open VLD dienen – zonder cd&v – stikstofdecreet in
Meerderheidspartijen N-VA en Open VLD hebben op 27 juli – zonder coalitiepartner cd&v – een stikstofdecreet ingediend in het Vlaams Parlement. Voor oppositiepartij Vlaams Belang is dit het einde van de Vlaamse regering. De partij vraagt alvast een spoedzitting van het Vlaams Parlement.
N-VA en Open VLD vragen bij het indienen van het decreet meteen ook het advies van de Raad van State om op die manier tijd te winnen. Fractieleiders Willem-Frederik Schiltz en (Open VLD) en Wilfried Vandaele (N-VA) verwijzen naar het Ineos-arrest dat aanzet tot urgent handelen. Cd&v dient het decreet niet mee in omdat de partij blijft vasthouden aan haar eisen rond de MER, maar verzet zich ook niet tegen de démarche van de coalitiepartners. Minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) trekt haar nieuwe – strengere – ministeriële instructie in.
Bijna 2 weken (op 14 juli) geleden trok de Vlaamse regering met een stikstofpatstelling het zomerreces in. Minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) wilde het stikstofdecreet, met daarin de maatregelen van het stikstofakkoord van maart, laten goedkeuren in de regering. Coalitiepartner cd&v weigerde het licht op groen te zetten zolang er niet meer duidelijkheid was over het milieuonderzoek naar 2 essentiële cd&v-eisen (het salderen tussen bedrijven en de versoepeling van vergunningsdrempels). De regering-Jambon trok zonder akkoord de zomer in.
Maar door het Ineos-arrest, waarbij op 20 juli de vergunning voor de ethaankraker in de Antwerpse haven werd vernietigd, kwam de hele stikstofdiscussie in een nieuwe stroomversnelling. Er gingen stemmen op om versneld in te grijpen.
N-VA en Open VLD slaan de handen in elkaar
Daarom komt er nu een opvallend initiatief vanuit het Vlaams Parlement. Fractieleiders Willem-Frederik Schiltz (Open VLD) en Wilfried Vandaele (N-VA) hebben op 27 juli, met de steun en de handtekening van hun partijvoorzitters Tom Ongena (Open VLD) en Bart De Wever (N-VA), een stikstofdecreet ingediend in het parlement.
Volgens de indieners is het voorstel conform de afspraken gemaakt binnen de Vlaamse regering en wordt er ook meteen een advies van de Raad van State gevraagd. “Met dit parlementaire initiatief wordt 6 tot 8 maanden tijd gewonnen en kan de rechtszekerheid versneld worden hersteld”, luidt de redenering. Het stikstofdossier verhuist daarmee ook grotendeels van de tafel van de regering-Jambon naar het parlement.
Cd&v neemt akte van standpunt coalitiepartners
Cd&v dient het voorstel niet mee in. Voor de partij moet in het belang van de gehele economie de onzekerheid rond stikstof zo snel mogelijk stoppen. “Maar er moet ook een kader komen dat de toets van de rechtbanken kan doorstaan”, zegt cd&v-fractieleider Peter Van Rompuy.
"Ik neem akte van de beslissing van de collega's van de N-VA en de Open VLD. Door deze procedurele stap willen zij het advies van de Raad van State versneld verkrijgen over het gehele decreet”, klinkt het. "Eenmaal het advies van de Raad van State binnen is, kunnen de gesprekken in de schoot van de Vlaamse regering hervat worden om zo snel mogelijk te komen tot een juridisch robuust, definitief stikstofdecreet.”
De cd&v-fractie dient het voorstel van decreet niet mee in omdat er ten opzichte van het stikstofakkoord van 10 maart niets is veranderd. “We hebben toen de steun afhankelijk gemaakt van een onderzoek naar de milieueffecten van 2 essentiële punten, die vooral voor jonge landbouwers perspectief moeten creëren. Het gaat dan om het salderen tussen bedrijven en een gelijkere behandeling in de vergunningsdrempels op basis van de passende beoordeling. Minister-President Jambon heeft ons verzekerd dat hij werk blijft maken van een zo snel mogelijke opstart van een milieueffectenonderzoek naar die 2 punten. Die 2 punten die belangrijk zijn voor de landbouw kunnen op elk moment per amendement aan het decreet worden toegevoegd”, meent Van Rompuy.
