Europese tractorverkoop daalde in 2023
In Europa werden er vorig jaar in totaal zo’n 211.700 verkopen van nieuwe tractoren geregistreerd. Dat meldt CEMA, de Europese federatie van landbouwmachineproducenten.
CEMA baseert zich voor de cijfers over de tractorverkoop op data aangeleverd door nationale autoriteiten. Van de 211.700 nieuw verkochte tractoren denkt CEMA dat het om 158.100 landbouwtractoren gaat. 26.200 tractoren hebben een vermogen onder de 50 pk (37 kW) en 131.900 stuks hebben een motorvermogen van meer dan 50 pk (of meer dan 38 kW).
Dan is er nog een aanzienlijk aandeel in voornoemd cijfer van 211.700, dat bestaat uit een divers assortiment voertuigen, zoals quads, buggy’s, dienstvoertuigen, verreikers en andere voertuigen die soms ingeschreven worden als tractor en zo bijgerekend worden bij de registraties van nieuwe verkopen.
4,9 % minder dan in 2022
Vorig jaar lag de verkoop van nieuwe tractoren in Europa zo’n 4,9% lager ten opzichte van 2022. De verkoop lag hiermee lichtjes onder het vijfjarige gemiddelde. In de eerste jaarhelft of gedurende de eerste 6 maanden van 2023 lag de verkoop maar heel lichtjes lager dan in 2022. Pas in de tweede jaarhelft van 2023 werd de gedaalde verkoop echt gemerkt. Van juli tot december 2023 lag de verkoop zo’n 10 % lager dan in dezelfde periode in 2022. De verlaagde registraties van nieuwe verkopen ligt dus ook lager dan het traditionele seizoensgemiddelde.
Een van de redenen waarom de verkoop van nieuwe landbouwtractoren in de eerste jaarhelft van 2023 goed standhield, is dat fabrikanten bezig waren met het inhalen van de orderachterstand die in 2021 en 2022 was opgebouwd. Deze achterstand was het gevolg van de Covid-19-pandemie en van de wereldwijde verstoorde toeleveringsketen van onderdelen. Dit werd opgevolgd door problemen die voortvloeiden uit de Russische invasie in Oekraïne.
Halverwege vorig jaar draaide de toeleveringsketen richting tractorfabrikanten grotendeels op een terug normaal niveau. De geregistreerde verkoop van nieuwe tractoren gaf vanaf dan een betere indicatie van de daadwerkelijke marktvraag.
Dalende landbouwprijzen, stijgende inputkosten
Zoals steeds is de vraag naar tractoren en andere landbouwmachines nauw verbonden met het inkomen van de landbouwer. De prijzen voor de meeste landbouwgrondstoffen stegen in 2022 als gevolg van de Russische invasie in Oekraïne. Daardoor ontstonden zorgen over de prijzen en beschikbaarheid van vooral granen en oliehoudende zaden. Dat had een domino-effect op de prijs van veevoer, waardoor ook de prijzen voor dierlijke producten hoger werden. Deze beweging ondersteunde het landbouwinkomen en zorgde op zijn beurt voor een extra vraag naar machines.
Landbouwgrondstoffen kenden een torenhoge prijszetting, met een piek in de zomer van 2022. Sindsdien is een daling ingezet. Ondanks een daling in prijs blijven de kosten van inputmiddelen (veevoer, kunstmest, brandstof, energie) voor landbouwers hoog. Ze zijn niet meer zo hoog, maar nog steeds hoger dan in 2021 en de periode ervoor.
Landbouwers in vele delen van Europa werden het voorbije jaar ook getroffen door ongunstige weersomstandigheden. In combinatie met dalende landbouwgrondstoffenprijzen en hoge inputkosten betekent dit dat landbouwinkomens onder druk komen te staan. Dit alles heeft volgens CEMA onvermijdelijk gevolgen voor de investeringsbereidheid in tractoren en machines bij boeren. Ze schrijven hier dan ook aan toe waarom de tractorverkoop daalde in de tweede helft van 2023. Zoals steeds zijn er nog lokale factoren die een invloed hebben op de specifieke marktomstandigheden voor individuele landen.
