Maatregelen en technieken voor ammoniakreductie in varkens- en pluimveesector
Binnen het nieuwe Interreg-project Rambo, wat staat voor Reductie van AMmoniakemissies via Brongerichte en flankerende Oplossingen, willen onderzoekers maatregelen en technieken ontwikkelen die varkens- en pluimveehouders in staat stellen om hun ammoniakuitstoot aanzienlijk te verminderen.
Het project richt zich vooral op traditionele en/of niet-ammoniakemissiearme stallen. Bepaalde technieken zullen ook interessant zijn om aanvullend toe te passen in ammoniakemissiearme stallen. Er wordt onder andere gekeken naar verbeteringen op het gebied van voeding, huisvesting, stalklimaat en management. Daarvoor worden test- en demolocaties opgezet, onder andere op het Proefbedrijf Pluimveehouderij. Op 6 november werd daar het project afgetrapt. In die stallen worden al enkele maatregelen en technieken getest.
Enkele voorbeelden van technieken die getest zullen worden op de demo- en testlocaties zijn: betaalbare meetstrategieën voor continue lucht-emissiemonitoring, dagontmesting bij varkens, en het gebruik van kleimineralen bij pluimvee.
Landbouwers optimaal betrekken
Lisa Dejonghe van Inagro lichtte tijdens de kick-off van dit project het belang ervan toe. “We bekijken niet enkel hoe we de ammoniakuitstoot kunnen doen dalen, maar we staan ook stil bij eventuele neveneffecten van de maatregelen, bijvoorbeeld dierenwelzijn, impact op het vlak van andere emissies zoals methaan en geur… Zo is het niet altijd gemakkelijk om reductie van stikstof te combineren met een optimaal welzijn.
We zullen er ook op inzetten om landbouwers maximaal bij het project te betrekken. Vanuit het project zullen we de beste technieken delen en veehouders de juiste kennis en tools bieden om de ammoniakemissie op hun bedrijf te reduceren. Dat doen we door het organiseren van workshops, demonstraties en open dagen, maar ook van individuele begeleiding voor veehouders. We vinden het ook heel belangrijk dat de technieken haalbaar zijn, waardoor we veel feedback zullen vragen vanuit de praktijk.”
Interreg-project
Het Interreg Vlaanderen-Nederland project Rambo is een samenwerking tussen Inagro, Proefbedrijf Pluimveehouderij, Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO), Boerenbond, Zuidelijke Land- en Tuinbouworganisatie (ZLTO), De Hoeve Innovatie en Poortershaven. Het project ging officieel van start op 1 september 2023 en loopt tot eind augustus 2026.
Bart Naeyaert, gedeputeerde voor Landbouw in West-Vlaanderen: “Het stikstofverhaal is superbelangrijk voor België en Nederland. Bedrijven kunnen niet gegijzeld worden door discussies op Vlaams niveau. Daarom willen we met dit project de veehouders steunen in hun zoektocht naar milieuvriendelijkere en vooral haalbare oplossingen die de stikstofuitstoot van hun bedrijf verminderen.”
Kathleen Helsen, gedeputeerde voor Landbouw in Antwerpen vulde aan: “Het zal niet het beleid zijn dat de kwaliteit van de toekomstige landbouwsector verzekert, maar het zal de sector zelf zijn die daarvoor zorgt. Het is cruciaal om als sector niet stil te zitten, ongeacht wat zich afspeelt op beleidsmatig vlak. Het is mooi om te zien hoeveel initiatieven op poten worden gezet in deze onzekere tijden.”
Rambo gaat internationaal
Het Rambo-project gaat internationaal, want ook Nederlandse onderzoekers zijn erbij betrokken. Arno van Son, bestuurslid ZLTO (NL): “Het is mooi om te zien dat er ook in België voor de landbouwsector gestreden wordt, net als in Nederland. We zijn blij dat we ook in Nederland ons steentje kunnen bijdragen aan het Rambo-project. Het is mooi dat er niet enkel onderzoek wordt gedaan naar enkel de technieken, maar dat het project zich ook richt op bijvoorbeeld managementmaatregelen en op dierenwelzijn. Ik geloof sterk in de grensoverschrijdende kracht die achter dit project zit. We zullen samen met Vlaanderen nog mooie stappen kunnen zetten.”
Onderzoek in de praktijk
Het Proefbedrijf Pluimveehouderij zal zowel in de leghennenstal als de vleeskuikenstallen onderzoek uitvoeren om de ammoniakemissie te reduceren. Gelijkaardig onderzoek bij varkens wordt uitgevoerd bij ILVO Varkenscampus en De Hoeve Innovatie (zowel vleesvarkens als zeugen).
Daarvoor is in de eerste plaats een meetinstallatie voor ammoniakemissies nodig: in samenspraak met ILVO worden de stallen uitgerust met betaalbare meetinstrumenten om een continue ammoniakmonitoring mogelijk te maken.
Via een online bevraging hebben de projectpartners een reeks van maatregelen en technieken voor ammoniakreductie opgevraagd bij het brede publiek. Een selectie uit de 52 inzendingen werd tijdens de kick-off van het project voorgelegd aan de aanwezigen tijdens de klankbordgroep in de namiddag. In verschillende break-outgroepjes werden de geselecteerde maatregelen afgetoetst op het vlak van effectiviteit, inpasbaarheid, economische haalbaarheid, voor- en nadelen en borging van de techniek.
In de komende 3 jaar zullen verschillende maatregelen geëvalueerd worden. Meer specifiek worden er bij pluimvee verschillende strooiselmaterialen, voedingsadditieven, klimaatinstellingen en genetische lijnen ingezet in de proeven. Bij de varkens zullen onder andere proeven gebeuren met dagontmesting, vrijloopkraamhokken, luchtfilter met zeolieten, … In de evaluatie worden de neveneffecten op dierprestaties (productie, dierengezondheid en -welzijn), kosten (installatie en onderhoud), evenals andere emissies zoals methaan, geur en stof meegenomen.
Wie meer wil weten kan op de hoogte blijven van het onderzoek en van de acctiviteiten van het Rambo-project via de projectwebsite https://interregvlaned.eu/rambo.