Robuust stikstofkader gewenst
Van Rompuy: “Ook wij hechten veel belang aan de industriële cluster rond de haven van Antwerpen. Mede daarom hebben wij in het verleden financiële steun verleend aan het project vanuit de Vlaamse regering. “Onze lezing van het Ineos-arrest is evenwel dat de Raad van de bevoegde minister een beslissing vraagt die gebaseerd is op een concrete en gedetailleerde passende beoordeling. Dat wil zeggen een onderzoek op grond van wetenschappelijke kennis over de effecten van de bijkomende stikstofuitstoot op het natuurgebied Brabantse Wal. Het advies van de Raad van State kan daarover hopelijk klaarheid brengen.”
Het Ineos-project is een belangrijke investering voor de Vlaamse economie en voor de verduurzaming van onze chemische cluster. “Niet alleen zij, maar alle bedrijven en ondernemers mogen van een overheid een robuust vergunningskader verwachten. Dat is en blijft de collectieve opdracht waaraan we de komende weken en maanden samen zullen werken”, besluit Van Rompuy.
Intrekking ministeriële instructie
Niet onbelangrijk: de recente ministeriële instructie van minister van Omgeving Zuhal Demir wordt ingetrokken. Minister Demir nam die (verstrengde) instructie na het uitblijven van een akkoord binnen de regering naar eigen zeggen om een vergunningstop te vermijden. Boerenbond en ABS trokken intussen al naar de Raad van State tegen de instructie. Als reden voor de intrekking van de instructie wordt verwezen naar het Ineos-arrest, waarin staat dat er een regelgevend kader (dus een decreet) nodig is voor het beoordelingskader en de verankering van vergunningsdrempels.
Het is duidelijk dat het Ineos-arrest voor een stroomstoot heeft gezorgd. “Het arrest noopt tot urgent handelen”, zeggen Vandaele en Schiltz. Zij verwijzen ook naar andere grote dossiers zoals de luchthaven van Zaventem. Om een vergunningsvacuüm te vermijden, hopen de 2 partijen met hun démarche het stikstofdossier gedeblokkeerd te krijgen.
Nog ruimte voor overleg
Vlaams minister van Landbouw en Economie, Jo Brouns, zeg in ‘De Wereld Vandaag’ dat hij gelooft dat de partijen nog zaken kunnen bespreken na het advies van de Raad van State. "Dit dossier is moeilijk, het voelt vaak als hard tegen onzacht. Maar hoe dan ook moeten wij als cd&v consequent blijven en blijven strijden voor de punten waar wij in geloven. Dat kan enkel als we allemaal samen aan tafel zitten."
Wat als Open VLD en N-VA op zoek gaan naar andere partijen en met een wisselmeerderheid tot een akkoord komen? "Dat is niet wat ons beloofd werd. Moest het toch zover komen, moeten wij misschien ook zoeken naar partijen die zich kunnen vinden in onze positie bij andere dossiers zoals de kinderbijslag. Maar ik hoop vooral dat de afspraken die gemaakt zijn, worden nageleefd."
Oppositiepartijen hebben veel vraagtekens over werking van deze Vlaamse regering
Oppositiepartij Vlaams Belang vraagt als reactie op de indiening van het stikstofdecreet een spoedzitting van het Vlaams Parlement. "Er is duidelijk geen Vlaamse regering meer", zegt Vlaams fractieleider Chris Janssens (Vlaams Belang). “Dit slaat de coalitie definitief aan diggelen. Terwijl ze onze boeren in complete onzekerheid stort, vertrekt de Vlaamse regering nu gezellig op verlof. De regering moet uit reces teruggeroepen worden en het Vlaams Parlement moet in spoed bijeenkomen.”
