We keren niet terug naar dieet dat gericht is op zelfvoorziening
“De landbouw- en voedingssector zullen door de gevolgen van de coronacrisis tot de minst getroffen sectoren behoren. Er zullen zowel verschuivingen aan de aanbod- als aan de vraagzijde komen, ook op de wereldmarkt. En dan wordt de grote vraag of we onze exportposities kunnen behouden.” Dat zegt landbouweconoom Guido Van Huylenbroeck.
D
Positief en negatief
“
En op langere termijn?
Vraag is of en hoe deze coronacrisis de wereldhandel zal beïnvloeden. Het zou wel kunnen dat landen zich weer wat meer realiseren dat voedselvoorziening een strategische zaak is en zich dus weer meer op de eigen markt gaan richten met grensbeperkingen tot gevolg. De eerste tekenen zijn er bijvoorbeeld al in de rijstmarkt. Maar landbouw en voeding zullen toch bij de minst beïnvloede sectoren zijn, denk ik. Er is het primaire karakter en het feit dat de consument toch wel sterk gewoon is aan een grote diversiteit als gevolg van de globalisering van de voedingsmarkt. Ik denk dus niet dat we zullen terugkeren naar een dieet volledig op zelfvoorziening gericht.
Verkoop via de korte keten is nu bijzonder populair. Zal dit zo blijven?
De vraag is of ze nu zo ontzettend populair is. Ik heb de indruk dat er eerder haperingen zijn omdat boerenmarkten, boerenwinkels en zo, toch ook beperkingen ondervinden. Wel zal de bevoorrading van supermarkten wat meer lokaal zijn, hoewel dit in normale tijden ook rond de 70 % schommelt. Zoveel zal er dus niet veranderen. Persoonlijk zie ik dit niet als een groot gevolg van de coronacrisis. Dat is misschien wel omgekeerd zo voor onze export: we exporteren veel producten die ook elders kunnen worden geteeld of geproduceerd, ik denk aan varkensvlees of afgeleide melkproducten... Er zal misschien wat meer concurrentie op die markten komen omdat ze meer zelfvoorzienend zullen willen worden.
Hoe meer land- en tuinbouwers inzetten op 1 teelt op product, hoe kwetsbaarder?
Dit komt nu inderdaad wel nog wat meer bloot te liggen: dat de landbouw eigenlijk veel meer dan vroeger bijvoorbeeld nood heeft aan externe arbeidskrachten. Op zich is dat tekort wel vreemd want anderzijds zijn er veel tijdelijke werklozen, alleen is onze arbeidsmarkt niet voldoende soepel, of te beschermend, om op korte tijd een verschuiving te krijgen naar die sectoren die nood hebben aan arbeidskrachten. De overheid moet dit op korte termijn aanpakken. En doet dat ook. Op lange termijn denk ik dat dit zich wel zal oplossen, met misschien wel hogere arbeidslonen tot gevolg.
Wat moet Europa doen?
De meerwaarde van Europees beleid moet zijn om op te vangen in tijden van crisis, eerder dan de structurele ondersteuning te voorzien, vaak waar het niet nodig is. Ik zie wel dat dit bij de hervorming van het landbouwbeleid een invloed zal hebben in de zin dat marktondersteuning, maar dan wel met soepele instrumenten, weer aan belang zal winnen.
Is deze crisis het momentum voor een omslag?
Er zal op de wereldmarkt wel een aanpassing komen, waarbij de vraag zich stelt of verschuivingen die zich nu voordoen, blijvend zullen zijn. Maar in het algemeen denk ik dat de landbouw- en voedingssector tot de minst getroffen sectoren zullen behoren en dus ook tot de sectoren die op lange termijn het minst invloed gaan ondervinden. Door het primaire karakter enerzijds én de grote diversiteit in consumptie anderzijds. Dat zal niet wijzigen als gevolg van de crisis. Ook bij de financiële crisis is gebleken dat landbouw en voeding sectoren zijn die tot de meest stabiele sectoren van de economie behoren. Zoals met alles komen markten altijd weer in evenwicht, waarbij er zowel verschuivingen aan aanbodzijde als aan vraagzijde kunnen optreden, die eventueel elkaar kunnen opheffen. Men mag zich bijvoorbeeld niet blindstaren op problemen aan de aanbodzijde omdat die gepaard gaan met hogere prijzen indien de vraag constant blijft. Die vraag staat onder druk. Dat moet per sector worden bekeken.