Meer tractoren verkocht aan de top van het vermogensbereik
Hoewel er in 2023 minder nieuwe tractorverkopen zijn geregistreerd, geldt dat niet voor iedere vermogenscategorie. Zodra de vermogensgrens van ongeveer 175 pk (132 kW) in beeld komt, wordt er een groei in verkoop genoteerd. Jaar na jaar stijgt de verkoop van tractoren met groter vermogen, terwijl de verkoop van tractoren met het vermogenssegment van 80 tot 175 pk daalde. Toch is dit laatste segment nog heel belangrijk en vormen ze bijna de helft van de markt van nieuw verkochte tractoren.
De verkoop van het tractorensegment met een vermogen onder de 60 kW of 82 pk daalde. Toch is er bij de echt kleine vermogens enige groei merkbaar. CEMA geeft in zijn rapportering weer dat de genoemde cijfers waarschijnlijk een onderschatting zijn van de totale omvang van de markt voor tractoren met een laag vermogen. Aangezien deze niet allemaal op de openbare weg worden gebruikt, moeten ze in sommige landen niet ingeschreven worden. Bijgevolg is er geen officiële registratie en zitten deze niet in de data die de lokale overheden rapporteren aan CEMA.
Opmerkelijke landverschillen in Europa
Niet alle landen van Europa registreerden in 2023 een daling van de tractorverkoop. De 2 grootste afzetmarkten binnen Europa, zijnde Duitsland en Frankrijk, rapporteerden een lichte stijging. Hun gezamenlijk aandeel in de Europese tractorverkoop steeg naar 41%. Ook in het Verenigd Koninkrijk werd er vorig jaar een iets hogere verkoop geregistreerd. In de andere 4 topmarkten – Italië, Polen, Spanje en Oostenrijk – lagen de registraties dan weer iets lager in 2023 ten opzichte van 2022.
Sommige landen hebben het afgelopen jaar te lijden gehad onder bijzonder uitdagende weersomstandigheden en/of wijzigingen in overheidssubsidies voor de aankoop van nieuwe tractoren en machines.
Duitsland en Frankrijk: de 2 grootste markten
In Duitsland lag de tractorverkoop vorig jaar op hetzelfde goede niveau als in 2022. In totaal werden 30.336 verkopen van nieuwe tractoren geregistreerd, waarvan er 28.881 geclassificeerd werden als landbouwtrekkers. Het cumulatieve jaarresultaat laat een minimale verandering zien ten opzichte van 2022. De markt voor kleinere landbouwtrekkers tot 52 pk (38 kW) kromp met 4%, terwijl er in de grotere vermogensklassen een lichte stijging was. Vanaf de tweede helft van 2023 was er duidelijk een vertraging van de Duitse tractorverkoop zichtbaar.
In Frankrijk steeg de tractorverkoop vorig jaar met 2 % ten opzichte van het jaar voordien tot 36.396 stuks. Dat is volgens CEMA het hoogste niveau sinds 2014. Standaardlandbouwtractoren verkochten goed, alsook de tractoren die ingezet werden voor het onderhoud van openbaar groen. Wijngaard- en boomgaardtractoren verkochten dan weer veel minder goed.
Italiaanse tractormarkt kromp
Italië kende een ongunstige economische situatie, gecombineerd met vertraagde overheidssteun voor nieuwe landbouwmachines. Dat laat zich merken in de cijfers. De Italiaanse tractormarkt kromp in 2023, maar er moet opgemerkt worden dat er de 2 jaren ervoor hoge tractorvolumes vermarkt werden. Uit de registratiegegevens blijkt een daling van 13%. Vooral het tractorsegment van 78 tot 178 pk werd zwaar getroffen (-23%) en tractoren boven 178 pk (-14%). De categorie met laag vermogen, van 28 tot 77 pk, liet een kleinere krimp zien (-5%).
Het vermogensbereik van 0-26 pk kende een stijging van het aantal registraties met 63%. Deze positieve trend voor kleine tractoren is deels te danken aan een wijziging van de nationale Italiaanse wegcode, waardoor niet-professionele boeren landbouwmachines kunnen registreren.
In Groot-Brittannië lag het totaal aantal verkochte landbouwtrekkers in 2023, 2% hoger dan het jaar ervoor. Na een groei van bijna 5% in de eerste helft van het jaar, daalde de markt beperkt in de tweede jaarhelft, maar vooral in het laatste kwartaal (-7%). Met uitzondering van het door de pandemie getroffen jaar 2020 is de Britse tractormarkt de laatste tijd opmerkelijk stabiel geweest. Het verkoopvolume lag er de voorbije jaren doorgaans rond 13.000 tot 14.000 stuks.