Ook Vlaams Parlementslid Stefaan Sintobin veroordeelt de gang van zaken. "Het stikstofdecreet zoals het nu voorligt, betekent een ramp voor de Vlaamse landbouw", zegt hij. "Onze boeren worden met de rug tegen de muur gezet door deze politieke spelletjes."
De situatie doet ook bij Groen-fractieleider Mieke Schauvliege de wenkbrauwen fronsen. “De ene ongeziene situatie volgt de andere op in dit dossier. Met in de nieuwste aflevering N-VA en Open VLD die cd&v buitenspel zetten. Qua politiek steekspel kan dat tellen, maar of onze natuur en onze familiale landbouw hiermee gered is, dat is nog maar de vraag”, zegt Schauvliege in een eerste reactie.
Ze kijkt met grote ogen naar de nieuwe stikstofwending. Zij ziet in de demarche van Open VLD en N-VA een poging om de impasse te doorbreken. Of dat ook zal lukken, is voor Schauvliege nog onduidelijk. “Als we onze natuur willen redden en onze landbouwers perspectief willen bieden, dan moet de stikstofuitstoot naar beneden. Zo lang dat niet verankerd ligt in een decreet en die reductie dus niet wettelijk afdwingbaar is, zal dit circus blijven duren”, vreest de Groen-politica. De wettelijke verankering van die reductiedoelstelling is voor de groenen een absolute voorwaarde is om het decreet goed te kunnen keuren.
Dat het parlement het stikstofdossier met deze noodgreep naar zich toe trekt, is voor Schauvliege een bewijs dat de Vlaamse regering niet kan besturen. “Jambon is niet gewoon een zwakke regeringsleider, hij heeft gewoonweg geen regering meer.”
Boerenbond verwoordt ongeloof van boeren
“De Boerenbond zal nooit aanvaarden dat de landbouwsector op slot gaat om ruim baan te geven aan grote prestigeprojecten”, dat zei Lode Ceyssens, de voorzitter van de landbouworganisatie, vrijdag in De Ochtend op Radio 1.
Het stoot Ceyssens tegen de borst dat de demarche van N-VA en Open VLD er komt op het moment dat INEOS-baas Jim Ratcliffe naar Vlaanderen kwam om de toekomst van zijn miljardeninvestering te bespreken. Volgens Het Laatste Nieuws had hij een ontmoeting met onder andere Antwerps burgemeester Bart De Wever (N-VA) en Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA), die daarvoor zelfs terug uit vakantie kwam. Premier Alexander De Croo (Open VLD) nam digitaal deel aan het gesprek.
"We zijn niet snel meer verrast, maar het ongeloof bij onze boeren was zeer groot", reageert de Boerenbond-voorzitter. "We hebben meer dan 20.000 bezwaren geformuleerd die onder de mat geveegd zijn. We hebben voorstellen voor oplossingen geformuleerd, waar niets mee gedaan is. We hebben met meer dan 3.000 tractoren in Brussel gestaan, maar we zijn niet gehoord. Dan komt er een namiddag een rijke Brit naar Vlaanderen afgezakt en prompt wordt een voorstel van decreet ingediend in het Vlaams parlement."
Over dat voorstel van decreet kan Ceyssens nog niets zeggen, aangezien de tekst nog niet beschikbaar is. Hij herhaalt de 2 punten die voor de Boerenbond belangrijk zijn: het extern salderen (het principe waardoor de uitstootrechten van een stoppende landbouwer deels kunnen doorschuiven naar andere boeren, red.) en het wegwerken van de onvergunbaarheiddrempels. Het is momenteel nog onduidelijk of die zaken zijn opgenomen in het voorstel van decreet.
Ceyssens benadrukt dat de landbouwsector al jaren in onzekerheid leeft, sinds het debat over stikstof gestart is. Het manoeuvre van N-VA en Open VLD heeft volgens hem niet meteen impact op de landbouwers. "En eerlijk, het zal ons worst wezen wie er uiteindelijk discussieert over een toekomstkader voor onze boeren, of dat nu de regering is of het parlement, als er maar toekomst voor onze boeren is."
