Glyfosaat blijft grote boosdoener voor Groen
Mieke Schauvliege (Groen) wil het gebruik van glyfosaat volledig uitfaseren in de landbouw. Ze wil ook dat België zich verzet tegen de Europese verlenging van de toelating van glyfosaat.
In de commissievergadering Leefmilieu van het Vlaams Parlement van 3 oktober stelde minister Zuhal Demir (N-VA) een aanzienlijke vermindering van het gebruik van glyfosaat vast. In Vlaanderen is in 2015 5.800 kg glyfosaatgebruik gerapporteerd in het kader van gebruik op basis van afwijkingen. Vorig jaar was dat nog 1.300 kg.
Infrabel belangrijke gebruiker
Onder de voorbeelden van afwijkingen in gevallen waarbij nog glyfosaat wordt ingezet, vernoemde de minister de stengelinjectie van de Japanse duizendknoop, het onderhoud van sporen voor trein- of tramverkeer en de airside infrastructuur van de luchthavens.
Demir verduidelijkte dat voor situaties waarbij een onevenredig hoge kost van pesticidevrij beheer zich kan voordoen als motivatie voor een afwijking het vooral de complete renovatie van natuurgrasvelden voor sport betreft. Daarbij kan volgens de minister glyfosaat ingezet worden, maar die situatie komt volgens haar heel zelden voor.
Infrabel blijft momenteel wel een belangrijke gebruiker van middelen op basis van glyfosaat. Het beschikt daartoe over een afwijking die loopt tot eind dit jaar.
Groot risico
In het vooruitzicht van de op 11 oktober geplande stemming op Europees niveau over de nieuwe verlenging van het verdelgingsmiddel glyfosaat wees parlementslid Mieke Schauvliege (Groen) tijdens de bijeenkomst van de commissie Leefmilieu op het groot risico voor de gezondheid van al wie in aanraking komt met het middel.
Ze verwees naar de open brief van Bond Beter Leefmilieu, met de steun van onder andere BioForum en Boerenforum, waarin de Belgische beleidsmakers gevraagd wordt hun verantwoordelijkheid te nemen door tegen een verlenging van de vergunning van glyfosaat te stemmen. In de open brief wordt ook gevraagd om meer ondersteuning te geven aan landbouw met minder pesticiden. De toxicologische effecten van glyfosaat voor bijen en bestuivers zijn volgens Schauvliege voldoende aangetoond. Maar ook andere dieren, zoals verschillende vis- en vogelsoorten, lijden er volgens haar onder.
Zo mogelijk nog erger vindt Schauvliege het grote risico voor de gezondheid van al wie in aanraking komt met het middel. De onkruidverdelger glyfosaat wordt in Vlaanderen in 42% van de urinestalen van jongeren aangetroffen. De Belgische Hoge Gezondheidsraad maakt zich zorgen over het gebruik van pesticiden in het algemeen en van glyfosaat in het bijzonder. “Het risico is dus vooral groot voor boeren”, betoogt Mieke Schauvliege.
Uitfaseren in landbouw
De European Federation of Food, Agriculture and Tourism Trade Unions (EFFAT), een koepelorganisatie van meer dan 100 vakbonden die onder andere landbouwers en loonwerkers in Europa vertegenwoordigt, riep in 2021 al op om een volledige ban van glyfosaat te beslissen. Personen die langdurig beroepsmatig worden blootgesteld aan hogere doses pesticiden, lopen volgens een aantal studies gemiddeld meer risico op de ziekte van Parkinson.
Schauvliege vindt dat het dus voor de hand ligt om glyfosaat uit te faseren in de landbouw. Een blijvende blootstelling van burgers, boeren en milieu aan deze risicovolle stof moet volgens haar vermeden worden. De Vlaamse Regering heeft vroeger al onkruidverdelgers die glyfosaat bevatten, verboden voor gebruik in tuinen, opritten, stoepen, terrassen en andere verhardingen. Er bestaan volgens haar voldoende alternatieven voor glyfosaat.
Dus wilde de interpellante graag van minister Demir vernemen of de Vlaamse Regering zou aandringen op een Belgisch verzet tegen een nieuwe verlenging van de Europese toelating voor glyfosaat. Ze informeerde ook naar eventuele verdere stappen van de Vlaamse Regering om het gebruik van glyfosaat in de Vlaamse land- en tuinbouw uit te faseren.
Vlaams Regering onbevoegd
Minister Zuhal Demir schopte de bal naar het kamp van de Federale Regering die bevoegd is om een Belgisch standpunt in te nemen. De Vlaamse Regering heeft geen bevoegdheid om te stemmen over een mogelijke verlenging, of wat dan ook, rond glyfosaat.
Minister Demir bevestigde dat het gebruik van glyfosaat door particulieren sinds 2017 niet meer mogelijk is. Dat Vlaamse verbod werd gevolgd door een federaal opgelegd verbod op de verkoop van synthetische herbiciden aan niet-professionelen. De handhaving van het naleven van het Vlaamse verbod situeert zich bij de lokale toezichthouders. De handhaving van het federaal opgelegde verkoopverbod draagt er volgens haar in belangrijke mate toe bij dat niet-professionele gebruikers geen middelen met glyfosaat meer kunnen bekomen en dus ook niet meer kunnen gebruiken.
Alternatieven
Op de vraag of de Vlaamse Regering in voldoende mate het onderzoek en de ontwikkeling van alternatieven voor glyfosaat ondersteunt stelt Demir vast dat er binnen haar beleidsdomein geen specifieke middelen voorzien zijn voor de ontwikkeling van alternatieven. De binnen het beleidsdomein voorziene toekenning van specifieke en in de tijd beperkte afwijkingen, vormt volgens de minister alvast een belangrijke stimulans om op zoek te gaan naar middelen en methoden die producten op basis van glyfosaat kunnen vervangen. Het is minister Demir bekend dat er binnen het beleidsdomein Landbouw via GLB-hefbomen (gemeenschappelijk landbouwbeleid) alternatieven gestimuleerd worden.
Pesticidenplan
In de rand van de problematiek rond glyfosaat informeerde Schauvliege ook nog naar het Vlaams pesticidenplan dat er al een hele tijd had moeten zijn. Minister Demir hoopt het pesticidenplan tegen het einde van deze maand of halverwege november te kunnen afronden.