De groei vorig jaar was vooral te zien aan de boven- en onderkant van het vermogensbereik, met 15% meer machines boven de 160 pk en 8% meer onder de 90 pk, maar daartussenin 13% minder. Omdat de groei vooral aan de top van het vermogensbereik plaatsvond, steeg het gemiddelde vermogen van de in 2023 geregistreerde landbouwtrekkers tot 157,7 pk, wat ruim 4 pk meer was dan in 2022 en beter dan het vorige record uit 2020.
Weer en subsidies beïnvloedden verkoop in Spanje
In Spanje bereikte de tractormarkt het laagste niveau ooit gemeten. Dit is het gevolg van de impact van verschillende factoren. Zo was er een ernstige droogte vorig jaar. CEMA rapporteert ook een terugval in de markt van gebruikte tractoren met 5%. De verkoop van verreikers, quads en andere voertuigen die als tractor kunnen ingeschreven worden, steeg dan weer. Toch kunnen deze verkopen de daling van de tractorverkoop niet opvangen.
De verkoop van smalspoortractoren daalde vorig jaar in Spanje met 36% als gevolg van de implementatie van de nieuwe emissienorm, terwijl de verkoop van standaardtrekkers met slechts 3% daalde.
De Spaanse overheid geeft een belangrijke subsidie aan landbouwers die investeren in precisielandbouwtechnologie. Dat had een opmerkelijke impact op de tractorverkoop in Spanje van 2022 en 2023. Sommige boeren stelden hun aankoop bewust uit, in afwachting van de subsidies. Midden 2023 werd een tweede deel van het subsidiebudget vrijgemaakt, wat zich dan ook laat zien in de verkoop. De markt lijkt in de tweede jaarhelft van 2023 ook hernomen door de effectieve inschrijving van tractoren die het jaar voordien waren verkocht en gesubsidieerd, maar nog niet uitgeleverd.
In Polen werden er vorig jaar 10.300 nieuwe tractoren verkocht, 12 % minder dan in 2022. Dat is voor het tweede jaar op rij een daling, terwijl moet opgemerkt worden dat de Poolse tractorverkoop in 2021 een record brak.
De Poolse boeren maken zich zorgen om stijgende energieprijzen, inflatie, onzekerheid in verband met de oorlog in Oekraïne en problemen met de verkoop van landbouwproducten (bijvoorbeeld graan). Dit creëert pessimistische toekomstvoorspellingen in het land.
Stikstofperikelen beïnvloedden situatie in België en Nederland
Voor België is Fedagrim verantwoordelijk om het aantal verkochte landbouwtractoren aan CEMA door te geven. Voor 2023 gaven zij 2.788 verkochte nieuwe tractoren door, 8 % minder dan in 2022. Deze daling is misschien niet abnormaal, aangezien 2021, aangewakkerd door de pandemie, een recordjaar was in termen van verkoop in alle vermogensklassen.
Het lijkt erop dat de markt zich aan het aanpassen is en dat die terugkeert naar het niveau van vóór de hoogconjunctuur. Bovendien blijkt uit een vergelijking met voorgaande jaren dat de verkoop in 2023, hoewel met bijna 300 eenheden gedaald ten opzichte van 2022, vergelijkbaar is met wat werd waargenomen in 2018 en 2019, vóór de Covid-19-pandemie.
De markt voor tractoren van meer dan 50 pk daalde met 11%, maar de daling bij tractoren van minder dan 50 pk was niet zo groot, slechts 6,5%. In 2021 en 2022 nam deze markt al gevoelig af. Vermeld moet worden dat deze ‘kleine’ tractoren niet consequent worden ingeschreven. Dat is geen verplichting als ze niet op het openbaar domein worden gebruikt en enkel inzet kennen op privéterrein. Daardoor is niet iedere verkochte ‘kleine’ tractor opgenomen in de verkoopstatistieken.
Fedagrim rapporteerde aan CEMA de onzekerheden die volgen op de ‘stikstofproblematiek’ in Vlaanderen. Dat verklaart deels de afgenomen investeringsbereidheid bij landbouwers en de mindere tractorverkoop.
Fedecom, de Nederlandse evenknie van Fedagrim bij ons, rapporteerde in 2023 maar liefst 2.662 verkochte tractoren in Nederland, die verhandeld zijn via de officiële kanalen. Ze melden dat Nederland de voorbije 4 jaar een kleine groei zag voor tractoren met een vermogen boven 45 kW/62 pk. In het segment onder deze vermogensgrens bedraagt het officieel aantal verkochte trekkers 761 stuks. Dat is voor het zesde jaar op rij een stijging.
Sectororganisatie Fedcom meldt dat de cijfers in het compacte segment lager zijn dan het werkelijke totaal. Dit komt omdat niet alle tractorimporteurs deelnemen aan hun statistieken. De toename van het aantal trekkers boven de 45 kW/62 pk is opmerkelijk, gezien de slechte marktomstandigheden. Fedecom meldt onzekerheid in de hele agrarische sector, onduidelijke wet- en regelgeving en het ontbreken van duidelijk beleid als het bijvoorbeeld om ‘stikstof’ gaat. Dit alles heeft geen positieve invloed op de verkoopcijfers.
Oostenrijk en Turkije tot slot
De tractorenmarkt in Oostenrijk is nog steeds groeiend, maar minder snel en met 7% gedaald in 2023 ten opzichte van 2022. De markt ligt nog steeds hoger dan in het pre-Covid-jaar 2019. Materialen en componenten om tractoren te assembleren zijn makkelijker beschikbaar, de prijzen ervoor stijgen wel nog steeds, maar minder stevig. De markt is teruggekeerd naar een normalere situatie, maar nu de landbouwinkomens zijn gedaald, is het slechts in beperkte mate mogelijk geweest om prijsstijgingen door te rekenen aan eindklanten.
Turkije noteerde vorig jaar 77.901 verkopen van nieuwe tractoren. Daarmee is de verkoop met 16% gestegen ten opzichte van 2022. Vergeleken met de gemiddelde periode van 2018-2022 ligt de verkoop 54% hoger. De subsidies verbonden aan landbouwleningen in Turkije hadden een positieve invloed op de vraag naar tractoren in de eerste 3 kwartalen van 2023.
Naast de ‘normale’ vraag naar tractoren heeft de bezorgdheid voor verdere prijsstijgingen in een omgeving met hoge inflatie ervoor gezorgd dat er sneller in tractoren werd geïnvesteerd dan initieel nodig. Dit beïnvloedde de vraag naar tractoren aanzienlijk. Die vraag naar tractoren kon niet volledig gedekt worden door het inlandse aanbod. Daardoor steeg de vraag naar geïmporteerde tractoren, die sneller beschikbaar waren, aanzienlijk.
Als gevolg van de stijging van de rente op leningen en de moeilijke leningvoorwaarden in het laatste kwartaal van het jaar (behalve december) is er sinds september 2023 sprake van een krimp op de binnenlandse Turkse tractorenmarkt.
CEMA-barometer verslechtert verder
De algemene ‘business climat index’ voor de landbouwmachine-industrie in Europa, ook de CEMA- barometer genoemd, is opnieuw licht verslechterd na de scherpe neergang van de voorgaande maanden.
Het onderzoek bevestigt opnieuw dat de directe klanten van de fabrikanten – de dealers – hun voorraadbestellingen die nog niet aan eindklanten waren toegeschreven, snel verkocht krijgen. Volgens het onderzoek zijn de dealervoorraden op de meeste Europese markten aanzienlijk hoger dan in 2019.
De hernieuwde verslechtering van het ondernemingsklimaat is, voor de tweede maand op rij, volgens CEMA uitsluitend te wijten aan het feit dat de huidige toekomstverwachtingen, die al laag waren, nog naar beneden zijn bijgesteld. Volgens de deelnemers aan de CEMA-bevraging gaan de huidige zaken slechter dan in ruim 7 jaar het geval is geweest. Slechts 5% van de vertegenwoordigers van de landbouwmechanisatie beschouwt de huidige bedrijfssituatie als gunstig.
Toekomstverwachtingen zijn op een laag niveau gestabiliseerd. Tweederde van de deelnemers aan de bevraging verwacht dat hun omzet de komende 6 maanden zal dalen.
CEMA verwacht wel een verbetering in het handelsklimaat. Dat leiden ze af uit toenemende bestellingen. Dat is echter een indicator die niet is meegenomen in de berekening van de algemene barometerindex.
